 | M. Fatih Köprü | 30/10/2024 |
 | Sercan Bahadır | 23/10/2024 |
 | Abdulkadir Kahraman | 16/10/2024 |
 | Hakkı Demirci | 18/07/2024 |
 | Av. Jülide Cevher | 30/10/2023 |
 | Cihan Bilaçlı | 05/05/2023 |
 | A. Feridun Güngör | 22/04/2021 |
 | Carmine Di Sibio: Biden’ın kurumlar vergisi oranını artırmak konusunda dikkatli davranması gerekiyor Elif Karaca | 28/01/2021 |
Üzerinde bir süredir çalışılan KDV reformu ile ilgili olarak nihayet geçtiğimiz günlerde Maliye Bakanı Naci Ağbal önemli bir ipucunu paylaştı. İngiltere’de uygulanan modele geçileceğine ilişkin yaptığı açıklama bu modelin yoğun olarak tartışılmaya başlanmasına neden oldu.
Katma değer vergisi, 1985 yılından beri uygulanan bir işlem vergisi. İmalattan nihai tüketiciye kadar her safhada yaratılan katma değer üzerinden hesaplanıyor ve sonunda yüklenicisi nihai tüketici oluyor. Oldukça teknik ve uygulanması zor bir vergi türü.
İngiltere’de uygulanan modelin ise en dikkat çekici özelliği basit ve esnek olması. Bunun yanında mükellefler lehine bizde olmayan birçok olanağı da bünyesinde barındırıyor. Bu yazımızda, KDV’de İngiliz modelinin temel özelliklerini, şu anda ülkemizde uygulanan sistemle karşılaştırmalı olarak ortaya koymaya çalışacağız.
KDV’ye tabi işlemler
Aynı bizim mevzuatımızda olduğu gibi İngiliz KDV sisteminde de yurt içindeki ticari mahiyetteki mal ve hizmet teslimleri ile ithalat işlemleri KDV’ye tabidir. Çok sınırlı sayıda olsa da bazı işlemler KDV’den istisna olarak değerlendiriliyor.
Genel oran daha yüksek
Bizde şu anda genel KDV oranı yüzde 18 iken bazı teslim ve hizmetlerde oran yüzde 8 veya yüzde 1 olarak uygulanıyor. Bunların yanında KDV’den istisna işlemler de bulunuyor.
İngiltere KDV sisteminde de 3 farklı oran bulunuyor. Genel oran % 20 olarak uygulanırken, bazı işlemlerde indirimli yüzde 5 oranı ya da yüzde 0 oranı kullanılıyor. Buna göre mal ve hizmet teslimleri, % 5 veya % 0 oranına tabi ya da istisna değilse % 20 oranda KDV hesaplanıyor.
İndirimli oran veya % 0 oranı uygulanan mal ve hizmetler çok çeşitli olmamakla birlikte belirli alanlarda yoğunlaşmış durumda. Özellikle, % 0 oranlı olanlar, insan hayatında yoğun olarak kullanılan mal ve hizmetler olarak karşımıza çıkıyor.
| KDV’si % 5 olan mal ve hizmetler | KDV’si % 0 olan mal ve hizmetler |
| Çocuk araç koltukları | Kitap, gazete ve dergi |
| Yurt içi enerji ve yakıt kullanımı | Bazı yiyecekler |
| Enerji tasarrufuna yönelik inşaat malzemelerinin montaj hizmetleri | Çocuk giyim ve ayakkabıları |
| Bazı konutlara ait inşaat malzemeleri | Reçeteye tabi ilaçlar |
| Sağlık koruma ürünleri | Yeni konut |
| Sigara bırakma ürünleri | Ulaşım hizmetleri |
| Büyük çaplı ısıtma projelerinin uygulanması | İhracat ve ihracata ait hizmetler |
| Bazı büyük tatil karavanları |
|
| Bazı insan taşımacılığı sistemleri |
|
İstisnalar
İngiliz modelinde KDV’den istisna edilen mal ve hizmetler çok sınırlı olmakla birlikte özellikle eğitim ve sağlık hizmetlerinin istisna olması dikkat çekiyor. İstisna işlemler aşağıdaki gibidir:
- Bahis ve oyun,
- Eğitim,
- Finansal hizmetler,
- Sigorta hizmetleri,
- Birçok durumda arazi ve binalar,
- Birçok durumda posta servisleri,
- Kan ürünleri,
- Tıbbi hizmetler,
- Bazı paylaşım merkezi hizmetleri.
Mükellefiyet tescili
Mükellefiyet tescili esnek bir yapıya sahip. Diğer vergilerden ayrı olarak KDV mükellefiyeti tescil ettirilebiliyor. Diğer taraftan bir yıllık geliri 83 bin GBP’nin altında olanlar ile geliri tamamen veya çoğunlukla % 0 oranlı mal ve hizmetlerden oluşan mükellefler isterlerse mükellefiyet tescil ettirmeyebiliyorlar.
Grup şirket mükellefiyeti
Bu uygulama bizim mevzuatımızda bulunmuyor. En önemli farklardan biri. Aynı ortaklık yapısı veya kontrolü içinde bulunan ilişkili grup şirketleri, ayrı ayrı tescil yerine bir grup tescili yaptırabiliyorlar.
Bu durumda, gruba üye tüm şirketler KDV yönünden ayrı ayrı değil de bir şirket olarak değerlendiriliyorlar. Tüm grup için bir bütün olarak bir tek beyanname düzenleniyor ve vergi hesaplanıyor. Söz konusu beyan ve vergiden tüm grup üyeleri müşterek ve müteselsil sorumlu oluyor. Ayrıca, grup içi şirketlerin birbirleriyle yaptıkları ticari işlemlerde KDV hesaplanmıyor. Bu durum, özellikle aynı veya farklı endüstrilerde faaliyet gösteren ve birçok şirketi bünyesinde barındıran büyük ölçekli grup şirketlerinin vergi ve kaynak verimliliğinin sağlanması açısından önem arz ediyor.
Mükellefiyetten çıkış
Mükellefiyet tescili gerektiren özellikleri kaybedenler vergi mükellefiyetinden kolayca çıkabiliyorlar. Bunun yanında, yıllık geliri 81 bin GBP’nin altında olanlar veya gelirinin tamamı veya büyük bir kısmı % 0 oranlı KDV’ye tabi mal ve hizmetlerle işlem yapan mükellefler de talepleri halinde mükellefiyetten çıkabiliyorlar. Mükellefiyet tescilinde olduğu gibi mükellefiyetten çıkma işlemleri de kolayca gerçekleştirilebiliyor.
Sorumlu sıfatıyla KDV
Aynı bizde olduğu gibi belli durumlarda özellikle yurt dışından alınan hizmetlerde sorumlu sıfatıyla KDV uygulaması İngiliz modelinde de var. Bu işlemlerde sorumlu sıfatıyla hesaplanan KDV indirilecek KDV olarak dikkate alınıyor. Ancak, bizden farklı olarak mükellefin devreden KDV’si olması durumunda sorumlu sıfatıyla KDV ödenmiyor.
KDV dönemi 3 aylık
İngiliz modelinde KDV beyannamesi genel olarak üçer aylık dönemler halinde elektronik olarak veriliyor. Belirli şartlar dahilinde, örneğin iade alan mükelleflerin talebi halinde aylık olarak beyanname verilmesi de mümkün. Ayrıca, yıllık geliri 1,6 milyon GBP’nin altında olan mükellefler yıllık KDV beyannamesi uygulamasına geçebiliyorlar. Yani mükellefin durumuna göre beyanname verme dönemleri de farklılaşabiliyor.
Ayrıca, geliri az olan mükellefler için ilave tedbirler de mevcut. Örneğin, yıllık geliri 150 bin GBP’nin altında olan mükelleflerin yıllık toplam gelirlerine sabit bir oranın (% 4 - % 16,5) uygulanması da mümkün. Bunun yanında, perakendeciler, kullanılmış ürün ticareti, tur operatörleri, altın ticareti ve çiftçiler için özel KDV uygulamaları ve kolaylıkları da bulunuyor.
Devreden KDV iade ediliyor
Bizde iade uygulaması, ihracat başta olmak üzere sadece birkaç istisna ve indirimli oran uygulaması için geçerli. Bunlar dışında devreden KDV’nin iadesi mümkün değil.
İngiliz modelinin en önemli farklarından biri bu konuda karşımıza çıkıyor. Herhangi bir dönemde indirim KDV tutarı, tahsil edilen KDV tutarını aşarsa aşan tutar mükellefe iade ediliyor. İade uygulamasından KDV mükellefiyet kaydı bulunmayanlar da faydalanabiliyorlar. Mükellefin verdiği KDV beyannamesi esas alınmak suretiyle otomatik olarak işleyen bir süreç. Böylece mükellefler açısından devreden KDV nedeniyle finansman yükü oluşmuyor.
Anlattıklarımızı aşağıdaki tabloda özetledik:
Türkiye ve İngiltere KDV Modellerinin Genel Uygulamalarının Karşılaştırılması
| Konu | Türkiye Uygulaması | İngiltere Uygulaması |
| KDV uygulaması | Karmaşık ve mükelleften ziyade işlemin durumuna göre farklı uygulamalar vardır. | Kolay ve mükellefin durumuna göre farklı uygulamalar vardır. |
| KDV ye tabi işlemler | İthalat dahil ticari işlemlerdir. İstisnalar geniş kapsamlı ve detaylıdır. Tam ve kısmı istisna uygulaması vardır. | İthalat dahil, ticari işlemlerdir. İstisnalar az ve belirli alanlardadır. Tam ve kısmi istisna uygulaması vardır. |
| KDV mükellefiyeti | Diğer vergilerle birlikte tescil edilir. Mülkiyetten çıkma zordur. | Diğer vergilerden bağımsız KDV mükellefiyeti tescil edilebilir. Mükellefiyetten çıkma kolaydır. |
| Grup şirketleri KDV tescili | Yoktur. | Grup şirketlerinin tamamı için tek mükellefiyet tescili mümkündür. Grup içi mal ve hizmet teslimleri KDV tabi değildir. |
| KDV oranları | Genel oran % 18, indirimli oranlar % 8 ve % 1. | Genel oran % 20, indirimli oranlar % 5 ve % 0. Yıllık geliri belirli bir tutarın altında olanlar için sabit KDV oranları uygulanabilir. |
| KDV beyanname dönemi | Aylıktır. | Üçer aylıktır. İade alan mükelleflerin talebi üzerine aylık beyanname dönemine geçilebilir. Yıllık geliri belirli bir tutarın altında olanlar yıllık beyanname sistemine geçebilirler. |
| Devreden KDV’nin iadesi | Bir KDV döneminde tahsil edilen KDV’yi aşan indirilecek KDV tutarı iade edilmez bir sonraki döneme devreder. Tam istisna uygulamalarında belirli şartlarda iade mümkündür. | Bir KDV döneminde tahsil edilen KDV’yi aşan indirilecek KDV tutarı iade edilir. İade işlemleri mükellefin beyanı üzerine otomatik olarak yapılır. |
Bu makalede yer alan açıklamalar, yazarının konu hakkındaki kişisel görüşünü yansıtmaktadır. Makaledeki bilgi ve açıklamalardan dolayı EY ve/veya Kuzey YMM ve Bağımsız Denetim A.Ş.’ye sorumluluk iddiasında bulunulamaz. Mevzuatın sık değiştirilen ve farklı anlayışlarla yorumlanabilen yapısı nedeniyle, herhangi bir konuda uygulama yapılmadan önce konunun uzmanlarından profesyonel yardım alınmasını tavsiye ederiz.
Başa Dön