Page 13 - EY_MGKV 2016_2
P. 13
V. İhtiyari beyanname B. İhtiyari beyannamede vergi oranı
A. İhtiyari beyanname verilebilecek haller Gelir Vergisi Kanunu’nun 103. maddesi uyarınca gelir vergisi artan
oranlı bir tarifeye göre hesaplanmaktadır. Ancak zarar mahsubu
Bir aracı kurum veya banka vasıtasıyla yapılan menkul kıymet ile ilgili olarak verilecek olan ihtiyari beyannamede bu tarife yerine
satışından zarar oluşması halinde bu zarar, takvim yılı aşmamak sabit bir oran kullanılmaktadır.
üzere, aynı aracı kurum veya banka vasıtasıyla gerçekleştirilen
aynı türden menkul kıymet satışlarından doğan kâra mahsup İhtiyari beyanda uygulanacak olan vergi oranı, geçici 67. maddenin
edilebilmektedir. (11) numaralı fıkrasında % 15 olarak belirlenmiştir. Ancak söz
Farklı aracı kurum veya bankalarla çalışan yatırımcıların, bir konusu oran 2011/1854 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile;
kurumda kâr etmesi diğer kurumda aynı tür menkul kıymet alım
satımı işlemlerinden zarar etmesi durumunda, bu zararın diğer • Hisse senetlerine ve hisse senedi endekslerine dayalı olarak
kurumda sağlanan kazançtan mahsup edilmesi imkânı yoktur. yapılan vadeli işlem ve opsiyon sözleşmelerinden,
Kazanç sağlanmış olan aracı kurum veya banka tarafından, diğer
kurumdaki zarar dikkate alınmadan üçer aylık dönemler itibarıyla • ➢ Borsa İstanbul’da (BİST) işlem gören varantlar dahil olmak üzere
hesaplanan kazanç üzerinden stopaj yapılacaktır. hisse senetlerinden (menkul kıymetler yatırım ortaklıkları hisse
Ayrıca aynı kurumda gerçekleştirilen işlemlerde, önceki vergileme senetleri hariç),
dönemlerinde (Örneğin Ocak-Mart/2016) kazanç elde edilmesi,
daha sonraki dönemlerde ise aynı tür menkul kıymet satış • ➢ Hisse senedi yoğun fonların katılma belgelerinden,
işlemlerinden zarar edilmesi söz konusu olabilmektedir. Bu
durumda kazancın oluştuğu dönemde aracı kurum veya banka elde edilen kazançlar için % 0, diğer kazançlar için ise % 10 olarak
tarafından kazanç üzerinden hesaplanan stopaj vergi dairesine belirlenmiştir.
yatırılmaktadır. Aynı yıl içerisinde takip eden dönemlerde aynı
tür menkul kıymet satışlarından zarar edilmesi durumunda, bu C. İhtiyari beyannamenin verilme zamanı ve yeri
zararın önceki dönemlere ait stopaj matrahından düşülme imkânı
bulunmamaktadır. 263 seri numaralı Gelir Vergisi Genel Tebliği’nde ihtiyari beyanın
Bireysel yatırımcıların bu iki nedenden kaynaklanan mağduriyetinin “GVK Geçici 67/11’inci Maddesine Göre İhtiyari Beyanda Bulunan
giderilebilmesi için dileyen mükelleflere ihtiyari beyanname Mükellefler İçin Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi” ile yapılabileceği
verme hakkı tanınmıştır. Buna göre farklı aracı kurumlarda hesabı gibi internet ortamında da yapılabileceği belirtilmektedir. Tebliğ’de
bulunan ve bir hesabındaki alım satım işlemlerinden kâr elde bu beyannamenin de Gelir Vergisi Kanunu’nun 92. maddesinde
edilmesine rağmen, diğer hesabında aynı tür menkul kıymetlerden belirtilen süre içerisinde ilgili vergi dairesine verilmesi gerektiği
zarar oluşması durumunda, bu zararın diğer aracı kurum veya ifade edilmiştir.
bankadaki kârdan mahsubu ihtiyari beyanname verilmek suretiyle
sağlanabilmektedir. Buna göre 2016 yılında gerçekleştirilen işlemler dolayısıyla
Yine aynı şekilde, ilk dönemde menkul kıymet satışından kâr elde verilecek olan ihtiyari beyannamenin de normal gelir vergisi
eden ve bu kazancı üzerinden stopaj ödeyen yatırımcılar, sonraki beyanname verme süresi içerisinde (1-25 Mart 2017) verilmesi
dönemlerde aynı tür menkul kıymet satışlarından zarar oluşması gerekmektedir.
durumunda, kendilerinden kesilmiş olan fazla stopajı ihtiyari
beyanname vermek suretiyle iade alabilmektedirler. İhtiyari beyannamenin, tam mükellef bireysel yatırımcılar
Geçici 67. madde kapsamında tevkifata tabi tutulan ve yıllık gelir tarafından ikametgâhlarının bulunduğu yer vergi dairesine verilmesi
vergisi beyannamesi ile beyan edilmeyeceği belirtilen, menkul gerekmektedir. Öteden beri mükellef olanlar ise bu beyannamelerini
kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının elden çıkarılmasından gelir vergisi beyannamesini verdikleri vergi dairesine tevdi
doğan kâr ve zararlar için takvim yılı itibarıyla ihtiyari beyanname edeceklerdir.
verilebilmektedir.
Söz konusu beyan sadece menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası Örnek
araçlarının alım satımına ilişkin olarak yapılabilir. Faiz ve itfa gelirleri Bay (A)’nın, 2016 yılında (Z) Menkul Kıymetler A.Ş. aracılığıyla
ihtiyari beyannameye dahil edilemez. Alım satım işlemlerine ilişkin satışını yaptığı Devlet tahvilleri ve bu kıymetlerden yapılan stopaja
olarak beyan edilecek kazançlardan, aynı türden menkul kıymet ve ilişkin bilgiler aşağıdaki gibidir:
diğer sermaye piyasası araçlarına ilişkin olması şartıyla yıl içinde
oluşan zararların tamamı mahsup edilebilmektedir. Tarih Kâr/ Sonraki Döneme Stopaj Stopaj
Zarar Devreden Zarar Matrahı (%10)
15 Şubat 2016 -50.000 50.000 00
12 Nisan 2016 40.000 10.000 00
5 Eylül 2016 70.000 0 60.000 6.000
12 Aralık 2016 -15.000 0 00
Toplam 45.000 60.000 6.000
Yukarıdaki tablodan da görüleceği üzere Bay (A) 2016 yılında (Z)
Menkul Kıymetler A.Ş. aracılığıyla gerçekleştirdiği Devlet tahvili alım
satım işlemlerinin bir kısmından kâr (110.000 TL), bir kısmından
da zarar (65.000 TL) etmiştir. Buna göre Bay (A)’nın 2016 yılı net
kazancı 45.000 TL (110.000 - 65.000) olmaktadır. Bu kazanç
üzerinden ödenmesi gereken gelir vergisi 4.500 TL’dir (45.000
x % 10). Aracı kurum tarafından Bay (A)’nın 2016 yılı işlemleri
üzerinden kesilen vergi (stopaj) tutarı ise 6.000 TL’dir.
Bay (A) tarafından verilecek olan ihtiyari beyanname ile aradaki
1.500 TL’lik (6.000 - 4.500) vergi farkının, iade alınması mümkün
bulunmaktadır.
Menkul Kıymet Gelirlerinin Vergilendirilmesi 2016 | 11
