Page 2 - VGNisan_2021

Vergide Gündem
M. Akif Tunç
Kardelen Demir

Covid-19 salgının transfer fiyatlandırması
uygulamalarına etkileri

Bu yazının kaleme alındığı günlerde birinci yılını tamamlamış olan Covid-19 salgınının
gerek ülke ekonomisine ve gerekse küresel anlamda ticarete olan etkileri şimdiye kadar
birçok çalışma ve analize konu oldu. Bu tür çalışmaların hemen tamamında salgın
sürecinde bazı sektörlerin diğerlerine nazaran daha fazla etkilendiği, hükümetlerin vergi
gelirlerinde ciddi oranlarda düşüşler yaşandığı ve genel olarak çok uluslu firmaların
tedarik zincirlerini ve fiyatlandırmalarını yeniden belirlemek zorunda kaldıkları tespit
edildi.

Covid-19 salgınının yakın zamanda sona ermesi durumunda dahi ekonomik hayata
etkilerinin en azından önümüzdeki birkaç sene daha devam edeceği öngörüldüğünde;
çok uluslu şirketler açısından Covid-19 sürecinde grup içi işlemlerin fiyatlandırılması ile
ilgili bir strateji geliştirilmemesi, şirketlerin faaliyet gösterdikleri ülkelerin vergi idareleri
ile transfer fiyatlandırması yönünden çeşitli ihtilaflar yaşamalarına neden olacaktır.

Çalışmamızda şirketlerin Covid-19 salgını nedeniyle transfer fiyatlandırması açısından
yaşayacağı olası sorunlar ve çözüm yolları; OECD tarafından 2020 yılı aralık ayında
yayınlanan Covid-19 salgınının transfer fiyatlandırması üzerindeki etkilerini analiz eden
Rehber / “Guidance on the Transfer Pricing Implications of the COVID-19 Pandemic”
(Rehber) ve ayrıca konu hakkında EY tarafından global olarak yürütülen birtakım
analizler eşliğinde ele alınmaktadır.

1. İşletme zararları ve Covid-19 salgınına özgü maliyetlerin
paylaştırılması

Covid-19 salgını süresince birçok işletme gerek düşen talep ve gerekse tedarik
zincirindeki aksamalar nedeniyle ciddi seviyelerde zarar etmiştir. Bu zararın çok uluslu
işletme grubunu oluşturan şirketler arasında bölüştürülmesinin, söz konusu şirketlerin
mukim olduğu ülkelerin vergi idareleri tarafından eleştirilebileceği riski malumdur.

Buna istinaden Rehber’de üç temel prensip sunulmaktadır:

➢• İlişkili kişiler arasında fonksiyon ve risklerin ne surette paylaşıldığı ve üstlenildiği,
işlemden kaynaklanan zararların ne surette dağıtılacağını doğrudan etkiler.

➢• Covid-19’un bir sonucu olarak ortaya çıkan ve tekrarlanmayan, bir defalık ve
istisnai mahiyetteki işletme maliyetlerinin, aynı şartlarda faaliyet gösteren ve
karşılaştırılabilir durumlarda olan bağımsız işletmelerin bu tür maliyetlere katlanıp
katlanmayacaklarının değerlendirilmesi sonucunda dağıtılması gerekmektedir.
➢• Söz konusu zararların dağıtılmasında ayrıca, ilişkili işletmelerin sözleşmelerindeki
mücbir sebep maddesini uygulama, şirketler arası sözleşmelerini iptal etme veya
revize etme seçeneklerine sahip olup olmadıkları değerlendirilmelidir.

Rehber, işletme zararları ve Covid-19’a özgü maliyetlerin bölüşümüne ilişkin aşağıdaki
temel konuları ele almaktadır.

2 Nisan 2021