 | M. Fatih Köprü | 30/10/2024 |
 | Sercan Bahadır | 23/10/2024 |
 | Abdulkadir Kahraman | 16/10/2024 |
 | Hakkı Demirci | 18/07/2024 |
 | Av. Jülide Cevher | 30/10/2023 |
 | Cihan Bilaçlı | 05/05/2023 |
 | A. Feridun Güngör | 22/04/2021 |
 | Carmine Di Sibio: Biden’ın kurumlar vergisi oranını artırmak konusunda dikkatli davranması gerekiyor Elif Karaca | 28/01/2021 |
2012 yılı bütçesi görücüye çıktı. Maliye Bakanı Mehmet Şimşek 18 Ekim günü basın toplantısı ile 2012 merkezi yönetim bütçe tasarısı hakkında açıklamalar yaptı. Basın toplantısında 2012 bütçe kalemlerinin yanında, 2011 yılı Ocak-Eylül dönemi bütçe gerçekleşmeleri ve 2011 yıl sonu gerçekleşme tahminleri de paylaşıldı.
Bu hafta, basın toplantısında Türkiye ekonomisinin temel makro büyüklükleriile ilgili olarak verilen bilgilerin yanında, bütçe gelir tutarının büyük bir kısmını oluşturan vergilerle ilgili 2012 projeksiyonları ve vergilendirme konusunda yapılması planlanan değişiklikler hakkında bilgi vereceğiz.
Dünyada ve Türkiye’de büyüme
Maliye Bakanı konuşmasının başında makro ekonomik gelişmelerden bahsetti. 2010 yılında % 5,1 oranında büyüyen dünya ekonomisinin, bu yıl ve 2012 yılında yavaşlayarak % 4 oranında büyüyeceğinin tahmin edildiğini belirtti.
Gelişmekte olan ülkelerin 2011 yılında % 6,4, 2012 yılında ise % 6,1 büyüyeceği tahmin ediliyor. Orta Vadeli Programda Türkiye için öngörülen büyüme ise 2011 yılı için % 7,5’tir. Global ekonomideki yavaşlamanın da etkisiyle, 2012 yılındaki büyüme oranı % 4 olarak tahmin ediliyor.
Enflasyon ve işsizlik
Enflasyon,2011 yılında Türk Lirasındaki değer kaybı ve güçlü iç talep nedeniyle geçici olarak % 7,8’e yükseldi. Ancak 2012 yıl sonu itibariyle tekrar gerileyeceği ve % 5,2 olacağı bekleniyor.
Maliye Bakanı açıklamasında 2007 yılından bu yana4 milyonu aşan bir istihdam yaratıldığını söyledi. Devamında ise Temmuz itibariyle manşet işsizlik oranının % 9,1’e, mevsimsel etkilerden arındırılmış işsizlik oranının da % 10,1’e gerilediğini belirtti.
Bütçe açığı ve faiz dışı fazla
2010 yılının Ocak-Eylül döneminde 21,3 milyar TL açık veren bütçe, 2011 yılının aynı döneminde 234 milyon TL fazla verdi. Uzun yıllardan sonra ilk defa bütçe fazlası ile karşılaşıyoruz. 9 aylık dönemde fazla vermesine rağmen, yıl sonunda yine açık veren bir bütçemiz olacak. Açığın 22,2 milyar TL olarak gerçekleşmesi bekleniyor.
Ocak-Eylül 2011 döneminde faiz dışı fazla ise 35 milyar TL oldu. Bu tutar geçen yılın aynı dönemindeki faiz dışı fazlanın yaklaşık 2 katı. 2011 yılı sonunda 20,4 milyar TL olarak gerçekleşmesi bekleniyor.
Bütçe büyüklükleri
Maliye Bakanı bütçe sunuş konuşmasında, 2011 yılı merkezi yönetim bütçesi yıl sonu gerçekleşme tahminleri ile 2012 yılı bütçe büyüklüklerini açıkladı. Aşağıdaki tabloda söz konusu rakamlar karşılaştırmalı olarak yer alıyor.
|
| 2011 Yılı Bütçesi Yıl Sonu Gerçekleşme Tahmini | 2012 Yılı Bütçe Büyüklükleri | Değişim |
| Bütçe Giderleri | 313,2 milyar TL | 350,9 milyar TL | % 12,0 |
| Bütçe Gelirleri | 290,9 milyar TL | 329,8 milyar TL | % 13,4 |
| Bütçe Açığı | 22,2 milyar TL | 21,1 milyar TL | % -5,0 |
| Faiz Dışı Fazla | 20,4 milyar TL | 29,2 milyar TL | % 43,1 |
Açıklamada 2012 yılı bütçe giderlerinin 2011 yıl sonuna göre % 12 oranında artması öngörülürken, bütçe gelirlerinin ise % 13,4 oranında artacağının tahmin edildiği belirtiliyor. Bütçe açığının milli gelire oranının 2011 yılında % 1,7 olarak gerçekleşmesi öngörülürken, 2012 yılı için bu oranın % 1,5’e düşmesi bekleniyor.
Açıklamada ayrıca 2012 yılı merkezi yönetim bütçesinin hazırlanmasında temel alınan makro ekonomik büyüklüklerin aşağıdaki şekilde gerçekleşeceğinin tahmin edildiği belirtiliyor.
| Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) Büyüklüğü | 1 trilyon 426 milyar TL |
| Büyüme Oranı | % 4 |
| Deflatör | % 7 |
| TÜFE Yıl Sonu | % 5,2 |
| İhracat (FOB) | 148,5 milyar dolar |
| İthalat (CIF) | 248,7 milyar dolar |
Bütçede vergiler
Bütçe gelirlerinin en büyük kalemi vergiler. Açıklamada 2012 merkezi yönetim bütçesinde gelirlerin 329,8 milyar TL olarak tahmin edildiği belirtiliyor. Bu gelirlerin 277,7 milyar TL’si vergi gelirlerinden, 52,2 milyar TL’si ise vergi dışı gelirlerden oluşuyor.
Bazı vergi türlerine ait 2012 yılı bütçe rakamları aşağıdaki tabloda yer alıyor.
| Vergi türü | 2012 Bütçe (Milyar TL) |
| Gelir vergisi | 53,8 |
| Kurumlar vergisi | 27,2 |
| Dahilde alınan KDV | 33,6 |
| İthalde alınan KDV | 53,9 |
| Özel tüketim vergisi | 70,6 |
| BSMV | 4,5 |
| Harçlar | 9,3 |
| Damga vergisi | 7,3 |
| Motorlu taşıtlar vergisi | 6,7 |
| Diğer vergiler | 10,8 |
| Toplam | 277,7 |
Vergiler ne kadar artacak?
Maliye Bakanı basın toplantısında, 2012 yılı bütçesinde yer alan vergi gelirlerinin, 2011 yıl sonu gerçekleşme tahminlerine göre % 11,4 oranında artacağını söyledi. 2012 yılı için nominal GSYH artışının % 11,3 oranında gerçekleşeceği kabul edildiğinde, vergi gelirlerindeki artış oranının gerçekçi olduğunun altı çiziliyor. Elimizde vergi türlerine göre 2011yılı bütçesi yıl sonu gerçekleşme tahmini verileri yok. Dolayısıyla bütçedeki rakamların hangi vergi türü açısından ne kadar artışı ifade ettiği hakkında bir şey söylemek mümkün değil. Bu nedenle 2012 bütçe rakamlarının, 2011 sonunda 2011 bütçesinin gerçekleşme verileri ile karşılaştırılması daha doğru sonuçlar verecektir.
Ama şunu açıkça söyleyebiliriz. Bu bütçe de “vergi adaleti” prensibi çerçevesinde diğerlerinden farklı değil. Gelir ve kurumlar vergisi gibi gelir üzerinden alınan vergilerin toplam vergi gelirleri içerisindeki oranı düşmeye devam ediyor. Bu oran 2012 bütçesinde % 29 civarında. Yani dolaylı vergilerin payı her geçen yıl artmaya devam ediyor. Sadece KDV ve ÖTV toplam vergi gelirlerinin % 57’sini oluşturuyor. Bu tablonun terse çevrilmesinin tek yolu da kayıtdışılıkla mücadeleden geçiyor.
Basın toplantısında Kayıtdışı Ekonomiyle Mücadele Stratejisi çerçevesinde kayıtdışılıkla mücadeleye tüm kurumların ve toplum kesimlerinin katılımının sağlanmasına yönelik çalışmaların sürdürüldüğü belirtiliyor.
Vergi denetimleri ve mevzuatın sadeleştirilmesi
Açıklamada vergi denetimini tek çatı altında birleştirerek Vergi Denetim Kurulu Başkanlığının kurulduğu belirtildikten sonra, şu an itibarıyla müfettiş yardımcıları dahil olmak üzere denetim elemanlarının sayısının 4.743 kişi olduğu vurgulanıyor. 2012 yılında 1.500 yeni Vergi Müfettiş Yardımcısı alınarak denetim kapasitesi artırılacak.
Diğer taraftan vergi kanunlarında yer alan istisna, muafiyet ve vergi indirimi hükümleri, ekonomik ve sosyal politikalar çerçevesinde yeniden değerlendirilerek vergi mevzuatının sadeleştirileceği belirtiliyor. Bu çerçevede Gelir Vergisi Kanunu ve Vergi Usul Kanunu başta olmak üzere temel vergi kanunlarının gözden geçirilmesi çalışmaları tamamlanacak. Ayrıca Avrupa Birliği müktesebatı ile uyum çalışmaları da sürdürülecek.
Ar-Ge teşvikleri
2012 yılı bütçesinde başta TÜBİTAK Ar-Ge projeleri olmak üzere, üniversite ve sanayi kesimi Ar-Ge projeleri desteklenmeye devam edileceği belirtiliyor. Bu kapsamda 2012 yılında yaklaşık 1,5 milyar TL ödenek öngörülüyor.
Açıklamada ayrıca Ar-Ge için yapılan harcamaların yanında vergi teşviklerinin de sağlandığı belirtiliyor. Bu kapsamda 2010 yılında sağlanan indirim ve istisnalar ile 178 milyon TL’si teknoparklarda, 209 milyon TL’si Ar-Ge merkezlerinde ve 101 milyon TL’si de buralar dışında faaliyet gösteren mükelleflerden toplamda 488 milyon TL (Gelir, Kurumlar ve KDV) verginin alınmasından vazgeçildiği ifade ediliyor.
Özelleştirme
2011 yılı bütçesinde 9,5 milyar TL’lik özelleştirme geliri hedeflenmişti. Ancak doğalgaz ve elektrik dağıtım şirketlerinin ihalelerine katılan yatırımcı firmaların gerekli finansmanı temin edememelerinden dolayı tahsilat öngörülenin altında kalmıştır. Halen onay aşamasında bekleyen ve özelleştirilmesi planlanan kamu varlıklarından 2012 yılında 10,5 milyar liralık özelleştirme geliri hedefleniyor.
İşverene prim desteği devam ediyor
İstihdam maliyetlerini azaltmak amacıyla yürürlüğe konulan işveren primindeki 5 puanlık indirim uygulamasına 2012 yılında da devam edileceği ifade ediliyor.
Başa Dön