Page 13 - vergirehberi_2017
P. 13
2. Gelir vergisi
2.5.2 Ticari kazançtan indirilebilecek giderler emsal bedeli ile değerlenerek teşebbüs sahibinin çektiklerine ilave
olunur.),
Ticari kazanç elde eden mükelleflerin gelir vergisi matrahlarının
hesabında, aşağıdaki giderler, hasılatlarından indirilebilmektedir: b. Teşebbüs sahibinin kendisine, eşine, küçük çocuklarına işletmeden
ödenen aylıklar, ücretler, ikramiyeler, komisyonlar ve tazminatlar,
a. Ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan genel
giderler (İhracat, yurt dışında inşaat, onarma, montaj ve taşımacılık c. Teşebbüs sahibinin işletmeye koyduğu sermaye için yürütülecek
faaliyetlerinde bulunan mükellefler, bu bentte yazılı giderlere faizler,
ilaveten bu faaliyetlerden döviz olarak elde ettikleri hâsılatın binde
beşini aşmamak şartıyla yurt dışındaki bu işlerle ilgili giderlerine d. Teşebbüs sahibinin, eşinin ve küçük çocuklarının işletmede cari
karşılık olmak üzere götürü olarak hesapladıkları giderleri de hesap veya diğer şekillerdeki alacakları üzerinden yürütülecek
indirebilirler), faizler,
b. Hizmetli ve işçilerin iş yerinde veya iş yerinin müştemilatında iaşe e. Yukarıda yer verilen işlemler hariç olmak üzere, teşebbüs
ve ibate giderleri, tedavi ve ilaç giderleri, sigorta primleri ve emekli sahibinin, ilişkili kişiler ile emsallere uygunluk ilkesine aykırı
aidatı (Bu primlerin ve aidatın istirdat edilmemek üzere Türkiye'de olarak tespit edilen bedel veya fiyatlar üzerinden mal veya hizmet
kain sigorta şirketlerine veya emekli ve yardım sandıklarına alım ya da satımında bulunması halinde, emsallere uygun bedel
ödenmiş olması ve emekli ve yardım sandıklarının tüzel kişiliği haiz veya fiyatlar ile teşebbüs sahibince uygulanmış bedel veya fiyat
bulunmaları şartıyla), Gelir Vergisi Kanunu’nun 27. maddesinde arasındaki işletme aleyhine oluşan farklar işletmeden çekilmiş
yazılı giyim giderleri, sayılmaktadır.
c. İşle ilgili olmak şartıyla, mukavelenameye veya ilama veya kanun Teşebbüs sahibinin eşi, üstsoy ve altsoyu, üçüncü derece dâhil
emrine istinaden ödenen zarar, ziyan ve tazminatlar, yansoy ve kayın hısımları ile doğrudan veya dolaylı ortağı
bulunduğu şirketler, bu şirketlerin ortakları, bu şirketlerin idaresi,
d. İşle ilgili ve yapılan işin ehemmiyeti ve genişliği ile mütenasip denetimi veya sermayesi bakımından kontrolü altında bulunan
seyahat ve ikamet giderleri (Seyahat maksadının gerektirdiği diğer şirketler kanun maddesinde ilişkili kişi olarak tanımlanmıştır.
süreyle sınırlı olmak şartıyla),
İmalat ve inşaat, kiralama ve kiraya verme, ödünç para alınması
e. Kiralama yoluyla edinilen veya işletmeye dâhil olan ve işte veya verilmesi, ücret, ikramiye ve benzeri ödemeleri gerektiren
kullanılan taşıtların giderleri, işlemler, her hâl ve şartta mal veya hizmet alım ya da satımı olarak
değerlendirilmelidir.
f. İşletme ile ilgili olmak şartıyla; bina, arazi, gider, istihlak, damga,
belediye vergileri, harçlar ve kaydiyeler gibi ayni vergi, resim ve İşletmeden çekilmiş sayılan farklar, ilişkili kişi tarafından beyan
harçlar, edilmiş gelir veya kurumlar vergisi matrahının hesabında dikkate
alınmış ise ilişkili kişinin vergilendirme işlemleri buna göre düzeltilir.
g. Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre ayrılan amortismanlar İlişkili kişiler ve bu kişilerle yapılan işlemler hakkında Gelir Vergisi
(İşletmeye dâhil olan gayrimenkulün iktisadi değerini artırıcı niteliği Kanunu’nun 41. maddesinde yer almayan hususlar bakımından,
olan ısı yalıtımı ve enerji tasarrufu sağlamaya yönelik harcamalar, Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 13. maddesi hükmü uygulanır.
yapıldığı yılda doğrudan gider yazılabilir),
f. Her türlü para cezaları ve vergi cezaları ile teşebbüs sahibinin
h. İşverenlerce, Sendikalar Kanunu hükümlerine göre sendikalara suçlarından doğan tazminatlar (Akitlerde ceza şartı olarak derpiş
ödenen aidatlar (şu kadar ki; ödenen aidatın bir aylık tutarı, edilen tazminatlar, cezai mahiyette tazminat sayılmaz.),
işyerinde işçilere ödenen çıplak ücretin bir günlük toplamını
aşamaz), g. Her türlü alkol ve alkollü içkiler ile tütün ve tütün mamullerine ait
ilan ve reklâm giderlerinin % 50'si (Bakanlar Kurulu, bu oranı
i. İşverenler tarafından ücretliler adına bireysel emeklilik sistemine
ödenen katkı payları (Ödenen ücretle ilişkilendirilmeksizin ticari % 100'e kadar artırmaya, sıfıra kadar indirmeye yetkilidir),
kazancın tespitinde gider olarak indirim konusu yapılacak katkı
paylarının toplamı, ödemenin yapıldığı ayda elde edilen ücretin Bakanlar Kurulu tarafından bu yetki 27 Kasım 1990 tarihli Resmi
% 15’ini ve yıllık olarak asgari ücretin yıllık tutarını* aşamaz. Gazete’de yayımlanan 90/1081 sayılı Kararname ile kullanılmış ve
Gerek işverenler tarafından bireysel emeklilik sistemine ödenen yukarıda yer alan % 50 oranı % 0 (sıfır) olarak belirlenmiştir. Söz
katkı payları, gerekse GVK’nın 63. maddesinin birinci fıkrasının konusu Bakanlar Kurulu Kararı kapsamında alkol ve alkollü içkiler ile
(3) numaralı bendi kapsamında indirim konusu yapılacak prim tütün ve tütün mamullerine ait ilan ve reklâm giderlerinin tamamının
ödemelerinin toplam tutarı, ödemenin yapıldığı ayda elde edilen kurum kazancının tespiti sırasında indirimi mümkün bulunmaktaydı.
ücretin % 15’ini ve yıllık olarak asgari ücretin yıllık tutarını
aşamaz.), Ancak 4207 sayılı Tütün Mamullerinin Zararlarının Önlenmesine Dair
Kanun’un 4. maddesinde yapılan ve 19 Mayıs 2008 tarihi itibarıyla
j. Fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan yürürlüğe giren değişiklikle, Gelir Vergisi Kanunu’nun yukarıda
dernek ve vakıflara Maliye Bakanlığınca belirlenen usul ve esaslar belirtilen hükmündeki ilan ve reklam giderlerinin gelir ve kurumlar
çerçevesinde bağışlanan gıda, temizlik, giyecek ve yakacak vergisi matrahlarının tespitinde gider olarak dikkate alınamayacağı
maddelerinin maliyet bedeli, hükmü Kanun’a eklenmiştir.
k. Türkiye İş Kurumu tarafından düzenlenen işbaşı eğitim Bu değişiklik kapsamında Maliye Bakanlığı tarafından çıkarılan 2
programlarından faydalananlara, programı yürüten işverenlerce seri numaralı Kurumlar Vergisi Genel Tebliği’nde, her türlü alkol ve
fiilen ödenen tutarlar (Bu kapsamda işverenler tarafından ticari alkollü içkiler ile tütün ve tütün mamullerinin tanıtımına yönelik bu tür
kazancın tespitinde ücretle ilişkilendirilmeksizin her bir katılımcı reklam harcamalarının, kurum kazancının tespitinde kanunen kabul
itibarıyla indirim konusu yapılacak tutar aylık olarak asgari ücretin edilmeyen gider olarak dikkate alınması gerektiği belirtilmiştir.
brüt tutarının yarısını aşamaz.).
Ancak Danıştay 4. Dairesi’nin 25 Ekim 2010 tarih ve Esas No:
* Yıllık brüt asgari ücret tutarlarını yıllar itibarıyla gösteren tabloya, Rehber’in 2008/3758, Karar No: 2010/5217 sayılı kararı ile 2 seri numaralı
“15. Pratik bilgiler-2017” bölümünde “15.23 Yıllık asgari ücret tutarları” başlığı Kurumlar Vergisi Genel Tebliği’nde yer alan yukarıdaki açıklama, her
türlü alkol ve alkollü içkilere ait ilan ve reklam giderleri yönünden
altında yer verilmiştir. iptal edilmiştir.
2.5.3 Ticari kazançtan indirilemeyecek giderler Söz konusu iptal kararı Maliye Bakanlığı tarafından temyiz edilmiştir.
Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu (DVDDK) tarafından Bakanlığın
Ticari kazanç elde eden mükelleflerin, gelir vergisi matrahlarının temyiz isteminin kabulüyle, Danıştay 4. Dairesi kararının iptale ilişkin
hesabı sırasında, aşağıdaki giderleri hasılatlarından indirmeleri hüküm fıkrasının bozulmasına karar verilmiştir. DVDDK’nın 28 Eylül
mümkün değildir: 2011 tarihli bu kararı (Esas No: 2011/296 ve Karar No: 2011/549)
çerçevesinde 2 seri numaralı Kurumlar Vergisi Genel Tebliği’nin ilgili
a. Teşebbüs sahibi ile eşinin ve çocuklarının işletmeden çektikleri bölümleri tekrar yürürlüğe girmiştir.
paralar veya aynen aldıkları sair değerler (Aynen alınan değerler
13
