Page 5 - EY_MGKV 2016_2
P. 5
I. Mükellefiyet ve menkul Yine bir bireysel yatırımcı tarafından 31 Ekim 2016 tarihinde
kıymet gelir türleri açılmış olan altı ay vadeli mevduat hesabına 30 Nisan 2017
tarihinde ödenecek faiz de, hesap 2016 yılında açılmış olmasına
A. Mükellefiyet rağmen 2017 yılı geliri olarak kabul edilmektedir.
1. Tam mükellef gerçek kişiler 1. Menkul sermaye iradı
Türkiye’de yerleşmiş olan veya yerleşmiş sayılan kişiler Gelir Vergisi a. Menkul sermaye iradı olarak kabul edilen gelirler
Kanunu açısından “tam mükellef” kabul edilmektedir. Bu kişiler
Türkiye içinde ve dışında elde ettikleri kazanç ve iratların tamamı Aşağıda sayılan gelirler, Gelir Vergisi Kanunu’nun 75. maddesinde
üzerinden vergilendirilirler. menkul sermaye iradı olarak tanımlanmıştır:
•➢ İkametgahı Türkiye’de bulunanlar ve • Hisse senedi kâr payları ve iştirak hisselerinden doğan kazançlar,
•➢ Bir takvim yılı içinde Türkiye’de devamlı olarak altı aydan fazla •➢ Yatırım fon ve ortaklıklarından elde edilen kâr payları,
oturanlar (geçici ayrılmalar Türkiye’de oturma süresini kesmez),
•➢ Her nevi tahvil faizleri (Devlet tahvili, Hazine bonosu, eurobond,
Türkiye’de yerleşmiş sayılır. özel sektör tahvili, yabancı menşeli tahvil vb.),
Öte yandan, resmi daire ve müesseselere veya merkezi Türkiye’de •➢ Alacak faizleri,
bulunan teşekkül ve teşebbüslere bağlı olup adı geçen daire,
müessese, teşekkül ve teşebbüslerin işleri dolayısıyla yabancı • Mevduat faizleri (Döviz tevdiat hesaplarının anapara kur farkları
memleketlerde oturan Türk vatandaşları da tam mükellef olarak gelir sayılmaz),
vergilendirilirler.
•➢ Katılım bankalarının ödediği kâr payları,
Belli ve geçici bir görev veya iş için Türkiye’ye gelenler, Türkiye’de
altı aydan fazla kalsalar dahi Türkiye’de yerleşmiş sayılmazlar. •➢ Repo gelirleri,
2. Dar mükellef gerçek kişiler • Borsa para piyasasından (BPP) elde edilen faiz gelirleri,
Türkiye’de yerleşmiş olmayan kişiler Gelir Vergisi Kanunu açısından • Varlık kiralama şirketleri tarafından ihraç edilen kira
“dar mükellef” kabul edilmektedir. Bu kişiler sadece Türkiye’de elde sertifikalarından elde edilen gelirler,
ettikleri kazanç ve iratlar üzerinden vergilendirilirler.
• Sigorta ve emeklilik şirketleri tarafından, sigortalılar ve bireysel
Yurt dışında çalışma ve oturma izni olan Türk vatandaşları da vergi emeklilik katılımcılarına yapılan irat ödemeleri.
uygulamaları bakımından “dar mükellef” olarak kabul edilirler.
b. Menkul sermaye iratlarından indirilebilecek giderler
Dar mükellef gerçek kişilerin gelirlerinin tamamının Türkiye’de
tevkif suretiyle vergilendirilmiş olan ücretler, serbest meslek Safi iradın bulunması için menkul sermaye iradından aşağıdaki
kazançları, menkul ve gayrimenkul sermaye iratları ile diğer kazanç giderler indirilir:
ve iratlardan ibaret olması durumunda, bu gelirler için beyanname
verilmez. •➢ Depo etme ve sigorta ücretleri gibi menkul kıymetlerin
muhafazası için yapılan giderler;
B. Menkul kıymetlerden elde edilen gelirler
•➢ Temettü hisseleri ile faizlerin tahsil giderleri (Şirket toplantılarına
Tam mükellef gerçek kişilerin menkul kıymetlerden elde ettikleri iştirak gibi sermayenin idaresi için yapılan giderler irattan
gelirlerin vergilendirilmesi, menkul kıymetin ve elde edilen gelirin indirilmez);
türüne göre değişmektedir. Bu gelirler;
•➢ Menkul kıymetler ve bunların iratları için ödenen her türlü vergi,
•➢ Menkul sermaye iradı, resim ve harçlar (Gelir vergisi irattan indirilmez).
•➢ Alım satım kazancı (Diğer kazanç ve irat), 2. Alım satım kazançları
olarak gruplandırılmıştır. Alım satım kazancı olarak nitelendirilen kazançlar, menkul
kıymetlerin vadesinden önce elden çıkarılmasından sağlanan
Bireysel yatırımcılar tarafından menkul kıymet gelirleri, menkul kazançlardır.
kıymetin itfa olduğu, satıldığı veya kupon faizi ödemesinin yapıldığı
tarihte elde edilmiş sayılır. Mevduat ve repo işlemlerinde elde etme, Devlet tahvili, Hazine bonosu, eurobond, özel sektör tahvili, yabancı
mevduat hesabının veya repo işleminin vadesinde gerçekleşir. menşeli tahvil gibi her nevi tahvillerin vadesinden önce elden
çıkarılmasından sağlanan kazançlar ile hisse senedi alım satım
Örneğin, bir bireysel yatırımcı tarafından 10 Haziran 2016 tarihinde kazançları bu gelir türüne örnek olarak verilebilir.
satın alınan Devlet tahvili, 30 Mayıs 2017 tarihinde satılmışsa,
kazanç 2017 yılında elde edilmiş olur. 2016 yıl sonu itibarıyla Değer artışında safi kazanç hesaplanırken, elden çıkarma
oluşan değer artışı, Devlet tahvili henüz satılmadığından 2016 yılı dolayısıyla yapılan ve satıcının uhdesinde kalan giderler ile ödenen
stopaj matrahına dahil edilmez. vergi ve harçlar, kazançtan indirilebilmektedir. Buna göre, beyan
edilmesi gereken menkul kıymet alım satım kazançlarının tespiti
sırasında, alım-satım dolayısıyla ödenen komisyonlar ile banka ve
sigorta muameleleri vergisinin (BSMV) düşülebilmesi mümkün
bulunmaktadır.
Menkul kıymetin satın alınması için kullanılan kredilere ilişkin
faizlerin ve temerrüt faizlerinin gider olarak kazançtan indirilmesi
ise mümkün değildir.
Menkul Kıymet Gelirlerinin Vergilendirilmesi 2016 | 3
