Teknoloji geliştikçe TRT bandrolü tahsilatı artıyor!
Son dönemde bilgi-iletişim teknolojileri ile makinaların ve değer zincirindeki tüm unsurların birbirine bağlı çalıştığı bir üretim modeli vizyonu konuşuluyor. Bu yeni vizyon “Sanayi 4.0” devrimi olarak adlandırılıyor. Bunu desteklemek için 1 Temmuz’da 7033 sayılı Kanun yayımlandı. Bu Kanun ile sanayinin geliştirilmesi ve üretimin teşvik ve desteklenmesi amaçlanıyor. Ancak mevcut Kanun’da amacı ile uyumlu olmayan bir TRT Bandrol düzenlemesine de yer verildiği görülüyor.
Aslında TRT Bandrol ücreti bu Kanun değişikliği ile getirilmiyor. Ama bu Kanun ile bandrol ücreti uygulamasının kapsamı teknolojik ürünleri de kapsayacak şekilde genişletiliyor. Bir yandan teknolojik ürünlerin üretimi desteklenirken bir yandan TRT yayını alma potansiyeli olan teknolojik ürünlerden (bilgisayar, tablet, cep telefonu gibi) TRT için bir bandrol ücreti tahsilatına gidiliyor.
Bandrol uygulaması TRT için önemli bir gelir kaynağı
Türkiye Radyo - Televizyon Kurumuna (TRT) devamlı ve yeterli gelir kaynağı sağlamak amacıyla 3093 sayılı Türkiye Radyo ve Televizyon Gelirleri Kanunu bulunuyor(1984) ve bu Kanun’da TRT’ye gelir sağlamak için TRT yayını alabilen veya görsel ve/veya işitsel yayınları alabilen her türlü cihazlardan belirli oranda bir bandrol ücreti alınmasını öngörüyor. Örnek birkaç orana aşağıda yer verilmiştir.
Cihaz Adı | Oran (%) |
Cep telefonları | 6 |
Bilgisayarlar ve tablet bilgisayarlar | 2 |
Kara taşıtları | 0,4 |
Diğer taşıtlar | 0,01 |
Video görüntü veya ekranına bağlantı yapılmak üzere tasarlanmış olan televizyon alıcıları (uydu alıcıları, set üstü medya kutuları dahil) için | 10 |
Bandrol ücreti, taşıtlarda yer alan bandrole tabi cihazların bedelinin ayrı olarak tespit edilememesi durumunda, imalatta taşıtın satış faturasındaki (özel tüketim vergisi hariç) katma değer vergisi matrahı, ithalatta ise gümrük giriş beyannamesindeki (özel tüketim vergisi hariç) katma değer vergisi matrahı üzerinden alınıyor. Diğer cihazlar için ÖTV hariç KDV matrahı TRT bandrolü için matrah olarak dikkate alınıyor.
Sayıştay’ın 2015 yılı Kamu İşletmeleri raporuna göre, TRT’nin toplam geliri 1,7 milyar TL ve bandrol ücretinin de bu gelir içerisindeki payının % 40,3 olduğu görülüyor. Bu da bandrol ücretinin TRT açısından ne kadar önemli bir gelir kaynağı olduğunu gösteriyor.
Teknoloji geliştikçe bandrol uygulamasının kapsamı da genişliyor
TRT Bandrolü uygulaması sürecine baktığımızda teknoloji geliştikçe uygulamanın da genişlediğini görüyoruz. İlk yıllarda sadece TRT yayını alan cihaz olarak televizyonları görürken son değişiklik ile TRT yayını alma potansiyeli olan her türlü cihazlardan TRT bandrol ücreti alınabileceği anlaşılıyor. Bir cihazın içinde TRT yayını alması için ilave bir yazılım veya donanım desteği olması şartı artık aranmıyor. İnternet üzerinden veya başka bir yolla her türlü görsel ve/veya işitsel yayınları alabilen cihazlar bu bandrol ücretinin konusu için yeterli görülüyor. Böylece, bilgisayar, tablet gibi teknolojik cihazlar da bandrol ücretinin kapsamına girmiş oluyor.
Ne yapılmalı
Birçok sektörü yakından ilgilendiren TRT Bandrol uygulaması, çoğu kanunda değişiklik öngören ve kamuoyunda “Torba Yasa” olarak adlandırılan kanun ile yeniden yapılmıştır. Özellikle, kanun yapma tekniği açısından bir yasanın açık ve güvenilir olması ve yasa yayınlanmadan önce ilgili kuruluşlardan görüşler alınarak eksikliklerinin giderilmesi beklenir. Ancak torba kanun yapma tekniğinde bu imkan sağlanmıyor. Bu da TRT Bandrol uygulamasında yaşanan bir çok sorunun tartışılması imkânını ortadan kaldırıyor. Örneğin bandrol alınmasının yeterli görülmeyip fiziki olarak cihaz üzerine de bandrol takılma zorunluluğunun olması gibi.
Ayrıca, TRT’ye bu şekilde bir gelir sağlanması ayrı bir hukuki tartışma konusudur. Ama en azından “Sanayi 4.0”a paralel yaklaşımına uygun olarak asıl fonksiyonu TRT yayını ve faaliyetlerini takip etmek olmayan teknolojik ürünlere veya bu cihazların üreticilerine bir istisna veya muafiyet getirilebilir. Böylece, üreticilerin sanayi 4.0 ile desteklenmesi amaçlanırken TRT bandrolü uygulaması ile bu avantajın azaltılmasının da önüne geçilmiş olunur.
Bu makalede yer alan açıklamalar, yazarının konu hakkındaki kişisel görüşünü yansıtmaktadır. Makaledeki bilgi ve açıklamalardan dolayı EY ve/veya Kuzey YMM ve Bağımsız Denetim A.Ş.’ye sorumluluk iddiasında bulunulamaz. Mevzuatın sık değiştirilen ve farklı anlayışlarla yorumlanabilen yapısı nedeniyle, herhangi bir konuda uygulama yapılmadan önce konunun uzmanlarından profesyonel yardım alınmasını tavsiye ederiz.