Page 5 - VEGU_mart2017
P. 5
Buna göre 2016 yılında satılan gayrimenkul; düşüldükten sonra kalan tutar, net kazanç olarak kabul edilir.
Ancak bu uygulamadan yararlanılabilmesi için endeks farkının
• 2010 ve öncesinde alınmışsa, satış kazancının beyan yüzde 10’dan fazla olması şartı vardır. Aksi halde kazancın,
edilmemesi, satış bedelinden ilk alış bedeli ve giderlerin düşülmesi suretiyle
hesaplanması gerekmektedir.
•➢ 2012 ve sonrasında alınmışsa, satıştan sağlanan istisnayı
aşan kazancın beyan edilmesi ve hesaplanan verginin Örneğin 28 Haziran 2012’de 150.000 liraya alınan bir
ödenmesi, gayrimenkul, 22 Mart 2016’da 230.000 liraya satıldıysa,
kazanç 80.000 liradır. Ancak verginin bu tutar üzerinden
gerektiğini söyleyebiliriz. ödenmesi söz konusu değildir. Birkaç işlem daha yapılması
gerekir. Önce endekslemeyle başlayalım:
2011 yılında alınmış olan gayrimenkullerin 2016 yılında
satılması halinde ise 5 yıllık sürenin dolup dolmadığına, yani Mayıs 2012 endeksi (204,89) ile Şubat 2016 endeksi (250,16)
kazancın beyan edilip edilmeyeceğine, yukarıdaki örnekteki arasında artış yüzde 22,09 oranında gerçekleşmiş. Bu oran
gibi alış ve satış tarihlerine gün olarak bakılarak karar verilmesi yüzde 10’un üzerinde olduğundan endeksleme yapılabilecektir.
gerekmektedir.
150.000 liralık alış bedeli, bu oranda artırıldığında
B. Edinim tarihinin tespiti endekslenmiş alış bedeli olan 183.142 liraya ulaşılmaktadır.
Vergisel açıdan kazanç da 46.858 lira (230.000-183.142)
Gayrimenkulün alış tarihi, satış kazancı üzerinden vergi olarak hesaplanacaktır.
ödenip ödenmeyeceğini veya ne kadar vergi ödeneceğini
etkilemektedir. Satın alınan ya da kat karşılığı müteahhide D. İstisna uygulaması
verilen arsa nedeniyle edinilen gayrimenkullerin iktisap
(edinim) tarihi, tapuya tescil tarihi olarak kabul edilmektedir. Bir gayrimenkulün 5 yıl içerisinde satılmasından sağlanan
Bazen gayrimenkulün tapuya tescilden önce, sahibinin fiilen kazancın 2016 yılı için 11.000 lirası gelir vergisinden istisnadır.
kullanımına bırakıldığı durumlar da olabilmektedir. Bu durumun Endeksleme yapılması mümkünse endeksleme sonrası bulunan
tahsis belgesi, teslim tutanakları, su, elektrik, telefon, doğalgaz kazanç, mümkün değilse satış ve alış bedeli arasındaki fark
faturaları ve benzeri belgelerle kanıtlanması halinde, alış tarihi 11.000 liradan az ise beyanname verilmez, dolayısıyla vergi de
olarak fiilen kullanıma başlama tarihi kabul edilebilmektedir. ödenmez. Bu tutarı aşan bir kazanç elde edilmesi durumunda
ise aşan kısmın gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilerek,
Kooperatiflerde ise gayrimenkulün ortağa tahsis edildiği vergisinin ödenmesi gerekmektedir.
tarih, alım tarihi olarak kabul edilir. Dolayısıyla 5 yıllık sürenin
hesaplanmasında bu tarihin esas alınması gerekmektedir. Yukarıdaki örnekte bulunan 46.858 liralık kazanç, 2016 yılı için
geçerli olan 11.000 liralık istisnayı aştığı için aşan kısım, gelir
Cins tashihi, bir taşınmaz malın cinsinin, yapısız iken yapılı veya vergisi beyannamesi ile beyan edilmeli. Buna göre üzerinden
yapılı iken yapısız hale; bağ, bahçe, tarla vb. iken arsa; arazi vergi hesaplanması gereken tutar yani matrah 35.858 lira
iken, bağ, bahçe vb. duruma dönüştürmek için paftasında ve (46.858–11.000) olmaktadır. Görüldüğü gibi satıştan elde
tapu sicilinde yapılan işlem olarak tanımlanmaktadır. Arazi edilen kazanç 80.000 lira olmasına rağmen, üzerinden vergi
olarak alınan bir gayrimenkulün belediyelerce ifraz ve taksim hesaplanması gereken kazanç 35.858 lira olarak hesaplandı. Bu
işlemine tabi tutulduktan sonra satılması halinde, alım tarihi tutarın vergisi ise 2016 yılı gelir vergisi tarifesine göre 6.952
olarak arazinin alındığı tarih değil, belediyenin ifraz işlemi lira olmaktadır.
sonucu arsa vasfını kazanarak, cins tashihi yapıldığı tarihin esas
alınması gerekmektedir. III. Beyannamede indirimler, verginin
hesaplanması, beyan ve ödeme usulü
Önce kat irtifakı daha sonra da kat mülkiyeti tapusunun alındığı
durumda ise gayrimenkulün alım tarihi olarak kat irtifakı A. Beyannamede indirimler
tapusunun tarihi dikkate alınır.
Gelir vergisi matrahının tespitinde, yıllık gelir vergisi
C. Endeksleme beyannamesinde bildirilecek gelirlerden bazı indirimlerin
yapılabilmektedir. Bu indirim hakkından, 2016 yılına ilişkin
Beş yıllık süre dolmadan satılan bir gayrimenkulden sağlanan beyan edilen gelir ve kazancın türüne bakılmaksızın, gelir vergisi
ve beyan edilmesi gereken kazancın hesaplanması sırasında, beyannamesi veren tüm mükellefler yararlanabilmektedirler.
enflasyonun etkisinin giderilmesi mümkündür. Buna kısaca
“endeksleme” denilmektedir. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Söz konusu indirimlerden en önemlileri ve dolayısıyla en sık
tarafından her ayın başında bir önceki ayın enflasyon oranının karşılaşılanları, ödenen özel sigorta primleri ile eğitim ve sağlık
hesaplanmasında kullanılan yurt içi üretici fiyat endeksleri (Yİ- harcamalarıdır.
ÜFE) açıklanmaktadır. 2016 yılında satılan gayrimenkullerle ilgili
endekslemede bu Yİ-ÜFE’lerin kullanılması gerekir. Ocak/2008- Bunlar dışında, kamu kurumlarına, kamu yararına çalışan
Aralık/2016 dönemine ilişkin Yİ-ÜFE listesi yazımızın sonunda dernekler ve vergi muafiyeti tanınan vakıflara makbuz
dikkatinize sunulmaktadır. karşılığı yapılan bağışların bir kısmının (beyan edilen gelirin
% 5’ine kadar) indirimi de mümkündür. Kamu kurumlarına
Gayrimenkulün satıldığı aydan bir önceki ayın endeksi ile bağışlanan okul, sağlık tesisi ve ibadethanelere ilişkin olarak
alındığı aydan bir önceki ayın endeksi arasındaki artış oranı yapılan harcamaların ise tamamı beyan edilen gelirden
hesaplanır. Alış bedeli bu oran kadar artırılmak suretiyle yeni indirilebilmektedir. Aşağıda bu indirim kalemlerinden sadece
bir maliyet bedeli belirlenir. Bu şekilde bulunan yeni maliyet özel sigorta primleri ve eğitim, sağlık harcamalarına ilişkin
bedeli ile satış bedeli arasındaki farktan, varsa giderler de
Mart 2017 5
