Page 16 - VG_Mayis2021

Sık sık ihtilaf konusu olan, mevcut haliyle açık bir yasal Vergi yazınında da iştirakin tasfiyesi nedeniyle ortaya çıkan
düzenlemeden yoksun olan bu uygulamanın mükellefleri zararın gider yazılıp yazılamayacağı yönünde çok sayıda değerli
tereddüt içerisinde bırakarak Yargıya da taşındığı görülmektedir. çalışma bulunmakla birlikte burada söz konusu görüşlerin
Danıştay Dördüncü Dairesi’nin 16.10.2001 tarihli E: hepsine değinmemiz mümkün olmayacağı için bir kısmına yer
2000/2194 K: 2001/3835 sayılı, iştirak edilen kurumun verebileceğiz. Bu kapsamda iki temel görüş bulunup aşağıda
tasfiyesine karar verilmesi sonucu iştirakler hesabında yer detayları açıklandığı üzere birinci görüşte; bu işlem nedeniyle
alan hisse senetlerinin aktiften çıkarılması durumunda bu oluşan zararın 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 5’inci
zararın kurum kazancının tespitinde dikkate alınıp alınmayacağı maddesinin üçüncü fıkrası gereği kurum kazancının tespitinde
uyuşmazlığına ilişkin kararı, iştirak edilen şirketin tasfiyesi indirim olarak dikkate alınmaması gerektiği, ikinci görüşe göre
sonucu oluşan zararın iştirak eden açısından kurum kazancının ise oluşan zararın istisna kazancın elde edilmesi için yapılmadığı,
tespitinde dikkate alınması gerektiği yönündedir. Kararın bir ticari gider mahiyetinde olduğu için oluşan zararın indirim
gerekçesi ise bir şirketin bir başka şirkete iştirak etmesinin ticari konusu yapılması gerektiği yönündedir.
faaliyetin bir parçası olduğu, bu nedenle ortaya çıkan zararın
ticari girişimin zararla sonuçlanmasından doğduğu ve Ticaret Kadir Çekirdekoğlu’nun görüşü, oluşan zararın istisna kazancın
Kanunu’na aykırı nitelik taşıdığını söylemenin mümkün olmadığı elde edilmesi ile ilgili olarak oluşmadığı ve zarar çıkması
şeklinde açıklanmıştır. durumunda bu zararın kurum kazancının tespitinde indirim
olarak dikkate alınmaması gerektiği yönündeki görüş maddenin
Diğer taraftan, Danıştay Dördüncü Dairesi’nin 19.02.2019 amacıyla çeliştiği için tasfiye nedeniyle değersiz hale gelen
tarihli E. 2015/10508 K. 2019/1283 sayılı kararında iştirak payı tutarının kurum kazancının tespitinde gider unsuru
3
“…Yukarıda yer verilen madde hükümleri bir arada olarak dikkate alınması gerektiği yönündedir.
değerlendirildiğinde, davacı şirketin iştiraki olan … A.Ş.'nin
tasfiyesi dolayısıyla oluşan zararın, ticari faaliyetinden Mehmet Maç’ın görüşü ise Danıştay’ın 2001 tarihli görüşü
sağlanan hasılattan gider olarak indirilebilmesi için bu giderin ile aynı doğrultuda olup, ayrıca iştirak edilen şirketin
bu hasılatın elde edilmesi veya idame ettirilmesi amacıyla tasfiye edilmesi veya iflası durumunda iştirakin değersiz
yapılması, yani gelirle gider arasında doğrudan ve açık bir hale gelmesinin sıfır bedelle satış olarak nitelenemeyeceği,
illiyet bağının bulunması gerekmekte olup, söz konusu iştirak dolayısıyla envanterden çıkarılan orijinal hisse maliyeti yanı
edilen şirketin tasfiyesi nedeniyle oluşan zararın şirketin sıra bu hisseye ait enflasyon düzeltme farkının da gider
ticari kazancının elde edilmesi veya idamesi ile ilgili bir gider kaydedilebilmesi gerektiği şeklindedir. 4
olarak değerlendirilmesine imkan bulunmadığı gibi söz konusu
zararın gider olarak gösterilmesine 5520 Sayılı Kanun'un Gökhan Belge’nin görüşü, değersiz kalan ortaklık payları
2
5’inci maddesinin 3’üncü fıkrası da engel teşkil etmektedir …” nedeniyle iştirakçi şirketlerin katlandıkları zarar ticari olup,
hükümleri yer almaktadır. bu zarar iştirakçi şirketlerin özvarlıklarında azalmaya yol
açtığından Gelir Vergisi Kanunu'nun 38’inci maddesi uyarınca
Danıştay Dördüncü Dairesi’nin 16.12.2019 tarihli E. kurum kazancından indirilebileceği, ayrıca bu zararın kurum
2016/20721 K. 2019/6986 sayılı kararında ise “…Dava konusu kazancından indirilmesini yasaklayan herhangi bir mevzuat
olayda şirketin hukuken ortadan kalkması ve tasfiyesinin zararla hükmü de bulunmadığı yönündedir. 5
sonuçlanması sonucu davacı şirketin iştirakler hesabında hisse
senetlerinin maliyet bedelinin ve tahsil edilemeyen alacak Diğer taraftan Atilla Kavan ise iştirakin tasfiyesi nedeniyle
kadar bir zarar oluşmuş, diğer bir ifade ile şirket öz sermayesi meydana gelen zararın ticari kârın tespitinde dikkate
bu oranda azalmıştır. Bunun zarar olarak nitelendirilmesi alınabileceğinin açık olduğunu, ancak mali kâr tespit edilirken
mevzuatımızdaki hükümlere uygundur. Bu durumda; davacı konuya vergi kanunları ve idarenin yaklaşımı dikkate alınarak
şirketin aktifinde bulunan bağlı ortaklığına ait iştirak hisselerinin bakıldığında söz konusu zararın kurum kazancının tespitinde
anılan şirketin 2014 yılında tasfiyesi nedeniyle karşılıksız kalması gider olarak dikkate alınmaması gerektiği düşüncesinde olup,
sonucu oluşan zararın gider olarak dikkate alınmasında hukuka mükelleflerce söz konusu zararın "Kanunen Kabul Edilmeyen
aykırılık bulunmadığından, ihtirazi kayıtla verilen kurumlar Gider" olarak dikkate alınması gerektiğini belirtmiştir. 6
vergisi beyannamesi üzerine fazladan yapılan tahakkukun
kaldırılması gerekirken aksi yönde verilen Vergi Mahkemesi
kararında isabet bulunmamaktadır…” hükümlerine yer
verilmiştir.

2 Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 5’inci maddesinin 3’üncü fıkrasında “İştirak hisseleri alımıyla ilgili finansman giderleri hariç olmak üzere,
kurumların kurumlar vergisinden istisna edilen kazançlarına ilişkin giderlerinin veya istisna kapsamındaki faaliyetlerinden doğan zararlarının,
istisna dışı kurum kazancından indirilmesi kabul edilmez” hükmü yer almaktadır.
3 Kadir Çekirdekoğlu (2016). “Tasfiye Sonucunda Değersiz Hale Gelen İştirak Paylarının Kurumlar Vergisi Karşısındaki Durumu”,
Vergi Dünyası, Sayı 417.
4 Mehmet Maç (2012). “İştirak Edilen Şirketin Tasfiyesi Sonucu Oluşan Zararın Vergi Matrahına Etkisi”, Yaklaşım Dergisi, Sayı 233.
5 Gökhan Belge, a.g.e.
6 Atilla Kavan (2016). “İştirak Edilen Şirketin Tasfiyesi Sonucu Oluşan Zararın Vergi Kanunları ve Özelgeler Açısından Değerlendirilmesi”,
Lebib Yalkın Mevzuat Dergisi, Sayı 150.

16 Mayıs 2021