Halka açık ortaklıkların önemli nitelikteki işlemlerinde pay sahibinin ayrılma hakkı

Gamze Durgun | 11/05/2017 | (Tüm Yazılar)

Pay sahiplerinin menfaatlerinin dengelenmesi ihtiyacı bazı hakların azınlık pay sahiplerine tanınmasını gerekli kılmıştır. Bu kapsamda, halka açık ortaklıklar açısından eski Sermaye Piyasası mevzuatında yer almayan bazı kavramlar yeni mevzuat ile hayata geçirilmiştir. Ayrılma hakkı da bu kavramlardan biridir.

Ayrılma hakkı, 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nun[1] 24. maddesinde hüküm altına alınmış olup hakkın uygulama esasları “Önemli Nitelikteki İşlemlere İlişkin Ortak Esaslar ve Ayrılma Hakkı Tebliği[2] (II-23.1)” (“Tebliğ”) ile düzenlenmiştir.

Bu yazımızda, halka açık ortaklıkların önemli nitelikteki işlemlerinde halka açık ortaklığın ayrılma hakkını kullandırırken, pay sahibinin ise ayrılma hakkını kullanırken dikkat etmesi gereken bazı hususlar üzerinde duracağız.

Pay sahiplerinin dikkat etmesi gereken hususlar:

Her şeyden önce, ayrılma hakkının kullanılabilmesi için halka açık ortaklığın önemli nitelikteki bir işlemi olmalıdır.

Önemli nitelikteki işlemler Tebliğ’de belirtilmiştir. Buna göre ortaklığın kendi tüzel kişilikleri ile ilgili;

1. Birleşme, bölünme gibi işlemlere taraf olması, tür değiştirmesi veya sona erme kararı alması,
2. Mal varlığının tümünü veya önemli bir bölümünü devretmesi veya kiraya vermesi veya mal varlığının tümü veya önemli bir bölümü üzerinde ayni hak tesis etmesi[3],
3. Faaliyet konusunu tümüyle veya önemli ölçüde değiştirmesi,
4. İmtiyaz öngörmesi veya mevcut imtiyazların kapsam veya konusunu değiştirmesi,
5. Borsa kotundan çıkma kararı alması,
6. İlişkili taraflarından önemli ölçüde mal varlığı edinmesi veya kiralaması,
7. Yapmayı planladıkları bedelli sermaye artırımlarında, sermaye artırımından elde edilecek fonun ortaklığın mevcut sermayesini aşması ve Sermaye Piyasası Kurulunun (“Kurul”) ilgili düzenlemelerinde tanımlanan ilişkili taraflara olan ve ortaklığa nakit dışındaki varlık devirlerinden kaynaklanan borçların kısmen veya tamamen ödenmesinde kullanılacak olması önemli nitelikteki işlemlerdir.

Pay sahibinin ayrılma hakkını kullanabilmesi için halka açık ortaklıkta belli bir oranda pay sahibi olmasına gerek yoktur.

Ayrılma hakkını kullanmak isteyen pay sahibinin yapması gereken ilk iş, önemli nitelikteki işlemlerin görüşüleceği genel kurul toplantısına katılmaktır. Pay sahibi, bu toplantıda önemli nitelikteki işlerin görüşüldüğü madde ile ilgili olarak olumsuz oy kullanmalı ve muhalefet şerhini toplantı tutanağına işlemelidir. 

Genel kurulda önemli nitelikteki işlemler bakımından olumsuz oy kullanarak muhalefet şerhini toplantı tutanağına işleten pay sahibi, söz konusu genel kurul toplantısı gündeminde bulunan diğer gündem maddeleri açısından ortaklık haklarını kullanmaya devam edebilir.

Ayrılma hakkını kullanmak isteyen pay sahibi, bu hakkı grup ayrımına bakmaksızın sahip olduğu payların tamamı için kullanmak zorundadır.

Halka açık ortaklığın dikkat etmesi gereken hususlar:

Halka açık ortaklığın, pay sahiplerine usulüne uygun bir davet yapması ve gündemi usulüne uygun bir şekilde ilan etmesi gerekmektedir. Aynı zamanda ortaklığın, pay sahibinin genel kurul toplantısına katılmasına haksız bir biçimde engel olmaması gerekir. Aksi takdirde, pay sahipleri genel kurul kararlarına muhalif kalma ve muhalefet şerhini tutanağa kaydettirme şartı aranmaksızın ayrılma haklarını kullanabilirler.

Ortaklığın dikkat etmesi gereken diğer bir husus ise, önemli nitelikteki işlemlerin görüşüleceği genel kurul toplantısının gündeminde, bu kararlara muhalefet oyu kullanacak pay sahiplerinin ortaklıktan ayrılma hakkının bulunduğu hususunu belirtmektir. Aynı zamanda, bu hakkın kullanılması durumunda payların ortaklık tarafından satın alınacağı birim pay bedeli ve ayrılma hakkı kullanılmasına ilişkin işleyiş süreci de toplantı gündeminde yer almalıdır.

Önemli nitelikteki işlemlere ilişkin gerekçeli yönetim kurulu kararı, Kurulun özel durumlara ilişkin düzenlemeleri çerçevesinde ayrılma hakkı kullanım fiyatı ile birlikte kamuya açıklanır.

Ayrılma hakkı kullanım fiyatı, payları borsada işlem gören ortaklıkların payları için, işlemin ilk defa kamuya açıklandığı tarihten önceki, açıklanan tarih hariç olmak üzere, otuz gün içinde borsada oluşan düzeltilmiş ağırlıklı ortalama fiyatların aritmetik ortalamasıdır.

Payları borsada işlem görmeyen ortaklıkların, ayrılma hakkı kullanım fiyatı ile bu fiyatın adil ve makul olduğunun tespiti amacıyla bir değerleme raporu almaları gerekmektedir. Bu raporu önemli nitelikteki işlemin görüşüleceği genel kurul toplantısı gündemi ile birlikte açıklamaları gerekmektedir.

Ayrılma hakkının kullandırılmasına genel kurul tarihinden itibaren en çok altı iş günü içinde başlanmalıdır. Ayrılma hakkının kullanım süresi on iş gününden az yirmi iş gününden fazla olamaz.

Halka açık ortaklık ayrılma hakkını aracı kurum vasıtasıyla kullandırır. Ayrılma hakkını kullanacak pay sahipleri ayrılma hakkına konu payları, ortaklık adına alım işlemlerini gerçekleştiren aracı kuruma teslim ederek satışı gerçekleştirir. Ayrılma hakkını kullanmak için aracı kuruma başvuran pay sahiplerine pay bedelleri en geç satışı takip eden işgünü ödenir.

Ayrılma hakkının bedelinin tam ve nakden ödenmesi zorunludur.

Sonuç

Yazımızda ele aldığımız şirketten ayrılma kavramı, çıkarılma (squeeze-out) ve satma hakkı (sell-out right) kavramlarından farklıdır. Bu kavramlara ayrı yazılarda yer verilecektir. Bu yazımızda bahsi geçen ayrılma hakkının temel amacı, halka açık ortaklığın alacağı bazı önemli kararlar nedeniyle ortak olarak kalmak istemeyen pay sahiplerinin ortaklıktan ayrılma taleplerinin halka açık ortaklık tarafından kabul edilmesi ve bu pay sahiplerinin ortaklık haklarının zarara uğratılmaksızın sona erdirilmesidir.  

Zarara uğramanın önlenmesi için ayrılma hakkının ortaklık tarafından usulüne uygun şekilde kullandırılması, kamuyu aydınlatma yükümlülüklerinin zamanında yerine getirilmesi ve ayrılma hakkı bedelinin makul ve adil bir şekilde hesaplattırılması önemlidir.

 

Başa Dön