Page 11 - EY_KGV 2016

D. Emsal kira bedeli esası kapsamında tevkifat
uygulaması
GVK’nın 73. maddesinde, emsal kira bedeli esasının
uygulanmayacağı haller (Bakınız Rehber’in “VII. Emsal kira
bedeli uygulaması” başlıklı bölümü) sayılmıştır. Bunlardan ilk 3
tanesinin uygulanabilmesi için gayrimenkulün konut olarak kiraya
verilmesi şartı vardır. Gerçek kişilere konut olarak kiraya verilen
gayrimenkullerle ilgili kira ödemeleri tevkifata tabi değildir. Bu
durumda gayrimenkulün 73. maddenin ilk 3 sırasında sayılan
kişilere bedelsiz veya emsal bedelden daha düşük bir bedele
kiralanması durumunda tevkifat (vergi kesintisi) yapılması söz
konusu olmayacaktır.
Gayrimenkulün, 4. sırada sayılan kamu kurum ve kuruluşlarına
bedelsiz olarak kiraya verilmesi durumunda ise bu kurumlar
tarafından kira olarak herhangi bir bedel ödenmediği için tevkifat
yapılmayacaktır. Ancak gayrimenkulün sözü geçen kurum ve
kuruluşlara emsal bedelden daha düşük bir bedelle kiraya verilmesi
durumunda, ödenen kira bedeli üzerinden, ilgili kurum ve kuruluşlar
tarafından gelir vergisi tevkifatı yapılması gerekmektedir.
E. Peşin kira ödemelerinde tevkifat uygulaması
Kiracılar tarafından peşin ödenen kira bedelleri üzerinden,
ödemenin yapıldığı tarihte gelir vergisi tevkifatı yapılması gerekir. şekilde hesaplanacaktır:
Kesilen bu vergiler de kiranın ödendiği döneme ilişkin olarak ertesi
ay verilen muhtasar beyannameye dahil edilir.
Örnek
Bay (A) sahibi olduğu gayrimenkulü bir şirkete 2016/Ocak ayı
başından geçerli olmak üzere işyeri olarak kiraya vermiştir. Ocak
başında imzalanan kira sözleşmesinde aylık kira bedeli 2016
yılı için brüt 2.500 TL ve 2017 yılı için de brüt 2.750 TL olarak
belirlenmiştir. 2 yıllık net kira bedeli olan 50.400 TL Ocak 2016’de
peşin olarak mal sahibine ödenmiştir.
Peşin ödenen kira bedeli üzerinden tevkifat tutarı aşağıdaki şekilde
hesaplanacaktır:
2016 yılı brüt kira (2.500 x 12) 30.000
2017 yılı brüt kira (2.750 x 12) 33.000
Toplam brüt kira (Tevkifat matrahı) (30.000 + 33.000) 63.000
Hesaplanan tevkifat (63.000 x % 20) 12.600
Ödenen net kira bedeli (63.000-12.600) 50.400
12.600 TL’lik tevkifat tutarının, kiracı şirket tarafından Ocak/2016
dönemine ilişkin muhtasar beyannameye dahil edilerek,
beyannamenin de Şubat ayının 23’üne kadar vergi dairesine
verilmiş olması gerekmektedir. Beyannamedeki vergiler ise 26
Şubat tarihine kadar ödenmiş olmalıdır.
Mal sahibi Bay (A) ise 2017 yılının Mart ayında vereceği
beyannamede sadece 2016 yılına ilişkin olarak tahsil ettiği brüt
30.000 TL’lik kira gelirini beyan edecektir. Beyanname üzerinden
hesaplanan vergiden, yıl içerisinde tevkif suretiyle ödenmiş olan
6.000 TL’lik (30.000 x % 20) vergi mahsup edilecektir.
33.000 TL’nin beyanı ise 2017 yılına ilişkin gelir vergisi
beyannamesi ile 1-25 Mart 2018 döneminde gerçekleştirilecektir.
Bu beyanname üzerinden hesaplanan vergiden, tevkif suretiyle
ödenmiş olan 6.600 TL’lik (33.000 x % 20) vergi mahsup edilecektir.
F. Net olarak anlaşılan kira ödemelerinde tevkifat
uygulaması
Kira bedelinin taraflarca vergi hariç tutar olarak belirlendiği
durumlarda gelir vergisi tevkifatı, ödenen net tutar üzerinden
hesaplanmaz. Bu tutarın önce tevkifat oranına göre brütleştirilmesi,
vergi kesintisinin de brüt tutar üzerinden yapılması gerekir.
Net ödenen kira bedelinin brütleştirilmesinde aşağıdaki formül
kullanılmaktadır:
Net tutar
Brüt tutar = -----------------------
(1 – tevkifat oranı)
Örnek
Taraflarca aylık net 4.000 TL olarak anlaşılan işyeri kirasının,
% 20’lik tevkifat oranına göre, brüt tutarı ile tevkifat tutarı aşağıdaki
4.000 4.000
Brüt kira tutarı= ------------ = --------- =5.000 TL
(1 - 0,20) 0,80
Hesaplanan tevkifat = 5.000 x % 20 = 1.000 TL
G. Gelir vergisi tevkifatının beyan ve ödeme
süreleri
Kira bedeli üzerinden yapılan gelir vergisi tevkifatının (kesilen
vergilerin), izleyen ayın 23. gününe kadar bağlı bulunulan vergi
dairesine muhtasar beyanname ile beyan edilmesi gerekir. Ticari,
zirai ve mesleki faaliyetlerinden dolayı gerçek usulde vergilendirilen
gelir vergisi mükellefleri ile kurumlar vergisi mükellefleri, muhtasar
beyannamelerini elektronik ortamda göndermek zorundadırlar. Bu
nedenle söz konusu muhtasar beyannamenin 23’ü gece yarısına
kadar sistem üzerinden onaylamak suretiyle verilmesi mümkün
bulunmaktadır.
Beyanname üzerinde gösterilen verginin ise beyannamenin verildiği
ayın 26. günü akşamına kadar ödenmesi gerekmektedir.
Ayın 23. veya 26. günlerinin tatile rastlaması durumunda, beyan
veya ödeme süreleri izleyen ilk iş gününe uzar.
H. Gelir vergisi tevkifatının yapılmamasında
sorumluluk
Kira bedelini ödeyen (kiracı), vergi kanunları bakımından vergi
sorumlusu olarak kabul edilmiştir. Bu sıfatı ona, kira ödemesi yaptığı
sırada vergiyi kesme ve Kanun’da belirlenen süreler içinde vergi
dairesine beyan edip yatırma sorumluluğunu yüklemektedir.
Tevkifat yapmama veya eksik yapma fiili ile sebep olunan vergi
ziyaının (kaybı) sorumluluğu ve sonuçları (gecikme faizi, vergi ziyaı
cezası) tamamen, kira ödemesini yapan kiracıya aittir.
Kira Gelirlerinin Vergilendirilmesi 2016 | 9