Page 20 - VGAralik_2017

zaten devletlerin yetkili otoritelerinin, aşağıdaki örneği verilen bahsedildiği gibi, mahsup edilecek olan verginin, diğer taraf
fıkrada görüldüğü üzere, karşılıklı anlaşma yoluna gitmesinin devlette mahsuptan önce hesaplanan vergiden daha fazla
öngörüldüğü gözlemlenebilecektir. olamayacağı aşikardır.

“Gerçek kişi dışındaki bir kişi, 1 inci fıkra hükümleri dolayısıyla Türkiye ilgili maddede izin verildiği üzere bu maddenin tamamını
her iki Akit Devletin de mukimi olduğunda, Akit Devletlerin uygulamama yönünde bir çekince koymuştur, dolayısıyla mevcut
yetkili makamları karşılıklı anlaşma yoluyla sorunu çözmeye ve ÇVÖA’larında bulunan çifte vergilendirmenin önlenmesine ilişkin
Anlaşmanın söz konusu kişiye uygulanma biçimini belirlemeye hükümler geçerliliğini koruyacaktır. Türkiye’nin yürürlükteki
gayret edeceklerdir. Böyle bir mutabakata varılamaması anlaşmalarının hepsinde söz konusu 5. maddede verilen
durumunda, söz konusu kişi, Anlaşma hükümleri uyarınca seçeneklere benzer şekilde istisna yahut mahsup yöntemi
sağlanan menfaatlerden yararlanma açısından her iki Akit öngörülmüş olduğundan aslında bu hükümle amaçlanan vergi
Devletin de mukimi kabul edilmeyecektir.” 14 düzeni zaten mevcut anlaşmalarında sağlanmaktadır.
Dolayısıyla aslında Türkiye’nin MLI madde 4/3(a) hükmüne Temettü dağıtımına ilişkin işlemler (Madde 8)
dayanarak çekince koyması yerine 4/3(b) hükmü uyarınca zaten
mevcut ÇVÖA’larında benzeri hüküm yer aldığı için de çekince Temettü dağıtımına ilişkin 8. maddede, temettüyü dağıtan
koyduğunu belirtebilirdi. şirketin mukim olduğu ülkede vergiden istisna tutulmasında
yahut gerçek lehdarın elde ettiği temettüye uygulanacak
Çifte vergilendirmenin önlenmesine yönelik yöntemler tevkifat oranının indirimli uygulanmasında; temettü dağıtan
(Madde 5) iştirak edilen şirketteki hakların elde tutulma süresine ilişkin
olarak opsiyonel sınırlamalar getirilmiştir. Bu hüküm uyarınca,
Türkiye’nin çekince koyduğu bir diğer madde olan 5. iştirak edilen kurum tarafından gerçek lehdara yapılan temettü
maddede ise çifte vergilendirmenin önlenmesi yöntemleri ödemelerinde anlaşmada öngörülen indirimli tevkifatın
düzenlenmektedir. Madde, bu yöntemlere ilişkin üç farklı uygulanabilmesi ancak mevcut anlaşmada belirtilen oranlarda
opsiyon içermekte ve taraf devletlerin bu üç opsiyondan iştirak edilen kurumun sermayesinin, paylarının, oy gücünün,
hangisini uygulayacaklarını seçmelerine izin vermektedir. oy hakkının veya benzeri sermaye paylarının elde tutulma
Bununla birlikte, bir kapsanan vergi anlaşmasının tarafı olan süresi temettünün dağıtıldığı tarih itibarıyla 365 günü aşıyorsa
devletler birbirlerinden farklı opsiyonları seçerlerse, her mümkün olacaktır. Türkiye’nin yürürlükteki ÇVÖA’larında düşük
birinin seçtiği opsiyon kendi ülkelerinin mukimi olan kişilere oranlı temettü tevkifatına ilişkin benzer hükümler (sermaye
uygulanacak, dolayısıyla hükmün asimetrik uygulanması ortaya payı testi gibi) yer alsa da bu anlaşmalarda elde tutma süresine
çıkacaktır. ilişkin sınırlamalara yer verilmemektedir. Koyduğu bu çekince
ile de Türkiye söz konusu süre sınırlamasına gitmeyebileceğini
A Opsiyonunda, eğer vergi anlaşmasında, karşı taraf anlaşma ortaya koymuştur.
uyarınca ilgili geliri veya sermayeyi vergiden istisna ediyor veya
o gelire/sermayeye uygulanacak oranı sınırlıyorsa, taraf devletin b. Türkiye’nin yaptığı bildirimler kapsamında bir
bu geliri çifte vergilendirmenin önlenmesi amacıyla vergiden değerlendirme
istisna edeceği hükmünün uygulanmamasını öngörmektedir. Kapsanan vergi anlaşmalarının amacı (Madde 6)
Bu durumda istisna hükmünü uygulamayacak olan taraf devlet,
mukiminin ödeyeceği vergi üzerinden kaynak devlette ödenen Öncelikle, MLI’ın 6. maddesi uyarınca; kapsanan anlaşmaların
vergi kadar indirim yapılmasına izin vermelidir, hükmedilmiştir. önsözünün, vergi kaçırma ya da çeşitli suni yöntemlerle
Ancak indirilecek bu vergi, indirimden önce hesaplanan hiç vergilendirmeme ya da indirimli vergilendirmeye sebep
vergiden daha fazla olmamalıdır.
olmaksızın çifte vergilendirmenin önlenmesi yönünde tarafların
ortak niyetlerini içerecek şekilde düzenlenmesi gereği
B Opsiyonunda ise; kâr payı gibi vergilendirilen bir gelir öngörülmüştür. Bu maddede öngörülen amaç aslında bir asgari
elde edildiğinde, gelirinin doğduğu ülke olan taraf devlet standart olarak ele alındığından, mevcut anlaşmalarda maddede
kanunları uyarınca bu gelir eğer vergilendirilebilir kazanç belirtildiği gibi bir niyetin açıklandığı önsöz yer almadıkça
hesaplanırken matrahtan indirilebiliyorsa, söz konusu gelirin çekince koyulamayacaktır. Belirtmek gerekir ki; Türkiye’nin diğer
aktarıldığı diğer taraf devlet mukimi nezdinde bu kazanç için devletlerle arasında bulunan Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi
çifte vergilendirilmenin önlenmesi amacıyla istisna hükmünün Anlaşmaları’nın önsözünde genellikle; “Gelir üzerinden alınan
uygulanmayacağı, bunun yerine A Opsiyonunda bahsedildiği vergilerde çifte vergilendirmeyi önleyen ve vergi kaçakçılığına
üzere mahsup yönteminin uygulanacağı düzenlenmiştir.
engel olan bir Anlaşma yapmak isteğiyle,” (ABD, Hollanda,
Lüksemburg, BAE vb.) yahut “Mali engelleri ortadan kaldırarak
Bir diğer seçenek olan C Opsiyonunda ise; gelirin/sermayenin karşılıklı ekonomik ilişkilerini geliştirmek ve vergi konularındaki
doğduğu kaynak devlet olan taraf devlette kapsanan işbirliklerini güçlendirmek isteğiyle,” (Almanya) ibareleri yer
vergi anlaşması uyarınca bu bahsedilen gelir/sermaye almaktadır. Ayrıca Anlaşma’da eğer istenirse, Türkiye-Almanya
vergilendirilmişse, diğer taraf devlet mukiminin bu diğer arasındaki ÇVÖA’da olduğu gibi tarafların karşılıklı ekonomik
devlette ödeyeceği vergiden, ilk belirtilen taraf devlette ödenen ilişkilerini geliştirme ve vergi hususlarında işbirliğini güçlendirme
verginin indirilebileceği öngörülmüştür. Ancak A Opsiyonunda
niyetlerini içeren bir ibare eklenebileceği de belirtilmektedir.

14 Türkiye Cumhuriyeti İle Almanya Federal Cumhuriyeti Arasında Gelir Üzerinden Alınan Vergilerde Çifte Vergilendirmeyi Ve Vergi
Kaçakçılığını Önleme Anlaşması, Madde 4/3.
20 Aralık 2017 - “Uluslararası Vergilendirmede Gündem” özel sayısı