Transfer fiyatlandırması belgelendirme yükümlülüğü kapsamında “Ülke Bazlı Rapor” hazırlanması.

25 Şubat 2020 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan 2151 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımı Hakkında Karar’da bazı değişiklikler yapılmıştır.

Buna göre, transfer fiyatlandırması dokümantasyon yükümlülükleri çerçevesinde kurumlar vergisi mükelleflerinin 2019 hesap dönemi için; genel rapor, yıllık transfer fiyatlandırması raporu ve ülke bazlı rapor hazırlaması gerekmektedir.

Buna göre raporlanan (2019) hesap döneminden bir önceki hesap döneminin konsolide finansal tablolarına göre toplam konsolide grup geliri, 750 milyon Avro ve üzerinde olan çok uluslu işletmeler grubunun Türkiye'de mukim nihai ana işletmesinin, raporlanan hesap döneminden sonraki on ikinci ayın sonuna kadar ülke bazlı raporu hazırlaması ve elektronik ortamda İdareye sunması gerekmektedir. İlgili dokümantasyon yükümlülükleri 2019 yılı hesap dönemi için geçerli olacaktır.

Karar, yayımı tarihinde (25 Şubat 2020) yürürlüğe girmiş, akabinde konunun detaylarını izah eden 4 seri numaralı Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımı Hakkında Genel Tebliğ (Seri No:1)’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ Taslağı, Gelir İdaresi Başkanlığının web sitesinde kamuoyu ile paylaşılmıştır.

Söz konusu Tebliğ Taslağı’nın güncellenerek önümüzdeki günlerde yürürlüğe girmesi beklenmektedir. Bu sirkülerimizin amacı, ilk defa hazırlanacak olan “Ülke Bazlı Rapor” ile ilgili olarak mükellefler tarafından yapılması gereken çalışmaları özetlemektir.

1. Ülke bazlı rapor nedir?

Ülke bazlı rapor, çok uluslu işletmeler grubunun faaliyet gösterdiği her bir ülke ile ilgili gelir, vergi öncesi kâr/zarar, ödenen gelir/kurumlar vergisi, tahakkuk eden gelir/kurumlar vergisi, sermaye, geçmiş yıl kârları, çalışan sayısı ile nakit ve nakit benzeri dışında maddi varlıklar ile çok uluslu işletmeler grubuna dahil işletmelerin ana faaliyetlerini özetleyen bir rapor formatıdır.

2. Ülke bazlı rapor ile amaçlanan nedir?

OECD tarafından ele alınan BEPS inisiyatifi kapsamında, vergi matrahının aşındırılmasının önüne geçmek amacıyla, çok uluslu işletme gruplarının faaliyetlerini ve vergiye tabi gelirlerini mercek altına almaktır. Ülke bazlı rapor bilgileri, Türkiye'nin taraf olduğu uluslararası anlaşmalar çerçevesinde karşılıklı olarak diğer ülke vergi idareleri ile paylaşılabilecektir.

3. Kimler ülke bazlı raporu ne zaman hazırlayacak?

Raporlanan hesap döneminden (2019) bir önceki hesap döneminin (2018) konsolide finansal tablolarına göre toplam konsolide grup geliri, 750 milyon Avro ve üzerinde olan çok uluslu işletmeler grubunun Türkiye'de mukim nihai ana işletmesinin veya vekil işletmesinin raporlanan hesap döneminden sonraki on ikinci ayın sonuna kadar (31.12.2020) ülke bazlı raporu hazırlaması ve elektronik ortamda İdareye sunması gerekmektedir.

4. Çok uluslu işletme grubu ne demektir?

Farklı ülkelerde mukim olan iki veya daha fazla işletmenin dahil olduğu veya bir işletmenin başka bir ülkede işyeri veya daimî temsilcisi aracılığıyla faaliyette bulunmasından dolayı vergiye tabi olması nedeniyle oluşan grubu ifade etmektedir.

5. Nihai Ana İşletme ve Vekil İşletme kimdir?

Çok uluslu işletmeler grubunun, işletmenin mukim olduğu ülkede uygulanan muhasebe ve finansal raporlama standartları uyarınca, konsolide finansal tablolar hazırlaması gereken ya da hisseleri mukim olduğu ülkede borsada işlem görse idi, konsolide finansal tablolar hazırlaması gerekecek olan hâkim işletmesi nihai ana işletmedir.

6. Nihai Ana İşletme ve Vekil İşletme Türkiye’de değil ise raporlamayı kim yapacak?

Nihai ana işletmenin ve vekil işletmenin Türkiye’de bulunmadığı durumlarda, aşağıdaki koşullardan birinin gerçekleşmesi durumunda Türkiye’de mukim işletme ülke bazlı raporu elektronik ortamda İdare’ye sunacaktır.

a) Nihai ana işletmenin veya vekil işletmenin mukim olduğu ülkede ülke bazlı rapora yönelik zorunluluğun bulunmaması,

b) Nihai ana işletmenin veya vekil işletmenin mukim olduğu ülkede ülke bazlı rapora yönelik zorunluluğun bulunması ve İdare ile nihai ana işletmenin veya vekil işletmenin mukim olduğu ülke idaresi arasında uluslararası bir anlaşmanın olması ancak ülke bazlı rapor bilgilerinin paylaşılmasına yönelik yürürlükte olan bir yetkili makam anlaşmasının bulunmaması,

c) Nihai ana işletmenin veya vekil işletmenin mukim olduğu ülkede ülke bazlı rapora yönelik zorunluluğun bulunması ve İdare ile nihai ana işletmenin veya vekil işletmenin mukim olduğu ülke idaresi arasında uluslararası bir anlaşmanın ve ayrıca ülke bazlı rapor bilgilerinin paylaşılmasına yönelik bir yetkili makam anlaşmasının bulunması, ancak bilgi paylaşımında sistematik hata olması

7. Yetkili makam anlaşması nedir?

Uluslararası bir anlaşmaya taraf olan ülkelerin yetkili makamları arasında olan ve taraf olan ülkeler arasında ülke bazlı raporun değişimini sağlayan anlaşmadır.

8. Türkiye yetkili makam anlaşmasını imzaladı mı?

Türkiye şu an itibarıyla yetkili makam anlaşmasını imzalamamıştır. Yetkili makam anlaşmasını imzalayan 87 ülkenin listesi aşağıdadır.

https://www.oecd.org/tax/beps/CbC-MCAA-Signatories.pdf

9. Yetkili makam anlaşması neden önemli?

Yetkili makam anlaşmasının imzalanmaması, aynı ülke bazlı raporun birden çok ülkede teslim edilmesi sonucunu doğurabilecektir.

10. Nihai Ana İşletme’nin ya da Vekil İşletme’nin Türkiye’de olduğu durumda yapılması gerekenler nedir? (Türkiye ana merkezli şirketler)

Öncelikle, ilk ülke bazlı rapor ile ilgili olarak, kapsama giren çok uluslu işletmeler grubu üyeleri, nihai ana işletme veya vekil işletme olup olmadıklarını ve grup adına hangi işletmenin raporlama yapacağı ile hesap dönemi hakkında bilgileri 31 Ağustos 2020 günü sonuna kadar “ülke bazlı raporlamaya ilişkin bildirim formu”nu doldurmak suretiyle, elektronik ortamda internet vergi dairesi aracılığıyla teslim edeceklerdir.

Nihai ana işletmenin ya da vekil işletme’nin Türkiye’de olduğu durumda, 2019 yılı ülke bazlı raporu 31.12.2020 tarihine kadar İdareye teslim edilecek; ancak 2020 yılı sonuna kadar yetkili makam anlaşmasının imzalanmaması halinde, Grubun diğer ülkelerdeki faaliyet gösteren iştirakleri de kendi ülkelerinde, aynı raporu beyan etmek zorunda kalabileceklerdir.

İdare 31 Ağustos 2020 olarak belirlenen bildirim süresini çıkaracağı Tebliğ ile uzatmaya yetkilidir. Beklenen Tebliğ’in halen yayımlanmamış olması sebebiyle, İdare’nin bu yetkisini kullanacağı tahmin edilmektedir. Aynı şekilde İdare ilk raporlamaya ilişkin dönemi 2020 olarak belirlemeye de yetki sahibidir.

11. Nihai Ana İşletme’nin ya da Vekil İşletme’nin Türkiye’de olmadığı durumda yapılması gerekenler nedir? (Yabancı ana merkezli şirketlerin Türkiye iştirakleri)

Yabancı ana merkezli şirketlerin Türkiye’de faaliyet gösteren iştirakleri, ait oldukları çok uluslu işletme grubunun konsolide gelirlerinin 750 milyon Avroyu aşması durumunda, nihai ana işletme veya vekil işletme olup olmadıklarını ve grup adına hangi işletmenin raporlama yapacağı ile hesap dönemi hakkında bilgileri 31 Ağustos 2020 günü sonuna kadar “ülke bazlı raporlamaya ilişkin bildirim formu”nu doldurarak, elektronik ortamda internet vergi dairesi aracılığıyla vereceklerdir. Yukarıda belirttiğimiz üzere 31 Ağustos 2020 olarak belirlenen bildirim süresinin uzatılması beklenmektedir.

Çoğu OECD ülkesi ve BEPS Aksiyon Planı 13’ü yerel mevzuatına dahil eden birçok ülkede aynı yükümlülük bulunduğundan, Türkiye’de faaliyet gösteren iştirakin nihai ana işletmesi ya da vekil işletmesi Türkiye dışında ülke bazlı raporlamayı yapacaktır.

Ancak Türkiye’nin 2020 yılı sonuna kadar yetkili makam anlaşmasını imzalamaması durumunda ülke bazlı rapor bilgileri, ilgili Vergi İdareleri arasında paylaşıma konu edilmeyecek ve Türkiye’de faaliyet gösteren iştirak, aynı raporu tekrar İdareye beyan etmek zorunda kalabilecektir. Bununla birlikte Cumhurbaşkanı Kararı, İdare’ye nihai ana işletmenin Türkiye’de bulunmaması durumunda raporlama yükümlülüğünü erteleme yetkisi tanımıştır. İdare’nin bu yetkisini kullanıp, kullanmayacağı Tebliğ’in yayımı ile belli olacaktır.

12. Ne yapılmalı?

Nihai ana işletmesi veya vekil işletmesi Türkiye’de olan ve kapsama giren çok uluslu işletmelerin, bir erteleme olmaması halinde 31.08.2019 tarihine kadar bildirimlerini tamamlamaları ve 2019 yılına ilişkin ülke bazlı raporunu hazırlamaya başlamaları gerekmektedir. Rapor 2020 sonuna kadar Türk Vergi İdaresine beyan edilecektir.

Nihai ana işletmesi yurtdışında olan ve kapsama giren çok uluslu işletmelerin, Türkiye’de faaliyet gösteren iştiraklerinin, 2019 yılına ilişkin ülke bazlı raporun bir kopyasını bağlı bulundukları Gruptan temin etmeleri faydalarına olacaktır. Keza bir erteleme olmaz ve 2020 yılı sonuna kadar Türkiye yetkili makam anlaşmasını imzalamaz ise Gruptan temin edilen bu rapor, ufak tefek revizyonlarla 2020 sonunda Türk Vergi İdaresine de beyan edilecektir.

13. Özel hesap dönemine tabi çok uluslu işletmelerin durumu nedir?

Özel hesap dönemine tabi olan Türkiye'de mukim nihai ana işletme, ilk ülke bazlı raporu, 1 Ocak 2019'dan sonra başlayan hesap dönemi için hazırlayacak ve ilgili özel hesap döneminin bitimini takip eden on ikinci ayın sonuna kadar elektronik ortamda İdare’ye sunacaktır.

Saygılarımızla,
Kuzey YMM ve Bağımsız Denetim A.Ş.
Erdal Çalıkoğlu