Page 13 - EY_vergi_rehberi_2018_6

2. Gelir vergisi

k. Maliye Bakanlığınca teklif edilen ve Bakanlar Kurulunca 2.5.3 Ticari kazançtan indirilemeyecek giderler
kararlaştırılan iş grupları, sektörler, il ve ilçeler, büyükşehir
belediyeleri dâhil olmak üzere il ve ilçelerin belediye sınırları Ticari kazanç elde eden mükelleflerin, gelir vergisi matrahlarının
(mücavir alanlar dâhil), belediyelerin nüfusları, yöreler itibarıyla hesabı sırasında, aşağıdaki giderleri hasılatlarından indirmeleri
veya sabit bir işyerinde faaliyette bulunulup bulunulmadığına göre mümkün değildir:
gerçek usulde vergilendirilmesi gerekli görülenler.
a. Teşebbüs sahibi ile eşinin ve çocuklarının işletmeden çektikleri
Diğer taraftan basit usulde vergilendirme için, bazı şartların paralar veya aynen aldıkları sair değerler (Aynen alınan değerler
gerçekleşmiş olması da gerekmektedir. Bunlar, Kanun’da, genel ve emsal bedeli ile değerlenerek teşebbüs sahibinin çektiklerine ilave
özel şartlar olarak iki başlık altında toplanmıştır. Genel ve özel şartlar, olunur.),
Rehber’in “15. Pratik bilgiler-2018” bölümünde “15.11 Basit usule b. Teşebbüs sahibinin kendisine, eşine, küçük çocuklarına işletmeden
tabi olmanın şartları” başlığı altında dikkatinize sunulmuştur. ödenen aylıklar, ücretler, ikramiyeler, komisyonlar ve tazminatlar,
c. Teşebbüs sahibinin işletmeye koyduğu sermaye için yürütülecek
2.5.2 Ticari kazançtan indirilebilecek giderler faizler,
d. Teşebbüs sahibinin, eşinin ve küçük çocuklarının işletmede cari
Ticari kazanç elde eden mükelleflerin gelir vergisi matrahlarının hesap veya diğer şekillerdeki alacakları üzerinden yürütülecek
hesabında, aşağıdaki giderler, hasılatlarından indirilebilmektedir: faizler,
e. Yukarıda yer verilen işlemler hariç olmak üzere, teşebbüs
a. Ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan genel sahibinin, ilişkili kişiler ile emsallere uygunluk ilkesine aykırı
giderler (İhracat, yurt dışında inşaat, onarma, montaj ve taşımacılık olarak tespit edilen bedel veya fiyatlar üzerinden mal veya hizmet
faaliyetlerinde bulunan mükellefler, bu bentte yazılı giderlere alım ya da satımında bulunması halinde, emsallere uygun bedel
ilaveten bu faaliyetlerden döviz olarak elde ettikleri hâsılatın binde veya fiyatlar ile teşebbüs sahibince uygulanmış bedel veya fiyat
beşini aşmamak şartıyla yurt dışındaki bu işlerle ilgili giderlerine arasındaki işletme aleyhine oluşan farklar işletmeden çekilmiş
karşılık olmak üzere götürü olarak hesapladıkları giderleri de sayılmaktadır.
indirebilirler),
b. Hizmetli ve işçilerin iş yerinde veya iş yerinin müştemilatında iaşe Teşebbüs sahibinin eşi, üstsoy ve altsoyu, üçüncü derece dâhil
ve ibate giderleri, tedavi ve ilaç giderleri, sigorta primleri ve emekli yansoy ve kayın hısımları ile doğrudan veya dolaylı ortağı
bulunduğu şirketler, bu şirketlerin ortakları, bu şirketlerin idaresi,
aidatı (Bu primlerin ve aidatın istirdat edilmemek üzere Türkiye'de
kain sigorta şirketlerine veya emekli ve yardım sandıklarına denetimi veya sermayesi bakımından kontrolü altında bulunan
ödenmiş olması ve emekli ve yardım sandıklarının tüzel kişiliği haiz diğer şirketler kanun maddesinde ilişkili kişi olarak tanımlanmıştır.
bulunmaları şartıyla), Gelir Vergisi Kanunu’nun 27. maddesinde
yazılı giyim giderleri, İmalat ve inşaat, kiralama ve kiraya verme, ödünç para alınması
c. İşle ilgili olmak şartıyla, mukavelenameye veya ilama veya kanun veya verilmesi, ücret, ikramiye ve benzeri ödemeleri gerektiren
emrine istinaden ödenen zarar, ziyan ve tazminatlar, işlemler, her hâl ve şartta mal veya hizmet alım ya da satımı olarak
d. İşle ilgili ve yapılan işin ehemmiyeti ve genişliği ile mütenasip değerlendirilmelidir.
seyahat ve ikamet giderleri (Seyahat maksadının gerektirdiği
süreyle sınırlı olmak şartıyla), İşletmeden çekilmiş sayılan farklar, ilişkili kişi tarafından beyan
e. Kiralama yoluyla edinilen veya işletmeye dâhil olan ve işte edilmiş gelir veya kurumlar vergisi matrahının hesabında dikkate
kullanılan taşıtların giderleri, alınmış ise ilişkili kişinin vergilendirme işlemleri buna göre düzeltilir.
f. İşletme ile ilgili olmak şartıyla; bina, arazi, gider, istihlak, damga, İlişkili kişiler ve bu kişilerle yapılan işlemler hakkında Gelir Vergisi
belediye vergileri, harçlar ve kaydiyeler gibi ayni vergi, resim ve Kanunu’nun 41. maddesinde yer almayan hususlar bakımından,
harçlar, Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 13. maddesi hükmü uygulanır.
g. Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre ayrılan amortismanlar
(İşletmeye dâhil olan gayrimenkulün iktisadi değerini artırıcı niteliği f. Her türlü para cezaları ve vergi cezaları ile teşebbüs sahibinin
suçlarından doğan tazminatlar (Akitlerde ceza şartı olarak derpiş
olan ısı yalıtımı ve enerji tasarrufu sağlamaya yönelik harcamalar,
yapıldığı yılda doğrudan gider yazılabilir), edilen tazminatlar, cezai mahiyette tazminat sayılmaz.),
h. İşverenlerce, Sendikalar Kanunu hükümlerine göre sendikalara g. Her türlü alkol ve alkollü içkiler ile tütün ve tütün mamullerine
ait ilan ve reklâm giderlerinin % 50'si (Bakanlar Kurulu, bu oranı
ödenen aidatlar (şu kadar ki; ödenen aidatın bir aylık tutarı,
işyerinde işçilere ödenen çıplak ücretin bir günlük toplamını % 100'e kadar artırmaya, sıfıra kadar indirmeye yetkilidir),
aşamaz),
i. İşverenler tarafından ücretliler adına bireysel emeklilik sistemine Bakanlar Kurulu tarafından bu yetki 27 Kasım 1990 tarihli Resmi
ödenen katkı payları (Ödenen ücretle ilişkilendirilmeksizin ticari Gazete’de yayımlanan 90/1081 sayılı Kararname ile kullanılmış ve
kazancın tespitinde gider olarak indirim konusu yapılacak katkı yukarıda yer alan % 50 oranı % 0 (sıfır) olarak belirlenmiştir. Söz
paylarının toplamı, ödemenin yapıldığı ayda elde edilen ücretin % konusu Bakanlar Kurulu Kararı kapsamında alkol ve alkollü içkiler ile
tütün ve tütün mamullerine ait ilan ve reklâm giderlerinin tamamının
15’ini ve yıllık olarak asgari ücretin yıllık tutarını* (2018 yılı için
24.354 TL) aşamaz. Gerek işverenler tarafından bireysel emeklilik kurum kazancının tespiti sırasında indirimi mümkün bulunmaktaydı.
sistemine ödenen katkı payları, gerekse GVK’nın 63. maddesinin Ancak 4207 sayılı Tütün Mamullerinin Zararlarının Önlenmesine Dair
birinci fıkrasının (3) numaralı bendi kapsamında indirim konusu
yapılacak prim ödemelerinin toplam tutarı, ödemenin yapıldığı Kanun’un 4. maddesinde yapılan ve 19 Mayıs 2008 tarihi itibarıyla
ayda elde edilen ücretin % 15’ini ve yıllık olarak asgari ücretin yıllık yürürlüğe giren değişiklikle, Gelir Vergisi Kanunu’nun yukarıda
tutarını aşamaz.), belirtilen hükmündeki ilan ve reklam giderlerinin gelir ve kurumlar
j. Fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan vergisi matrahlarının tespitinde gider olarak dikkate alınamayacağı
dernek ve vakıflara Maliye Bakanlığınca belirlenen usul ve esaslar hükmü Kanun’a eklenmiştir.
çerçevesinde bağışlanan gıda, temizlik, giyecek ve yakacak Bu değişiklik kapsamında Maliye Bakanlığı tarafından çıkarılan 2
maddelerinin maliyet bedeli,
k. Türkiye İş Kurumu tarafından düzenlenen işbaşı eğitim seri numaralı Kurumlar Vergisi Genel Tebliği’nde, her türlü alkol ve
programlarından faydalananlara, programı yürüten işverenlerce alkollü içkiler ile tütün ve tütün mamullerinin tanıtımına yönelik bu tür
fiilen ödenen tutarlar (Bu kapsamda işverenler tarafından ticari reklam harcamalarının, kurum kazancının tespitinde kanunen kabul
kazancın tespitinde ücretle ilişkilendirilmeksizin her bir katılımcı edilmeyen gider olarak dikkate alınması gerektiği belirtilmiştir.
itibarıyla indirim konusu yapılacak tutar aylık olarak asgari ücretin
brüt tutarının yarısını aşamaz.). Ancak Danıştay 4. Dairesi’nin 25 Ekim 2010 tarih ve Esas No:
2008/3758, Karar No: 2010/5217 sayılı kararı ile 2 seri numaralı
* Yıllık brüt asgari ücret tutarlarını yıllar itibarıyla gösteren tabloya, Rehber’in “15. Kurumlar Vergisi Genel Tebliği’nde yer alan yukarıdaki açıklama, her
türlü alkol ve alkollü içkilere ait ilan ve reklam giderleri yönünden
Pratik bilgiler-2018” bölümünde “15.23 Yıllık asgari ücret tutarları” başlığı altında
yer verilmiştir. iptal edilmiştir.
13