7416 sayılı ‘’Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’’ 07.07.2022 tarihinde Resmî Gazetede yayımlandı. Bu Kanun’la 6563 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’da (‘Kanun’) önemli değişiklikler yapıldı. İlgili düzenlemeler tanımlardan yükümlülüklere, haksız ticari uygulamalardan yaptırımlara birçok yeni konu içeriyor. Aşağıdaki Kanunlarla kurulan ve münhasıran yetkilendirildikleri konularda faaliyet gösterenler bu düzenlemenin kapsamı dışında tutulmuştur: - 1618 sayılı Seyahat Acentaları ve Seyahat Acentaları Birliği Kanunu
- 2920 sayılı Türk Sivil Havacılık Kanunu
- 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu
- 5411 sayılı Bankacılık Kanunu
- 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu
- 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring, Finansman ve Tasarruf Finansman Şirketleri Kanunu
- 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu
- 6493 sayılı Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun
- 5602 sayılı Şans Oyunları Hasılatından Alınan Vergi, Fon ve Payların Düzenlenmesi Hakkında Kanunun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (9) bendinde tanımlananlar ile bunların verdiği yetki dahilinde münhasıran şans ve bahis oyunları alanında faaliyet gösterenler
Yeni tanımlar Kanun’da en çok iki yeni kavram dikkat çekiyor: “net işlem hacmi” ve “ekonomik bütünlük” tanımları. Bu tanımlar metinde sıklıkla geçiyor ve kendilerine önemli sonuçlar bağlanıyor. Net işlem hacmi kavramı günlük yaşantımızda e-pazaryeri olarak bildiğimiz aracı hizmet sağlayıcıların bu mecrada düzenlenen fatura veya fatura yerine geçen belgelerin toplamını ifade ediyor. Madde gerekçesinde de net işlem hacminin nihai fatura veya fatura yerine geçen belge değerlerinin tüm vergi, fon, harç ve benzeri dâhil toplamını içerdiği belirtilmektedir. Dolayısıyla aracı hizmet sağlayıcıların Kanun uygulamasında esas alınacak işlem hacimleri kendi komisyon gelirlerinin çok ötesinde bir meblağı temsil etmesi bekleniyor. Aracı hizmet sağlayıcıları bakımından kendisine önemli sonuçlar bağlanan diğer yeni kavram ekonomik bütünlük ise bir kişinin, bir ticaret şirketinde doğrudan veya dolaylı olarak paylarının en az %25’ine sahip olmasını ya da onu kontrol etmesine yarayacak pay miktarına veya yönetim hakkına sahip olmasını ifade ediyor. Dolayısıyla, bu tanım Kanunda öngörülen yükümlülükler, yaptırımlar, net işlem hacmi hesaplanması için aynı gruba veya kişiye ait ticari şirketleri tek bir çatı altında kabul edilmesine yol açıyor. Gerekçede verilen örneğe göre, (X) kişisinin tamamen farklı konularda faaliyet gösteren farklı tüzel kişiliklere sahip (A) ve (B) şirketlerinin tek yönetim kurulu üyesi olması halinde söz konusu şirketler ekonomik bütünlük içinde kabul edilmektedir. Haksız ticari uygulamalar Kanun elektronik ticarette haksız ticari uygulamada bulunmayı yasaklıyor. Haksız ticari uygulama aracı hizmet sağlayıcının (günlük dilde ‘platformlar’), hizmet sağlayıcının (günlük dile ‘satıcılar’) ticari faaliyetlerini önemli ölçüde bozan, makul karar verme yeteneğini azaltan veya belirli bir kararı almaya zorlayarak normal şartlarda taraf olmayacağı bir ticari ilişkinin tarafı olmasına sebep olan uygulamalar olarak tanımlanıyor. Aşağıda sayılan hususlar her durumda haksız ticari uygulama olarak kabul edilecektir: a) Mal veya hizmet satışı karşılığında elektronik ticaret hizmet sağlayıcıya yapılması gereken ödemenin, en geç satış bedelinin elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcının tasarrufuna girdiği ve siparişin alıcıya ulaştığı tarihten itibaren beş iş günü içinde eksiksiz yapılmaması b) Elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcı tarafından satış fiyatında tek taraflı değişiklik yapılması dahil olmak üzere, elektronik ticaret hizmet sağlayıcının kampanyalı mal veya hizmet satışına zorlanması c) Elektronik ticaret hizmet sağlayıcıyla olan ticari ilişkinin koşullarının, yazılı şekilde veya elektronik ortamda yapılan aracılık sözleşmesiyle belirlenmemesi ya da bu sözleşmenin açık, anlaşılır ve elektronik ticaret hizmet sağlayıcı tarafından kolay erişilebilir olmasının sağlattırmaması d) Elektronik ticaret hizmet sağlayıcının aleyhine olacak şekilde aracılık sözleşmesi hükümlerinde geçmişe yönelik veya tek taraflı değişiklik yapılması ya da buna imkân sağlayan herhangi bir hükme aracılık sözleşmesinde yer verilmesi e) Herhangi bir hizmet verilmediği veya verilen hizmetin türü ve hizmet bedelinin tutar ya da oranı aracılık sözleşmesinde belirtilmediği halde elektronik ticaret hizmet sağlayıcıdan bedel alınması f) Aracılık sözleşmesinde herhangi bir nesnel ölçüte yer verilmediği halde ya da kamu kurumlarına veya adli mercilere başvuruda bulunulduğu gerekçesiyle elektronik ticaret hizmet sağlayıcının sıralama ya da tavsiye sisteminde geriye düşürülmesi, elektronik ticaret hizmet sağlayıcıya sunulan hizmetin kısıtlanması, askıya alınması veya sonlandırılması Yükümlülükler Kanun e-ticaret alanında faaliyet gösteren şirketler için her biri için yüksek yaptırımlar öngörülen ve şirket büyüklüğüne göre kademeli şekilde artan önemli yükümlülükler getiriyor. Ayrıca, Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce yapılan ve aynı tarihten itibaren altı ay içinde bu Kanuna uygun hale getirilmeyen aracılık sözleşmelerinin ilgili hükümleri geçersiz olacağı düzenleniyor. Aşağıdaki tabloda hem aracı hizmet sağlayıcılar hem de hizmet sağlayıcılar için getirilen yükümlülükleri görebilirsiniz. | Ölçek | Aracı Hizmet Sağlayıcı | Hizmet Sağlayıcı | | Tüm şirketler | Hukuka aykırı içeriklerin yayımdan kaldırılması Bilgi, belge, defter ve elektronik kayıt tutma Haksız ticari uygulamada bulunmama Kendi ürünlerini / markalarını satamama Hizmet sağlayıcıların bilgilerini sunma ve doğrulama Hizmet sağlayıcıların markalarının tanıtım amaçlı kullanılmaması | Tanıtıma ilişkin sınırlamalar | | Net işlem hacmi on milyar Türk lirasının üzerinde olan şirketler | Verileri rekabet ederken kullanmama Veri taşımaya izin verme Ortamlar arası geçiş sağlamama; tanıtım yapmama Hisse devirlerini ve şirket kuruluşlarını bildirme Finansal raporları ve hukuka aykırı içerikleri Bakanlık’a raporlama Elektronik ticaret lisansı alma | Ortamlar arası geçiş sağlamama; tanıtım yapmama Hisse devirlerini ve şirket kuruluşlarını bildirme Finansal raporları Bakanlık’a bildirme Elektronik ticaret lisansı alma | | Net işlem hacmi otuz milyar Türk lirasının ve iptal ve iadeler hariç işlem sayısı aracı hizmet sağlayıcılar için yüz bin, hizmet sağlayıcılar için on milyon adetin üzerinde olan şirketler | Reklam ve promosyon sınırlandırmaları En çok kayrılan müşteri koşulu yasağı | Reklam ve promosyon sınırlandırmaları | | Net işlem hacmi altmış milyar Türk lirasının ve iptal ve iadeler hariç işlem sayısı aracı hizmet sağlayıcılar için yüz bin, hizmet sağlayıcılar için on milyon adetin üzerinde olan şirketler | Finansal hizmetlere ilişkin sınırlamalar Taşıma hizmetlerine ilişkin sınırlamalar Ortamlar arası geçiş sağlamama | Finansal hizmetlere ilişkin sınırlamalar Ortamlar arası geçiş sağlamama |
Sonuç
6563 sayılı Kanun’da yapılan değişiklikler yalnızca aracı hizmet sağlayıcıları ve hizmet sağlayıcıları değil, bu şirketlerle aynı ekonomik bütünlük içinde bulunan finansal kuruluşlar, ödeme kuruluşları, e-para kuruluşları, lojistik firmaları, fason üreticiler gibi pek çok firmayı da etkilemektedir. İlgili düzenlemelerin büyük bir kısmının yürürlük tarihi 01.01.2023 olduğu dikkate alındığında Kanun’a tabi firmaların gerekli uyum süreçlerini en kısa sürede başlatması yararlı olacaktır. Sorularınız ve detaylar için bizlerle her zaman iletişime geçebilirsiniz. Saygılarımızla,
Kuzey YMM ve Bağımsız Denetim A.Ş.
Erkan Baykuş | 
Baskıya yolla 
Başa Dön