Page 17 - EY_vergi_rehberi_2018_6

2. Gelir vergisi

➢➢• Maden suları, menba suları, madenler, taş ocakları, kum ve çakıl Beyan sırasında 22.800 TL tutarındaki toplam gayrisafi hasılattan,
istihsal yerleri, tuğla ve kiremit harmanları, tuzlalar ve bunların 2018 yılı için geçerli olan istisna tutarı (4.400 TL) ile giderler
mütemmim cüzileri ve teferruatları, düşülecek, kalan tutar, 2018 yılına ilişkin gelir vergisi beyannamesi ile
➢➢• Voli mahalleri ve dalyanlar, 1-25 Mart 2019 döneminde beyan edilerek hesaplanan vergi Mart ve
➢➢• Gayrimenkullerin ayrı olarak kiraya verilen mütemmim cüzileri ve Temmuz aylarında iki taksitte ödenecektir.
teferruatı ile bilumum tesisatı, demirbaş eşyası ve döşemeleri, Gelir vergisinden istisna edilen hasılat tutarlarını yıllar itibarıyla
➢➢• Gayrimenkul olarak tescil edilen haklar (irtifak, intifa ve gösteren tabloya, Rehber’in “15. Pratik bilgiler-2018” bölümünde
kaynaklardan yararlanma hakkı gibi), “15.1 Konut kira geliri istisnası” başlığı altında yer verilmiştir.
➢➢• Arama, işletme ve imtiyaz hakları ve ruhsatları, ihtira beratı,
alameti farika, marka, ticaret unvanı, her türlü teknik resim, 2.8.1.2 Peşin tahsil edilen kiralar
desen, model, plan, sinema ve televizyon filmleri, ses ve görüntü
bantları, sanayi ve ticaret ve bilim alanlarında elde edilmiş bir Gelecek yıllara ait olup peşin tahsil edilen kiralar ilgili oldukları yılın/
tecrübeye ait bilgilerle gizli bir formül veya bir imalat usulü yılların geliri olarak dikkate alınır. Bu nedenle bu tutarlar tahsil
üzerindeki kullanma hakkı veya kullanma imtiyazı, edildikleri yılın gayrisafi hasılatına dâhil edilmezler.
➢➢• Telif hakları.
Ancak bu uygulamanın iki istisnası vardır. Ölüm veya memleketi terk
Yukarıdaki mal ve hakların sadece sahipleri tarafından değil, halinde peşin tahsil edilen kiraların da, söz konusu olayların meydana
mutasarrıfları, zilyetleri, irtifak ve intifa hakkı sahipleri tarafından geldiği yılın geliri olarak beyan edilip, vergilendirilmesi gerekmektedir.
kiraya verilmesinden elde edilen gelirler de gayrimenkul sermaye
iradı sayılmaktadır. Hatta bu mal ve hakların kiracıları tarafından Örnek
kiraya verilmesinden elde edilen gelirler de gayrimenkul sermaye
iradı olarak kabul edilmektedir. Bay (B) sahip olduğu gayrimenkulü 2018 yılının başında aylık 1.000
TL’den kiraya vermiş ve kiracıdan 2 yıllık kirayı 2 Ocak 2018 tarihinde
2.8.1 Gayrisafi hasılat peşin olarak tahsil etmiştir.
Bu durumda 12.000 TL (1.000 x 12) 2018 yılının, 12.000 TL
Gayrimenkul sermaye iratlarında gayrisafi hasılat, yukarıda sayılan de 2019 yılının hasılatı kabul edilecektir. Ancak Bay (B) 2018 yılı
mal ve hakların kiraya verilmesinden bir takvim yılı içinde (o yıla veya içerisinde ölürse veya memleketi terk ederse, tahsil ettiği kira
geçmiş yıllara ait olarak), nakit veya ayın olarak tahsil edilen kira bedelinin tümü (24.000 TL) 2018 yılının hasılatı sayılacaktır.
bedellerinin tutarıdır.
Gayrimenkul sermaye iradında gelirin elde edilmesinde “tahsilat 2.8.1.3 Döviz cinsinden tahsil edilen kiralar
esası” benimsenmiştir. Bu esas uyarınca, kira gelirlerinin vergiye tabi
olabilmesi için mutlaka tahsil edilmiş olması gerekmektedir. Kira bedelinin miktarı gibi ödemenin yapılacağı para cinsi de
taraflar arasında serbestçe belirlenebilir. Kira bedelinin yabancı
Buna göre gayrimenkulünü kiraya verenin; para cinsinden belirlendiği durumlarda, gayrisafi hasılat, bedelin
tahsil edildiği tarihte geçerli olan T.C. Merkez Bankası döviz alış kuru
➢• Bilgisine girmiş olması kaydıyla, bu kişi adına, bankaya, kamu kullanılmak suretiyle Türk Lirasına çevrilerek hesaplanır.
müessesesine, icra dairesine, notere veya postaya para yatırılması,
Örnek
• Kira alacağının, kiracının talebi doğrultusunda başka bir kişiye
devredilmesi veya kiracıya olan borçla takas edilmesi, 2018/Nisan ayının başında kiraya verilen bir gayrimenkulden,
2 Nisan 2018 tarihinde ilk kira bedeli olarak 2.000 ABD Doları tahsil
hallerinde, kira geliri tahsil edilmiş sayılmaktadır. edilmiştir. 2 Nisan 2018 tarihindeki Merkez Bankası döviz alış kuru
1 $ = 3,9489 TL’dir.
2.8.1.1 Geçmiş yıllara ilişkin olarak tahsil edilen kiralar Buna göre Nisan ayında elde edilen kira bedelinin TL karşılığı

Kira gelirlerinde elde etme “tahsil esası”na bağlanmış olduğu için, 7.897,80 TL (2.000 x 3,9489) olarak hesaplanacaktır.
herhangi bir sebeple tahsil edilmemiş olan kira bedelleri yıllık gelir
vergisi beyannamesi ile beyan edilmez. Bu kiraların sonraki yıllarda 2.8.1.4 Aynî olarak tahsil edilen kiralar
tahsil edilmesi durumunda, tahsilatın gerçekleştiği yılın gelirine dâhil
edilmesi gerekmektedir. Bazı durumlarda kira bedelinin nakit olarak değil de ayın (nesne)
olarak tahsil edildiği görülmektedir. Aynî olarak tahsil edilen
Örnek kiraların beyanında dikkate alınacak tutarın, Vergi Usul Kanunu’nun
“emsal bedel”e ilişkin düzenlemeleri kapsamında tespit edilmesi
Ücretli çalışan biri tarafından kiraya verilen bir konuttan 2018 yılında gerekmektedir.
22.800 TL kira geliri elde edilmiştir. Bu tutarın;
Kiracı tarafından gayrimenkulü genişletecek veya gayrimenkulün
- ➢12.000 TL’si 2018 yılına, iktisadi değerini devamlı surette artıracak şekilde gayrimenkule
➢- ➢10.800 TL’si ise 2017 yılına, eklenen kıymetler, kira dönemi sonunda bedelsiz olarak gayrimenkul
sahibine bırakılırsa, bu kıymetlerin emsal bedeli de devir tarihi
ilişkindir. Bir başka deyişle, kiracı 2017 yılında ödemediği kirayı da itibarıyla aynî olarak elde edilmiş kira bedeli sayılır.
2018 yılında ödemiştir.
Örnek
2017 yılında kiralar tahsil edilemediği için, 10.800 TL’lik kiranın
2017 yılında beyan edilmesi söz konusu değildir. Emekli Bayan (C)’nin sahibi bulunduğu apartman dairesini konut
olarak kiraya verdiğini kabul edelim. Bayan (C) uzun yıllardır evinde
Diğer taraftan tahsil edildiği yılın gayrisafi hasılat tutarına önceki oturan kiracısı ile 2018 yılı başından itibaren aylık 1.100 TL kiraya
yıllara ilişkin olarak tahsil edilen tutarların da dâhil edilmesi anlaşmıştır. Kiracı kendi kusurundan dolayı kullanılamaz hale gelen
gerekmektedir. Buna göre 2017 ve 2018 yılına ilişkin olarak 2018 dairenin ahşap kapısını, 2018/Temmuz ayında değiştirerek yerine
yılında tahsil edilen toplam 22.800 TL tutarındaki kira bedeli, 2018 çelik kapı taktırmıştır. Ancak kiracının Eylül ayında tayini çıkmış ve
yılına ilişkin beyanname ile beyan edilecektir. çelik kapı bedelini ev sahibinden tahsil etmeden, 30 Eylül 2018
tarihinde evi boşaltmıştır. Kiracı bütün kiralarını zamanında ödemiştir.

17