Page 10 - EY_MGKV 2016_2
P. 10
III. Enflasyon indirimi
ve endeksleme
uygulamaları
A. Enflasyon indirimi B. Endeksleme
Enflasyon indirimi, bazı menkul sermaye iratları için uygulanan ve Endeksleme, sadece bazı menkul kıymet alım satım kazançları için
elde edilen gelirin enflasyondan kaynaklanan kısmının ayrıştırılarak, geçerli olan bir uygulamadır. Bu uygulama da enflasyon indiriminde
reel gelirin vergilendirilmesi amacını güden bir uygulamadır. Buna olduğu gibi elde edilen kazancın enflasyon karşısındaki reel
göre elde edilen gelire, ilgili yıl için belirlenen enflasyon indirim değerinin belirlenmesine yöneliktir.
oranı uygulanır. Bu şekilde tespit edilen tutar, elde edilen gelirden
düşülmek suretiyle beyana tabi menkul sermaye iradı tutarına Alım satım kazançlarında endeksleme; menkul kıymetlerin
ulaşılır. maliyet bedelinin elden çıkarıldığı ay hariç olmak üzere, her ay
için enflasyon oranına göre artırılması anlamına gelmektedir.
1. Enflasyon indiriminin uygulanacağı gelirler Satış kazancı; satış bedelinden endekslenmiş maliyet bedelinin
çıkarılması suretiyle hesaplanmaktadır. Endekslemede Türkiye
1 Ocak 2006 tarihinden itibaren enflasyon indirimi uygulamasına İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından her ay açıklanan Yurt İçi Üretici
son verilmiştir. Ancak bazı istisnai durumlarda 2016 yılı gelirleri için Fiyat Endeksinin (Yİ-ÜFE) kullanılması gerekir. (Yİ-ÜFE listesi için
de uygulanması mümkündür. Rehber’in sonuna bakınız.)
Gelir Vergisi Kanunu’nun geçici 67. maddesi uyarınca, 1 Ocak 2006 1. Endeksleme yönteminin kullanılabileceği kazançlar
tarihinden önce ihraç edilen her nevi tahvil ve Hazine bonoları ile
Toplu Konut İdaresi ve Özelleştirme İdaresince çıkarılan menkul 1 Ocak 2006 tarihinden önce ihraç edilmiş olan; Devlet tahvili ve
kıymetlerden elde edilen gelirlere 31 Aralık 2005 tarihinde Hazine bonoları, Toplu Konut İdaresi ve Özelleştirme İdaresince
yürürlükte olan mevzuatın uygulanması gerekmektedir. çıkarılan menkul kıymetler, eurobondlar ve özel sektör tahvilleri ile
aynı tarihten önce iktisap edilmiş olan; yabancı hisse senetleri, yurt
Bu hüküm uyarınca, 1 Ocak 2006 tarihinden önce Türk Lirası dışında kurulmuş yatırım fonlarına ait katılma belgeleri ve yabancı
cinsinden ihraç edilmiş olan; tahvillerin elden çıkarılmasından sağlanan kazançların tespiti
sırasında bu menkul kıymetlerin maliyet bedeli endekslemeye tabi
•➢ Hazine bonosu ve Devlet tahvilleri, tutulabilmektedir.
•➢ Toplu Konut İdaresi ve Özelleştirme İdaresince çıkarılan menkul Ayrıca 1 Ocak 2006 tarihinden sonra ihraç edilmiş olan eurobondlar
kıymetler ve ile bu tarihten sonra iktisap edilmiş olan; yabancı tahviller,
hisseleri BİST’de işlem görmeyen tam mükellef kurumlara ait
•➢ Özel sektör tahvillerinden, hisse senetleri ile yabancı hisse senetlerinin elden çıkarılmasından
sağlanan kazançların tespiti sırasında da aşağıdaki şartlar dahilinde
2016 yılında bireysel yatırımcılar tarafından elde edilen menkul endeksleme yapılabilmektedir.
sermaye iratları (kupon faizi ve itfa gelirleri) için enflasyon indirimi
uygulaması devam etmektedir. Buna göre yukarıda sayılan gelirlere, a. 1 Ocak 2006 tarihinden itibaren ihraç edilen veya alınan
2016 yılı için belirlenen enflasyon indirim oranı uygulandıktan sonra menkul kıymetlerde endeksleme
kalan gelirin beyan edilmesi gerekmektedir.
•➢ 1 Ocak 2006 tarihinden itibaren ihraç edilen eurobondlarla,
2. Enflasyon indirim oranı
•➢ Aynı tarihten itibaren iktisap edilmiş olan; yabancı tahviller,
Enflasyon indirim oranı her yıl için, hisseleri BİST’de işlem görmeyen tam mükellef kurumlara ait
hisse senetleri ile yabancı hisse senetlerinin,
Yeniden değerleme oranı
elden çıkarılmasından sağlanan kazançların tespiti sırasında
DT ve HB ihalelerindeki bileşik ortalama faiz oranı bu menkul kıymetlerin maliyet bedeli endekslemeye tabi
tutulabilmektedir. Ancak bu endekslemenin yapılabilmesi için alış
formülüyle hesaplanmaktadır. 2016 yılı gelirlerine uygulanacak ve satış tarihleri arasındaki Yİ-ÜFE farkının % 10’dan fazla olması
enflasyon indirim oranı 27 Aralık 2016 tarihli Resmi Gazete’de gerekmektedir.
yayımlanan 296 seri numaralı Gelir Vergisi Genel Tebliği ile % 38,19
olarak açıklanmıştır. Endeks farkının % 10’un altında olması durumunda, endeksleme
yönteminin kullanılması mümkün değildir. Bu durumda kazanç, satış
bedelinden maliyet bedeli çıkarılmak suretiyle hesaplanmaktadır.
8 | Menkul Kıymet Gelirlerinin Vergilendirilmesi 2016
