 | M. Fatih Köprü | 16/04/2024 |
 | Abdulkadir Kahraman | 02/04/2024 |
 | Sercan Bahadır | 28/03/2024 |
 | Hakkı Demirci | 19/03/2024 |
 | Av. Jülide Cevher | 30/10/2023 |
 | Cihan Bilaçlı | 05/05/2023 |
 | A. Feridun Güngör | 22/04/2021 |
 | Carmine Di Sibio: Biden’ın kurumlar vergisi oranını artırmak konusunda dikkatli davranması gerekiyor Elif Karaca | 28/01/2021 |
Maliye İdaresinin oluşturduğu ve halk arasında “kod listesi” olarak adlandırılan listeler KDV iadesi alan firmalar açısından büyük önem taşıyordu. Bu listelerin hukukiliği yıllarca tartışıldı, mükellef ile idare arsında birçok uyuşmazlığa neden oldu.
Listeye girmek çok kolay, çıkmak ise neredeyse imkansızdı. Bir mükelleften mal aldınız, bu mükellefin hakkında sahte fatura düzenlemekten dolayı bir rapor veya tespit var, sizin alışınız gerçek olsa da kullananlar listesine giriyordunuz. İdarenin sahte belgeye dayanarak KDV iadesi alınmasını engelleme konusunda çabaları ve önlemleri olması doğaldır. Ancak bu önlemlerin, mal veya hizmet alışı gerçek olmasına rağmen, sırf alt firmaların bazılarının kod listesinde olması nedeniyle dürüst mükellefleri mağdur etmemesi gerekiyor.
Maliye 2010 yılında bu sisteme son verdiğini ve yerine “KDV İadesi Risk Analizi” sistemini geçildiğini açıklasa da, mükellefler açısından bu değişiklik de isim değişikliğinden öte gitmedi, uygulamada çok fazla bir değişiklik olmadı.
Nihayet değişiyor
26 Nisan’da bir Katma Değer Vergisi (KDV) Tebliği yayımlandı. Ancak yayımını takip eden ayın başında yürürlüğe gireceği belirtildiğinden 1 Mayıs 2014 tarihinde yürürlüğe girdi.
KDV Kanunu ile ilgili, 1985 yılından bu yana, toplam 123 tane tebliğ yayınlanmıştı. İşte yeni tebliğ ile bu tebliğlerin tamamı 1 Mayıs tarihinden itibaren yürürlükten kaldırıldı. Dolayısıyla KDV Kanunu’nun uygulaması ile ilgili bugün itibarıyla tek bir tebliğ var. O da 270 sayfadan oluşan “Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği”.
Bu tebliğde başta iade sistemi olmak üzere KDV yasasının uygulanmasına ilişkin ayrıntılı açıklamalar yer alıyor. Bu yazımızda sadece halk arasında “kod sistemi” olarak adlandırılan “özel esaslar” uygulaması ile ilgili düzenlemelere değineceğiz.
Özel esaslara tabi olanlar
Haklarında, düzenledikleri veya kullandıkları belgelerin gerçek duruma aykırı olduğuna ilişkin delil ve karineleri içeren rapor veya tespit bulunan aşağıdaki mükellefler iade taleplerinin yerine getirilmesi bakımından özel esaslara tabi olarak kabul ediliyor.
- Sadece sahte belge düzenlemek amacıyla mükellefiyet tesis ettirenler (Bu hususun vergi inceleme raporu ile tespit edilerek, mükellefiyet kaydının devamına gerek görülmediğinin raporda belirtilmesi ve mükellefiyet kaydının vergi dairesince terkin edilmiş olması halinde),
- Sahte belge veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge (MİYB) düzenleme ya da kullanma konusunda haklarında “olumsuz rapor” veya “olumsuz tespit” bulunan mükellefler (SMİYB düzenleme konusunda rapor bulunanların ortakları, kanuni temsilcileri, ortak oldukları mükellefler dahil),
- Haklarında beyanname vermeme, defter ve belge ibraz etmeme ve adresinde bulunamama konusunda tespit bulunan mükellefler,
- Haklarında KDV yönünden ihtiyati tahakkuk veya ihtiyati haciz uygulanan mükellefler.
Kendileri hakkında herhangi bir olumsuzluk bulunmasa dahi yukarıdaki mükelleflerden mal ve/veya hizmet satın alanların iade taleplerinde de özel esaslar uygulanıyor.
Smiyb nedir?
Sahte veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge (SMİYB) Vergi Usul Kanunu’nda tanımlanıyor. Buna göre;
- Sahte belge, gerçek bir muamele veya durum olmadığı halde bunlar varmış gibi düzenlenen belge,
- Muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge ise gerçek bir muamele veya duruma dayanmakla birlikte bu muamele veya durumu mahiyet veya miktar itibarıyla gerçeğe aykırı şekilde yansıtan belgedir.
Olumsuzluğu giderme
Yazımızın başında yer verilen “kod sistemi” uygulamasında, kodda bulunan firmalardan mal veya hizmet alınması durumunda, bu alımı yapan firma da bazı hallerde kod listesine alınıyordu, genellikle bundan mükellefin haberi bile olmuyordu. İleride bunu bir şekilde öğrenen firma kod listesinden çıkmak için yıllarca uğraşabiliyordu.
Yeni tebliğle getirilen en önemli düzenlemelerden biri de, kendileri hakkında herhangi bir olumsuzluk bulunmadığı halde, doğrudan mal veya hizmet temin ettiği mükellefler hakkında SMİYB düzenleme raporu veya tespiti bulunan mükelleflere 15 gün içinde olumsuzluğu giderebilme imkanının sağlanmasıdır.
Verilen süre içerisinde belgenin gerçekliğini ve doğruluğunu ispat eden veya söz konusu alışlara isabet eden kısmı iade hesaplarından çıkaran mükelleflerin iade talepleri genel esaslara göre sonuçlandırılacak. İspat; işlem bedelinin ödendiğine ilişkin belge, taşıma, yükleme, boşaltma, depolama, ambalajlama, ve benzeri işlemlerin yapıldığına yönelik belgeler, sigorta belgesi, vergi, resim, harç, pay, fon gibi ödemeler yapılmışsa bu ödemelere ait belgeler ile gerçekleştirilebiliyor. Bu delillerin bir yazı ile idari makama ibraz edilmesi gerekiyor.
Haklarında SMİYB düzenleme tespiti dışında olumsuz tespit bulunanlardan alım yapan mükelleflerin iade hesabında olumsuz tespitin bulunduğu döneme ilişkin alış bulunması durumunda, bu alış belgelerinin gerçekliğinin ve doğruluğunun ispatı veya iade hesabından çıkarılması veyahut iki kat teminat gösterilmesi suretiyle, diğer kısmın iadesi genel esaslara göre yapılıyor. Bu mükelleflerin diğer dönemlere ilişkin iade talepleri ise başka olumsuzluk yoksa genel esaslara göre yerine getiriliyor.
Teminat uygulaması
Haklarında SMİYB düzenleme veya kullanmayla ilgili olumsuz rapor veya olumsuz tespit bulunması veya diğer nedenlerle (adreste bulunmama vb) özel esaslara alınan mükelleflerin KDV iade talepleri teminat alınmak suretiyle yerine getirilebiliyor. Verilmesi gereken teminat miktarlarına ilişkin tablo aşağıdadır:
| İade talebinde bulunan mükellefler | Teminat miktarı |
| Haklarında sahte veya MİYB düzenleme raporu bulunanlar |
|
| - Sahte belge düzenleyenler için | 5 kat |
| - MİYB düzenleyenler için | 4 kat |
| Haklarında sahte veya MİYB kullanma raporu bulunanlar |
|
| - Sahte belge kullanımında | 4 kat |
| - MİYB kullanımında | 3 kat |
| Haklarında sahte veya MİYB düzenlediği konusunda tespit bulunanlar |
|
| - Sahte belge düzenleme tespitinde | 4 kat |
| - MİYB düzenleme tespitinde | 3 kat |
| Haklarında sahte veya MİYB kullandığı konusunda tespit bulunanlar |
|
| - Sahte belge kullanma tespitinde | 3 kat |
| - MİYB kullanma tespitinde | 2 kat |
| Adresinde bulunamama | 2 kat |
| Defter ve belge ibraz etmeme (Diğer dönemler) | 2 kat |
| KDV yönünden ihtiyati tahakkuk veya ihtiyati haciz uygulananlar (Diğer dönemler) | İhtiyati tah. Veya iht. Haczi istenen KDV tutarı kadar |
Teminat gösterilmemesi durumunda iade talepleri ancak vergi inceleme raporuna istinaden yerine getirilebiliyor.
Sahteciden mal alınca
Yukarıda, kendileri hakkında olumsuz rapor veya tespit bulunan mükelleflerin KDV iade taleplerinin yerine getirilmesi için vermeleri gereken teminat miktarları yer alıyor. Bir de kendileri hakkında olumsuz rapor veya tespit bulunmayan mükelleflerin, olumsuz rapor veya olumsuz tespit olan mükelleflerden alışları bulunması durumunda iade taleplerinin nasıl yerine getirileceğine yani teminat uygulamasına değinmemiz lazım. Yeni tebliğde bu mükelleflerin;
- Sahte belge düzenleme raporu veya tespiti bulunan mükelleflerden yaptıkları alışlara isabet eden kısma üç kat,
- MİYB düzenleme raporu veya tespiti bulunan mükelleflerden yaptıkları alışlara isabet eden kısma iki kat,
teminat göstermeleri kaydıyla, bu kısmın iadesinin yapılabileceği belirtiliyor. Kalan kısmın iadesi ise genel esaslara göre yerine getiriliyor. Teminatın çözümü ancak vergi inceleme raporu ile yapılabiliyor.
Genel esaslara dönüş
Genel esaslara dönüş şartları kapsama giren mükellefler için ayrı ayrı sıralanıyor. Genel olarak bakıldığında, haklarında SMİYB düzenleme veya kullanma fiiline ilişkin olarak düzenlenen raporlara dayanılarak yapılan tarhiyatların yargı kararı ile terkin edilmesi durumunda genel esaslara dönülebildiğini görüyoruz. Bu raporlardaki vergi, ceza ve faizlerin ödenmesi veya toplamı kadar teminat gösterilmesi hallerinde de genel esaslara dönülebiliyor.
Genel esaslara dönüş için diğer şartların yanında takip eden vergilendirme döneminden başlamak üzere, bazı sürelerin geçmesi gerektiği de tebliğde belirtiliyor. Fiilin türüne göre aşağıdaki tabloda belirtilen süreler içerisinde başka bir olumsuzluk tespit edilmediği durumda genel esaslara dönülebiliyor. Süre nedeniyle özel esaslardan çıkış, vergi dairelerince resen uygulanıyor.
| Mükellefler | Geçmesi gereken süre |
| Haklarında sahte veya MİYB düzenleme raporu bulunanlar |
|
| - Sahte belge düzenleme fiilinde | 5 yıl |
| - MİYB düzenleme fiilinde | 4 yıl |
| Haklarında sahte veya MİYB kullanma raporu bulunanlar |
|
| - Sahte belge kullanma fiilinde | 4 yıl |
| - MİYB kullanma fiilinde | 3 yıl |
| Haklarında sahte veya MİYB düzenlediği konusunda tespit bulunanlar |
|
| - Sahte belge düzenleme tespitlerinde | 4 yıl |
| - MİYB düzenleme tespitlerinde | 3 yıl |
| Haklarında sahte veya MİYB kullandığı konusunda tespit bulunanlar |
|
| - Sahte belge kullanma tespitlerinde | 3 yıl |
| - MİYB kullanma tespitlerinde | 2 yıl |
Başa Dön