Futbola “lüks vergisi” yeniden gündemde

Elif Karaca | 21/07/2017 | (Tüm Yazılar)

 

Futbolda pek çok ülkede 2017-2018 dönemi için transfer sezonu devam ederken, yıldız oyuncular için ödenen rakamlar kadar, seçtikleri kulüpleri tercih etmelerinde etkili olan diğer unsurlar da konuşuluyor. Oyuncuların kulüp tercihlerinde en çok etkili olan kriterlerden biri de vergi avantajı. Son olarak Beşiktaş’a transfer olan Kepler Laveran Lima Ferreira (Pepe) ve Fenerbahçe’nin Mathieu Valbuena transferinin ardından da yerli ve yabancı basında, Türkiye’de futbolcular için vergi koşullarının çok uygun olduğuna vurgu yapılan manşetler atıldı.

Avrupa’daki pek çok ülkede futbolculardan Türkiye’dekinin üç katından fazla vergi alınıyor. İngiltere, Fransa, Almanya, İspanya ve İtalya’da uygulanan vergi oranları sırasıyla yüzde 45, 49, 47,4, 52 ve 46 seviyesinde iken, Türkiye’de yüzde 15. Türkiye aynı zamanda profesyonel futbolcuların oynamakta oldukları lige göre farklı vergi oranlarının uygulandığı tek ülke. EY’ın FIFPro ve Avrupa Komisyonu için gerçekleştirdiği vergi ve profesyonel futbolcular konulu araştırma, futbolcular açısından çeşitli ülkelerde finansal koşulların çekiciliğini irdeliyor. Wiebe Brink (BTA Partner) yönetiminde hazırlanan ve vergi oranları, emeklilik planları ve futbol sonrası kariyer beklentilerini baz alarak “Futbolun Finansal Cazibe Ligi”ni ortaya koyan araştırma ilk sıralara İspanya, Hollanda gibi ülkeleri yerleştirse de Türkiye ve Rusya’nın da özellikle düşük vergi oranlarıyla son yılların en çok öne çıkan ülkeleri oldukları belirtiliyor.

Büyük ve küçük kulüpler arasındaki farkın dengesizleşmesi tehdidinden endişe duyan ve futbol kamuoyunun büyük kulüplere odaklanmasından rahatsız olan otoriteler ise önlem almak için harekete geçmiş durumda. UEFA Başkanı Alexander Ceferin kısa süre önce bir açıklama yaparak rekabetçi dengedeki düşüşe müdahale edilmesi gerektiğini, daha adil koşulların sağlanabilmesi için transfer sistemine değişiklik getirmeyi planladıklarını, yüksek vergi gibi kavramları gözden geçirmeleri gerektiğini söyledi.

Lüks vergisi

UEFA’nın sadece elitleri değil, futbolun tamamını korumakla yükümlü olduğunu belirten Ceferin, “Lüks vergisi gibi yeni mekanizmaları incelememiz gerekiyor” dedi. “Lüks vergisi” ifadesiyle tam olarak neyi kastettiği konusunda detaya girmeyen Ceferin, planlanan değişikliklerle ilgili olarak FIFA ile birlikte çalışabileceklerini söylemekle yetindi.

Lüks vergisi, oyuncuların aldıkları ücretler bakımından, takımların lig için önceden belirlenmiş ödeme limitini aşmaları halinde kademeli olarak vergilendirilmeleri esasına dayanan bir tedbir aslında. ABD basketbol ligi NBA ve beyzbol organizasyonu MLB’de uzun yıllardır uygulanıyor, ancak UEFA’nın tam olarak ne tarz bir uygulama hazırlığı içinde olduğunu henüz hiç kimse bilmiyor.

UEFA aslında ilk defa bu doğrultuda bir çıkışla gündeme gelmiyor. Kurum 2009’da da böyle bir vergi getirmek için harekete geçmiş ve büyük kulüplerin liderlerinin “yönetim şeklimize müdahale edilmemesi gerekir” kıvamındaki reaksiyonları sonucunda bunu gerçekleştirememişti. Ancak bir yıldan kısa süredir görevde olan ve bugüne kadarki en genç (49) UEFA başkanı olarak dikkat çeken Ceferin’in diplomatik ve zekice hareket ederek UEFA’yı bu defa başarıya taşıyabileceği belirtiliyor.

Çin’in hamlesi

Tek bir sponsorluk anlaşmasıyla bir yıllık gelirinin iki katından fazla kazanç sağlayabilen kulüplerin varlığı ve telaffuz edilen rakamların büyüklüğü dikkate alındığında düzenleyici otoritelerin futboldan daha fazla vergi alma çabasının gayet makul olduğu söylenebilir.

Uluslararası futbol çevrelerinde son yıllarda adından en çok söz ettiren ülkelerden biri olan Çin de yakın zamanda yeni düzenlemeler açıkladı. Bir futbolcu transferi için 6,63 milyon doların üzerinde ödeme yapan herhangi bir kulüp aynı miktarı Çin Futbol Federasyonu Gençlik Geliştirme Fonu’na da ödeyecek. Çin’in bunu yapmaktaki amacı pahalı uluslararası yıldızların girişini yavaşlatmak ve bir yandan da kendi yerli yeteneklerinin önünü açmak. Çin Devlet Başkanı Xi Jinping’in, ülkede ulusal özgüven ve prestijin yükseltilmesi için futbolun geliştirilmesine çok büyük öncelik verdiği belirtiliyor. 

Avrupa ülkelerinde ve Türkiye’de futbolcular için uygulanan vergi oranları