7491 sayılı Kanun’un vergi mevzuatında değişiklik içeren düzenlemeleri.

24 Kasım 2023 tarihinde Meclis Başkanlığına sunulan “Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi”, Meclis Genel Kurulu’nda 27 Aralık 2023 tarihinde kabul edildi. Ardından 28 Aralık 2023 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan 7491 sayılı bu Kanun’un vergi mevzuatında değişiklikler içeren bazı düzenlemeleri hakkındaki açıklamalarımız aşağıda dikkatinize sunulmaktadır:

1. Gelir Vergisi Kanunu’nda (GVK) gerçekleştirilen değişiklikler

a. Sosyal içerik üreticiliğine ilişkin kazanç istisnası (Madde 7)

GVK’nın mükerrer 20/B maddesinde sosyal içerik üreticiliği ile mobil cihazlar için uygulama geliştiriciliğine ilişkin kazanç istisnası düzenlenmektedir.

7491 sayılı Kanun’un 7. maddesiyle bu maddenin başlığı "Sosyal içerik üreticiliği, internet ve benzeri elektronik ortamlar üzerinden sunulan hizmetler ile mobil cihazlar için uygulama geliştiriciliğinde kazanç istisnası" olarak değiştirilmiştir.

Buna göre internet ve benzeri elektronik ortamlar üzerinden verilen bireysel kurs, eğitim, veri işleme ve geliştirme, ürün tanıtımı gibi hizmetlerden sağlanan kazançlar da bu istisna kapsamında değerlendirilecektir.

Bu hükümler, 1 Ocak 2024 tarihinden itibaren elde edilen kazançlara uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir.

b. Yabancı şirketlerden elde edilen kâr paylarına ilişkin gelir vergisi istisnası (Madde 8)

7491 sayılı Kanun’un 8. maddesiyle, Gelir Vergisi Kanunu’nun “Menkul sermaye iratlarında istisnalar" başlıklı 22. maddesine yeni bir istisna eklenmiştir. Buna göre gerçek kişilerce,

• Kanuni ve iş merkezi Türkiye'de bulunmayan anonim ve limited şirket niteliğindeki kurumların ödenmiş sermayesinin en az %50'sine sahip olunması ve
• Elde edilen kâr payının elde edildiği takvim yılına ilişkin yıllık gelir vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihe kadar Türkiye'ye getirilmesi,

şartıyla elde edilen kâr paylarının %50’si gelir vergisinden istisna olacaktır.

Ayrıca, elde edilen kar paylarına (yurt içi ve yurt dışı) uygulanacak istisna oranı (%50) ile yabancı kurumların ödenmiş sermayesine ilişkin %50 oranını, sıfıra kadar indirme veya %100’e kadar artırma konusunda Cumhurbaşkanı’na yetki verilmiştir.

Bu istisna hükmü, 1 Ocak 2023 tarihinden itibaren elde edilen gelir ve kazançlara uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir.

c. Götürü gider uygulamasına son verilmesi (Madde 9)

GVK’nın 40. maddesinin birinci fıkrasının (1) numaralı bendinde parantez içinde aşağıdaki hüküm yer almaktaydı:

"(İhracat, yurt dışında inşaat, onarma, montaj ve taşımacılık faaliyetlerinde bulunan mükellefler, bu bentte yazılı giderlere ilaveten bu faaliyetlerden döviz olarak elde ettikleri hâsılatın binde beşini aşmamak şartıyla yurt dışındaki bu işlerle ilgili giderlerine karşılık olmak üzere götürü olarak hesapladıkları giderleri de indirebilirler.)"

7491 sayılı Kanun’un 9. maddesiyle, yukarıdaki parantez içi hüküm madde metninden çıkarılmıştır. Böylelikle götürü gider uygulamasına son verilmiş olmaktadır.

Bu madde, 1 Ocak 2024 tarihinden itibaren elde edilen kazançlara uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir.

d. Yurt dışına verilen bazı hizmetlerden elde edilen kazançlara ilişkin indirim (Madde 10)

GVK’nın “Diğer İndirimler” başlıklı 89. maddesinin birinci fıkrasının (13) numaralı bendinde;

“Türkiye'de yerleşmiş olmayan kişilerle, işyeri, kanuni ve iş merkezi yurt dışında bulunanlara Türkiye'de verilen ve münhasıran yurt dışında yararlanılan mimarlık, mühendislik, tasarım, yazılım, tıbbi raporlama, muhasebe kaydı tutma, çağrı merkezi, ürün testi, sertifikasyon, veri saklama, veri işleme, veri analizi ve ilgili bakanlıkların görüşü alınmak suretiyle Maliye Bakanlığınca belirlenen mesleki eğitim alanlarında faaliyette bulunan hizmet işletmeleri ile ilgili bakanlığın izni ve denetimine tabi olarak eğitim ve sağlık alanında faaliyet gösteren ve Türkiye'de yerleşmiş olmayan kişilere hizmet veren işletmelerin münhasıran bu faaliyetlerinden elde ettikleri kazancın %50'si”nin,

gelir vergisi beyannamesinde ayrıca gösterilmek şartıyla beyan gelirden indirilebileceği hükmü yer almaktaydı.

7491 sayılı Kanun’un 10. maddesiyle, bu hizmetlerden elde dilen kazançlara indirimin uygulanabilesi için kazancın tamamının, elde edildiği takvim yılına ilişkin yıllık gelir vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihe kadar Türkiye'ye transfer edilmesi şartı getirilmiş, indirim oranı da %50’den %80’e çıkarılmıştır.

İlgili değişiklik, 1 Ocak 2023 tarihinden itibaren elde edilen gelir ve kazançlara uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir.

e. Yıllara sâri inşaat işleri ve GVK Geç. 67. madde stopajı konusunda Cumhurbaşkanı’na verilen yetkiler (Madde 11 ve 12)

Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. maddesinin birinci fıkrasının (3) numaralı bendi kapsamında yıllara sâri inşaat ve onarım işlerini yapanlara ödenen istihkak bedelleri üzerinden %5 oranında gelir vergisi tevkifatı yapılmaktadır. Kanun’un 11. maddesiyle Cumhurbaşkanı’nın, bu tevkifat oranının belirlenmesine ilişkin yetkisi genişletilmektedir.

Ayrıca 12. madde ile Cumhurbaşkanı’na; yabancı para cinsinden ihraç edilen menkul kıymetlerden sağlanan gelirler ve döviz cinsinden açılmış hesaplardan elde edilen faiz gelirleri ve kar payları üzerinden Gelir Vergisi Kanunu’nun geçici 67. maddesi kapsamında yapılacak vergi tevkifatına ilişkin oranı ayrı ayrı veya birlikte %40'a kadar artırma yetkisi verilmektedir.

Bu hükümler, Kanun’un yayım tarihinde (28 Aralık 2023) yürürlüğe girmiştir.

f. Sporcu ücretlerinin vergilendirilme usulüne ilişkin geçici maddenin süresinin uzatılması (Madde 13)

Gelir Vergisi Kanunu’nun geçici 72. maddesinde, sporcu ücretlerinin sabit oranlarda tevkif suretiyle vergilendirilmesi ve elde edilen ücret gelirlerinin gelir vergisi tarifesinin 4. gelir diliminde yer alan tutarı aşması halinde yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilmesine ilişkin uygulama yer almaktadır.

31 Aralık 2023 tarihinde sona erecek olan bu hükmün süresi, 31 Aralık 2028 tarihine kadar uzatılmaktadır.

Bu düzenleme, Kanun’un yayım tarihinde (28 Aralık 2023) yürürlüğe girmiştir.

g. Lisanslı depoculuk ürün senetlerinin elden çıkarılmasından sağlanan kazançlara ilişkin istisnanın süresinin uzatılması (Madde 14)

Gelir Vergisi Kanunu’nun geçici 76. maddesinde, Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanunu kapsamında düzenlenen ürün senetlerinin elden çıkarılmasından doğan kazançların gelir ve kurumlar vergisinden istisna olduğuna ilişkin hüküm yer almaktadır.

31 Aralık 2023 tarihinde sona erecek olan bu hükmün süresi, 31 Aralık 2028 tarihine kadar uzatılmaktadır.

İlgili düzenleme, Kanun’un yayım tarihinde (28 Aralık 2023) yürürlüğe girmiştir.

2. Kurumlar Vergisi Kanunu’nda (KVK) gerçekleştirilen değişiklikler

a. Katılım Finans Kefalet A.Ş.’ye kurumlar vergisi muafiyeti tanınması (Madde 57)

KVK’nın "Muaflıklar" başlıklı 4. maddesine eklenen hükümle; “Katılım bankalarının ortağı olduğu ve katılım bankacılığı ilke ve esaslarına uygun her türlü finansman için kefalet vermek amacıyla kurulan Katılım Finans Kefalet A.Ş.’ye kurumlar vergisi muafiyeti tanınmaktadır.

Bu hüküm, 1 Ocak 2024 tarihinden itibaren elde edilen kazançlara uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir.

b. Yurt dışı iştirak kazancı istisnası (Madde 58)

KVK’nın 5. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi uyarınca (özetle);

• Yurt dışı iştirakin ödenmiş sermayesinin en az % 10'una sahip olunması,
• İştirak payının kesintisiz olarak en az bir yıl süreyle elde tutulması,
• Yurt dışı iştirak kazancının en az % 15 oranında gelir KV benzeri toplam vergi yükü taşıması,
• KV beyannamesinin verilmesi gereken tarihe kadar Türkiye'ye transfer edilmesi,

şartlarıyla kanunî ve iş merkezi Türkiye'de bulunmayan anonim ve limited şirket niteliğindeki şirketlerin sermayesine iştirak eden kurumların, bu iştiraklerinden elde ettikleri iştirak kazançları kurumlar vergisinden istisnadır.

7491 sayılı Kanun’un 58. maddesiyle yukarıdaki bende eklenen paragraf ile;

• Yurt dışındaki iştirakin ödenmiş sermayesinin en az %50’sine sahip olunması,
• Kazancın elde edildiği takvim yılına ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihe kadar Türkiye’ye transfer edilmesi,

şartlarının sağlanması durumunda, (b) bendinde belirtilen diğer şartlar (elde tutma süresi ve vergi yükü gibi) aranmaksızın, elde edilen kar paylarının %50’si kurumlar vergisinden istisna olarak değerlendirilecektir.

Bu hüküm, 1 Ocak 2023 tarihinden itibaren elde edilen gelir ve kazançlara uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir.

c. Yurt dışına verilen bazı hizmetlerden elde edilen kazançlara ilişkin indirim (Madde 59)

Kurumlar Vergisi Kanunu’nun “Diğer İndirimler” başlıklı 10. maddesinin birinci fıkrasının (ğ) bendinde;

“Türkiye'de yerleşmiş olmayan kişilerle, işyeri, kanuni ve iş merkezi yurt dışında bulunanlara Türkiye'de verilen ve münhasıran yurt dışında yararlanılan mimarlık, mühendislik, tasarım, yazılım, tıbbi raporlama, muhasebe kaydı tutma, çağrı merkezi, ürün testi, sertifikasyon, veri saklama, veri işleme, veri analizi ve ilgili bakanlıkların görüşü alınmak suretiyle Maliye Bakanlığınca belirlenen mesleki eğitim alanlarında faaliyette bulunan hizmet işletmeleri ile ilgili bakanlığın izni ve denetimine tabi olarak eğitim ve sağlık alanında faaliyet gösteren ve Türkiye'de yerleşmiş olmayan kişilere hizmet veren işletmelerin münhasıran bu faaliyetlerinden elde ettikleri kazancın %50'si”nin,

kurumlar vergisi beyannamesinde ayrıca gösterilmek şartıyla kurum kazancından indirilebileceği hükmü yer almaktaydı.

7491 sayılı Kanun’un 59. maddesiyle, bu hizmetlerden elde dilen kazançlara indirimin uygulanabilesi için kazancın tamamının, elde edildiği takvim yılına ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihe kadar Türkiye'ye transfer edilmesi şartı getirilmiş, indirim oranı da %50’den %80’e çıkarılmıştır.

İlgili değişiklik, 1 Ocak 2023 tarihinden itibaren elde edilen gelir ve kazançlara uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir.

d. Yıllara sâri inşaat işleri stopajı konusunda Cumhurbaşkanı’na verilen yetki (Madde 60 ve 61)

Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 15. maddesinin birinci fıkranın (a) bendi ve 30. maddesinin birinci fıkranın (a) bendi kapsamında yıllara sâri inşaat ve onarım işlerini yapanlara ödenen hakediş bedelleri üzerinden %5 oranında gelir vergisi tevkifatı yapılmaktadır. Kanun’un 60 ve 61. maddeleriyle Cumhurbaşkanı’nın, bu tevkifat oranının belirlenmesine ilişkin yetkisi genişletilmektedir.

Bu hükümler, Kanun’un yayım tarihinde (28 Aralık 2023) yürürlüğe girmiştir.

e. İhracatçılarda 5 puanlık kurumlar vergisi oran indirimi (Madde 62)

Kurumlar Vergisi Kanunu’nun “Kurumlar vergisi ve geçici vergi oranı” başlıklı 32. maddesinin 7. fıkrası uyarınca, ihracat yapan kurumların münhasıran ihracattan elde ettikleri kazançlarına kurumlar vergisi oranı 5 puan indirimli olarak uygulanmaktadır.

7491 sayılı Kanun’un 62. maddesiyle bu fıkraya bir cümle eklenmiştir. Bu düzenlemeyle, aracılı ihracat sözleşmesine dayanarak imalatçı veya tedarikçi kurumların dış ticaret sermaye şirketleri veya sektörel dış ticaret şirketleri üzerinden gerçekleştirdikleri ihracat faaliyetlerine ilişkin elde ettikleri kazançlar için de 5 puanlık oran indirimden faydalanmaları sağlanmıştır.

Bu hüküm, 1 Ocak 2023 tarihinden itibaren elde edilen gelir ve kazançlara uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir.

f. Kur korumalı mevduata ilişkin kurumlar vergisi istisnasında süre uzatımı (Madde 63)

7491 sayılı Kanun’un 63. maddesiyle, 31 Aralık 2023 tarihinde sona erecek olan, kur korumalı mevduat ve katılım hesaplarına uygulanan kurumlar vergisi istisnasının süresi 30 Haziran 2024 tarihine kadar uzatılmıştır.

Ayrıca söz konusu madde ile Cumhurbaşkanı’na, her defasında 6 ayı geçmeyecek şekilde bu süreyi uzatma yetkisi verilmiştir.

İlgili düzenleme, Kanun’un yayım tarihinde (28 Aralık 2023) yürürlüğe girmiştir.

3. Vergi Usul Kanunu’nda (VUK) gerçekleştirilen değişiklikler

a. Katılma payı (Madde 15)

7491 sayılı Kanun’un 15. maddesiyle VUK’a "Katılma Payı" başlıklı mükerrer 413. madde eklenmiştir.
Buna göre;

Gelir İdaresi Başkanlığı sistemlerinde yer alan ve VUK’un 5. maddesi kapsamında üçüncü kişilerle paylaşılabilecek bilgilerin, genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri dışındaki kamu kurum ve kuruluşları ve tüzel kişilerle paylaşılması karşılığında sorgu veya dönen kayıt başına 25 kuruştan az olmamak üzere katılma payı alınacaktır. Katılma payı tutarları her yıl yeniden değerleme oranında artırılacaktır.

Katılma paylan, takvim yılının 3’er aylık dönemleri itibarıyla Gelir idaresi Başkanlığı tarafından paylaşılan veriler üzerinden hesaplanacak ve üç aylık dönemi takip eden ayın sonuna kadar veri paylaşılanlara bildirilecektir. Katılma paylan bildirimin yapıldığı ayı izleyen ayın sonuna kadar Bakanlık merkez muhasebe birimine ödenmesi gerekmektedir. Örneğin Ocak-Şubat-Mart dönemi için hesaplanan tutar Nisan sonuna kadar mükellefe bildirilecek ve Mayıs sonuna kadar ödenecektir.

Süresinde ödeme yapmayanlarla ödeme yapılıncaya kadar bilgi paylaşımı yapılmayacak, gecikme zammı ile birlikte 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre vergi dairesince takip ve tahsil edilecektir.

İlgili hüküm, 1 Ocak 2024 tarihinde yürürlüğe girecektir.

b. Yeni makine ve teçhizat alımlarında amortisman uygulaması (Madde 16)

VUK’un geçici 30. maddesi uyarınca özetle;

• Sanayi sicil belgesini haiz mükelleflerce münhasıran imalat sanayiinde veya
• Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetlerinde bulunan mükelleflerce bu faaliyetlerinde kullanılmak üzere ya da
• Yatırım teşvik belgesi bulunan mükelleflerce bu belge kapsamında

31 Aralık 2023 tarihine kadar iktisap edilen yeni makina ve teçhizat için uygulanacak amortisman oran ve süreleri, mevcut faydalı ömür sürelerinin yarısı dikkate alınmak suretiyle hesaplanmaktadır.

7491 sayılı Kanun’un 16. maddesiyle, 31 Aralık 2023 tarihinde sona erecek olan yukarıdaki uygulamanın süresi 31 Aralık 2024 tarihine kadar uzatılmıştır.

Düzenleme, yayım tarihinde (28 Aralık 2023) yürürlüğe girmiştir.

c. Banka ve finans kurumlarında enflasyon düzeltmesi (Madde 17)

7491 sayılı Kanun’un 17. maddesiyle, VUK’un geçici 33. maddesine yeni bir fıkra eklenmiştir.

Buna göre; bankalar, 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring, Finansman ve Tasarruf Finansman Şirketleri Kanunu kapsamındaki şirketler, ödeme ve elektronik para kuruluşları, yetkili döviz müesseseleri, varlık yönetim şirketleri, sermaye piyasası kurumları ile sigorta ve reasürans şirketleri ve emeklilik şirketleri tarafından; geçici vergi dönemleri de dahil olmak üzere 2024 ve 2025 hesap dönemlerinde yapılan enflasyon düzeltmesinden kaynaklanan kâr/zarar farkı kazancın tespitinde dikkate alınmayacaktır.

Madde ile ayrıca bu dönemleri (geçici vergi dönemleri de dahil olmak üzere) bir hesap dönemi kadar uzatma konusunda Cumhurbaşkanı’na yetki de verilmektedir.

Bu düzenleme, Kanun’un yayım tarihinde (28 Aralık 2023) yürürlüğe girmiştir.

4. Katma Değer Vergisi Kanunu’nda (KDVK) gerçekleştirilen değişiklikler

a. Sorumlu sıfatıyla ödenmesi gereken KDV (Madde 30, 32 ve 33)

KDV Kanunu’nun “Vergi İndirimi” başlıklı 29. maddesinde, mükelleflerin yaptıkları vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden indirilebilecek KDV’ler sayılmaktadır.

7491 sayılı Kanun’un 30. maddesiyle, bu maddenin 1. fıkrasına (ç) bendi eklenmiştir. Bununla, vergi kesintisi yapmakla sorumlu tutulanlar tarafından sorumlu sıfatıyla beyan edilerek ödenen KDV’nin indirim konusu yapılmasına ilişkin düzenleme yapılmıştır.

7491 sayılı Kanun’un 32 ve 33. maddeleriyle ise KDV Kanunu’nun 41 ve 46. maddelerinin 1 numaralı fıkralarında değişiklik yapılmıştır. Buna göre vergi kesintisi yapmakla sorumlu tutulanlar KDV beyannamelerini vergilendirme dönemini takip eden ayın;

• 21. günü akşamına kadar verecekler ve
• 23. günü akşamına kadar ödeyeceklerdir.

İlgili düzenlemeler, 1 Ocak 2024 tarihinde yürürlüğe girecektir.

b. KDV iadesi konusunda Cumhurbaşkanı’na yetki verilmesi (Madde 31)

7491 sayılı Kanun’un 31. maddesiyle, KDV Kanunu’nun 36. maddesinde değişiklik yapılarak, iade hakkını kısmen veya tamamen kaldırma veya yeniden koyma ve bu şekilde iade hakkı kısıtlanan mal veya hizmetleri belirleme konusunda Cumhurbaşkanı’na yetki verilmektedir.

İlgili düzenleme, Kanun’un yayım tarihinde (28 Aralık 2023) yürürlüğe girmiştir.

c. Bazı geçici maddelerde süre uzatımı (Madde 34, 35 ve 36)

7491 sayılı Kanun’un 34, 35 ve 36. maddeleriyle, KDV Kanunu’nun geçici 29, geçici 32 ve geçici 33. maddelerinde yer alan “31.12.2023” ibarelerinin “31.12.2028” olarak değiştirilmesi öngörülmektedir.

Aşağıda süre uzatımı getirilen geçici maddeler özet halinde dikkatinize sunulmaktadır:

Geçici 29: Yap-işlet-devret modeli çerçevesinde gerçekleştirilecek projeler ile kiralama karşılığı yaptırılmasına karar verilen sağlık ve eğitim öğretim tesislerine ilişkin projelerin ihale edilmesi ile görevlendirilen veya projeyi üstlenenlere yatırım döneminde proje kapsamında yapılan mal teslimleri ve hizmet ifaları (31 Aralık 2023 tarihine kadar) KDV’den müstesnadır.

Geçici 32: Şehir içi raylı ulaşım sistemleri, metro, tramvay, teleferik, telesiyej ve füniküler ile bunların hatları, istasyonları, yolcu terminalleri ve durakları ve bu iş ve işlemlerle ilgili tesisler ile eklenti veya bütünleyici parçalarının Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, belediyeler ve bunların bağlı kuruluşları arasında yapılacak devir ve teslimleri 31 Aralık 2023 tarihine kadar KDV’den müstesnadır.

Geçici 33: 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun geçici 41. maddesi kapsamında taşınmazların Sosyal Güvenlik Kurumuna devir ve teslimi ile bu taşınmazların Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından (müzayede mahallerinde yapılan satışlar dâhil) devir ve teslimi 31 Aralık 2023 tarihine kadar KDV’den müstesnadır.

Bu maddeler, Kanun’un yayım tarihinde (28 Aralık 2023) yürürlüğe girmiştir.

5. Özel Tüketim Vergisi Kanunu’nda (ÖTVK) gerçekleştirilen değişiklikler

a. Motorlu araç ticareti yapanların kendi aralarında yaptıkları sözleşmeler (Madde 43)

ÖTV Kanunu’nun 2. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendinde motorlu araç ticareti yapanlar; “(II) sayılı listedeki mallardan kayıt ve tescile tâbi olanları imal, inşa veya ithal edenler ile fabrika, ana bayi, bölge bayii, bayi, yetkili satıcı ve acenteler ile Maliye Bakanlığınca bu nitelikte oldukları tespit edilenler” şeklinde tanımlanmaktadır.

7491 sayılı Kanun’un 43. maddesiyle, yukarıdaki “ana bayi” ibaresinden önce gelmek üzere “resmi şekilde düzenlenen sözleşmesi bulunan;” ibaresi eklenmiştir.

Kanun’un gerekçesinde, motorlu araç ticareti yapanların kendi aralarında yaptıkları adi sözleşmelere istinaden, ÖTV aranmaksızın işlem tesis etmelerinin önüne geçilmesini sağlamak üzere, söz konusu sözleşmelerin noterde düzenlenmesi gerektiği hususunun açıklığa kavuşturulduğu belirtilmektedir.

İlgili hüküm, yayım tarihinde (28 Aralık 2023) yürürlüğe girmiştir.

b. Yurt içinden serbest bölgeye yapılan teslimler (Madde 44)

ÖTV Kanunu’nun “İhracat istisnası” başlıklı 5. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinde; “Teslim konusu mal, Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesinden çıkmış olmalıdır. Malın ihraç edilmeden önce yurt dışındaki alıcı adına hareket edenlere veya bizzat alıcıya işlenmek ya da herhangi bir şekilde değerlendirilmek üzere yurt içinde teslimi ihracat sayılmaz.” hükmü mevcuttur.

7491 sayılı Kanun’un 44. maddesiyle yukarıdaki "teslimi" ibaresinden sonra gelmek üzere “ile yurt içinden serbest bölgelere yapılan teslimler” ibaresi eklenmiştir.

Kanun’un gerekçesinde, bu düzenlemeyle halihazırdaki uygulamanın devamı mahiyetinde, serbest bölgeye yapılan teslimlerin ihracat istisnası kapsamında olmadığı hususun, Kanun’a açıkça yazılmak suretiyle oluşacak ihtilafların önüne geçilmesinin sağlandığı belirtilmektedir.

İlgili hüküm, Kanun’un yayım tarihinde (28 Aralık 2023) yürürlüğe girmiştir.

c. ÖTV Kanunu’nun geçici 6. maddesinin uygulama süresinin uzatılması (Madde 45)

ÖTV Kanunu’nun geçici 6. maddesinde; “31.12.2023 tarihine kadar, bu Kanun’a ekli (IV) sayılı listede yer alan 8517.12.00.00.11 GTİP numaralı malların karşısında gösterilen orana göre hesaplanan verginin, bu malların her bir adedi için 160 Türk lirasından az olması halinde, orana göre hesaplanan vergi yerine her bir adet için 160 Türk lirası vergi alınır.” hükmü mevcuttur.

7491 sayılı Kanun’un 45. maddesiyle; bu maddenin uygulama süresi 31 Aralık 2033 tarihine kadar uzatılmıştır. Ayrıca yukarıda yer alan tutarın her yıl yeniden değerleme oranına artırılabilmesi için de düzenleme yapılmıştır.

Hüküm, Kanun’un yayım tarihinde (28 Aralık 2023) yürürlüğe girmiştir.

6. Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’da (6183 Sayılı Kanun) gerçekleştirilen değişiklikler (Madde 4 ve 5)

7491 sayılı Kanun’un 4. maddesiyle, 6183 Sayılı Kanun’un “Haciz sırasında bulunacaklar ve haciz zaptı” başlıklı 78. maddesinin ikinci fıkrasına "Haciz zaptı elektronik ortamda düzenlenebilir." Cümlesi eklenmiştir. Bu uygulamanın usul ve esasları Hazine ve Maliye Bakanlığınca belirlenecektir.

Diğer taraftan 7491 sayılı Kanun’un 5. maddesiyle,6183 Sayılı Kanun’un geçici 8. maddesinin birinci fıkrasında yer alan “31.12.2023” ibaresi “31.12.2028” olarak değiştirilmiştir. İlgili maddede, kamu idarelerine ait taşınmazların Maliye Bakanlığı tarafından satın alınarak, komisyon tarafından belirlenen değeri üzerinden, kamu idarelerinin 6183 sayılı Kanun kapsamındaki borçlarından düşülmesine ilişkin hüküm yer almaktadır.

Yukarıdaki maddeler, Kanun’un yayım tarihinde (28 Aralık 2023) yürürlüğe girmiştir.

7. Gider Vergileri Kanunu’nda gerçekleştirilen değişiklik (Madde 6)

Gider Vergileri Kanunu’nun 29. maddesinde BSMV’den istisna işlemler yer almaktadır. 7491 sayılı Kanun’un 6. maddesiyle;

• Konut kredilerinin kullanıldığı tarih itibarıyla üzerine kayıtlı konuta sahip olanların doğrudan veya kooperatifler aracılığıyla kullandıkları konut kredileri dolayısıyla lehe alınan paralar ile
• Söz konusu kredi işlemlerine ilişkin yapılan sigortalar dolayısıyla lehe alınan paralar,

istisna kapsamı dışına çıkarılmıştır.

Bu düzenleme de Kanun’un yayım tarihinde (28 Aralık 2023) yürürlüğe girmiştir.

8. Damga Vergisi Kanunu’nda (DVK) gerçekleştirilen değişiklikler

a. İhracatla ilgili olup damga vergisinden istisna edilen kağıtlar (Madde 20)

Damga Vergisi Kanunu’nun ek 2. maddesinde, ihracat ve ihracata ilişkin olduğunun tevsiki kaydıyla damga vergisinden istisna edilen kağıtlar yer almaktadır.

7491 sayılı Kanun’un 20. maddesiyle, ek 2. maddenin (2) numaralı fıkrasının (a) bendinde yer alan “uluslararası ihaleye çıkarılanların ihalesini kazanan veya” ibaresi ile aynı bendin (i) alt bendinde yer alan “uluslararası ihalelerde tamamı üzerinden, yabancı para ile finanse edilenlerde ise” ibaresi madde metninden çıkarılmıştır.

Böylelikle ek 2. maddenin (2) numaralı fıkrasının (a) bendinde sayılan yatırıma yönelik damga vergisi istisnasının yalnızca ülkeye döviz girişine hizmet eden yabancı para ile finanse edilen yatırımlar yönünden devamı sağlanmıştır.

Bu hüküm, 28 Aralık 2023 tarihinden sonra çıkılan ihalelere uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir.

b. İhaleye ilişkin olarak ihale makamı ile düzenlenen sözleşmenin damga vergisi (Madde 21)

7491 sayılı Kanun’un 21. maddesiyle, Damga Vergisi Kanunu’na ekli (1) sayılı tablonun “II. Kararlar ve mazbatalar” başlıklı bölümünün (2) numaralı fıkrasının parantez içi hükmünde yer alan “ihale kararının” ibaresi “ihale kararı ve ihaleye ilişkin olarak ihale makamı ile düzenlenen sözleşmenin” şeklinde değiştirilmiştir.

Bu düzenlemeyle, ihale kararlarında olduğu gibi 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamındaki kurum ve kuruluşlara şikâyet veya Kamu İhale Kurumuna itirazen şikâyet ya da yargı kararı üzerine ihalenin iptal edilmesi halinde, iptal edilen ihaleye ilişkin olarak ihale makamı ile düzenlenen sözleşmenin de hükmünden yararlanılmayan kısmının iadesine imkân sağlanmıştır. Böylece, ihalenin iptali olmaksızın sadece ihale üzerine bırakılan isteklinin değişmesi durumunda mevcut ihale kararı ve sözleşmenin damga vergilerinin iade edilmeyeceği hususu açıklığa kavuşturulmuştur.

Bu düzenleme, Kanun’un yayım tarihinde (28 Aralık 2023) yürürlüğe girmiştir.

9. Harçlar Kanunu’nda (HK) gerçekleştirilen değişiklikler

a. Nüfus idarelerince re’sen yapılan düzeltmelerde harç istisnası (Madde 22 ve 23)

7491 sayılı Kanun’un 22 ve 23. maddeleriyle, Harçlar Kanunu’nun 13 ve 59. maddelerinde değişiklikler yapılmıştır. Buna göre, ilgililerin bir kusuru olmaksızın nüfus idarelerinden kaynaklanan maddi hatalar nedeniyle nüfus idarelerince yapılan re'sen düzeltmelere istinaden;

• Ticaret sicilinde yapılan düzeltmeler ile
• Tapu kayıtlarının tashihinde

harç ödenmeyecektir.

Bu hüküm, Kanun’un yayım tarihinde (28 Aralık 2023) yürürlüğe girmiştir.

b. Denizcilik mevzuatına uyum kapsamında belge isimleri ve tarifelerdeki değişiklikler (Madde 24, 26 ve 27)

7491 sayılı Kanun’un 24. maddesiyle, denizcilik mevzuatında yer alan düzenlemelere paralel olarak, Harçlar Kanunu’nun 98, 102 ve 107. maddelerinde yer alan “Yola elverişlilik belgesi”nin adı “Liman çıkış belgesi” olarak değiştirilmiştir.

Kanun’un 26. maddesiyle ise Kanun’a bağlı (7) sayılı tarifenin;

• “II- Liman işlemleri” başlıklı bölümünün 3 numaralı fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiş, liman çıkış belgelerinden alınacak harçlara ilişkin aşağıdaki tarife oluşturulmuştur:

“3. Liman çıkış belgesi:
Aşağıdaki tarifeye göre harç alınır:

• “II- Liman işlemleri” başlıklı bölümünün 8 numaralı fıkrasının (a) bendi değiştirilerek, mevcut uygulamada ismi değiştirilen belgelerin yeni isimlerine yer verilmiş, Harçlar Kanunu kapsamında bulunmayıp denizcilik mevzuatında yer alan diğer sörvey belgeleri harç kapsamına alınmış, ayrıca (a) ve (b) bentlerindeki harç tutarları yeniden belirlenmiştir. (Ekli Kanun’un 26. maddesinde ayrıntılara yer verilmektedir.)
• “II- Liman işlemleri” başlıklı bölümünün 10 numaralı fıkrası değiştirilmiş, seyir izin belgelerinden alınacak harçlara ilişkin aşağıdaki tarife oluşturulmuştur.

“10. Seyir izin belgesi:
Deniz araçlarından aşağıdaki tarifeye göre harç alınır.

Aracın boyunun tespitinde bir metreden küçük değerler dikkate alınmaz. Şu kadar ki Milli Gemi Sicili, Türk Uluslararası Gemi Sicili ve Bağlama Kütüğüne kayıtlı deniz araçlarına verilen belgelerden bu tarifede yer alan harçlar üçte biri oranında alınır.”

7491 sayılı Kanun’un 27. maddesiyle Harçlar Kanunu’na ekli (8) sayılı tarifenin “XIII- Bağlama kütüğü ruhsatnamelerinden alınacak harçlar:” başlıklı bölümünün birinci paragrafı tarifeyle birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve ikinci paragrafının başına aşağıdaki cümle eklenmiştir:

“26/9/2011 tarihli ve 655 sayılı Ulaştırma ve Altyapı Alanına İlişkin Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanun Hükmünde Kararname hükümlerine göre bağlama kütüklerine kaydedilen gemi, deniz ve iç su araçlarına verilecek ruhsatnamelerden (Gemi, deniz ve iç su aracının boyuna göre her yıl için):

alınır.”

“Ruhsatnamenin birden fazla yıl için düzenlenmesi durumunda harç, ruhsatnamenin düzenlendiği ya da yenilendiği tarihte geçerli harç tutarı ile ruhsatnamenin geçerlilik süresinin çarpımı suretiyle hesaplanır.”

Yukarıdaki hükümler, 1 Ocak 2024 tarihinde yürürlüğe girecektir.

c. İhracatla ilgili olup harçtan istisna edilen işlemler (Madde 25)

Harçlar Kanunu’nun ek 1. maddesinde, ihracat ve ihracata ilişkin olduğunun tevsiki kaydıyla harçtan istisna edilen işlemler yer almaktadır.

7491 sayılı Kanun’un 25. maddesiyle, ek 1. maddenin (2) numaralı fıkrasının (a) bendinde yer alan “uluslararası ihaleye çıkarılanların ihalesini kazanan veya” ibaresi ile aynı bendin (i) alt bendinde yer alan “uluslararası ihalelerde tamamı üzerinden, yabancı para ile finanse edilenlerde ise” ibaresi madde metninden çıkarılmıştır.

Böylelikle ek 1. maddenin (2) numaralı fıkrasının (a) bendinde sayılan yatırıma yönelik harç istisnasının yalnızca ülkeye döviz girişine hizmet eden yabancı para ile finanse edilen yatırımlar yönünden devamı sağlanmıştır.

Bu hüküm, 28 Aralık 2023 tarihinden sonra çıkılan ihalelere uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir.

28 Aralık 2023 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan 7491 sayılı Kanun'a ulaşmak için tıklayınız...

Saygılarımızla.
Kuzey YMM ve Bağımsız Denetim A.Ş.
Erkan Baykuş