Page 7 - VGNisan_2018

Verginin kanuniliği ilkesi, hukuki güvenlik ilkesinin temel İdari işlemlerin geriye yürümezliği ilkesine kanunla istisna
noktasını oluşturmaktadır. Hukuki güvenlik ilkesi, iktisat getirilebileceği ileri sürülmektedir. Kanun koyucu kanunla
biliminde de Adam Smith’in vergileme ilkelerinden “belirlilik geçmişe etkili düzenlemeler yaparak idarenin geriye yürür
ilkesi”ne karşılık gelmektedir. Adam Smith bu ilkeyle, her bireyin işlemler yapmasına izin verebilir. Ancak idari işlemlerin geriye
ödemek zorunda olduğu verginin açık, kesin olması gerektiğini yürümezliği ilkesinin hukuki güvenlikle bağlantısı dikkate alındığı
6
ve keyfi olmaması gerektiğini belirtmiştir. Hukuki güvenlik takdirde, kanunun ancak zorunlu olduğu hallerde ve kamu
ilkesi ile mükellefler devletin yaptığı müdahaleleri önceden yararı söz konusu olduğu zaman bu ilkeyi kullanabilmesi uygun
görerek, hareket alanlarını belirlemektedirler. Toplumsal bulunmaktadır. Vergi yükümlülüklerinin geriye yürümezliği
değişim çerçevesinde normların sık değişmesi, geçmişte konusunda Anayasa’da bir ifade yer almayıp, kural olarak
kazanılmış haklara geriye dönük olarak uygulanması, belirlilik ve yürürlüğe giren kanunlar geçmişe uygulanmayıp, yürürlüğe
istikrarın yanı sıra hukuki güvenliğin de zarar görmesine neden girdiği tarihten sonraki olaylara uygulanmaktadır. 10
olmaktadır. Hukuki güvenlik ilkesi, bireylerin bağlı olacağı hukuk
kurallarını önceden bilerek, tutum ve davranışlarını buna göre Bireylere, hukuki güvenlik sağlaması gereken hukuk devleti
ayarlayabilmesi anlamına gelmektedir. Bireyler böylece geleceğe ilkesinin gereklerinden birisi de devlet faaliyetlerinin belirli, kesin
yönelik planlarını güvenle yapabilecekler, vergilendirmede ve açık olmasıdır. Geriye dönük olarak vergi yükü getirilmemesi
keyfilik de önemli ölçüde engellenecektir. Hukuki güvenlik ve hukuk kurallarının öngörülebilir olması gerekmektedir.
ilkesi; vergi yasalarının geriye yürümezliği ile vergilendirmenin “Kanunların geriye yürümezliği” ve “kazanılmış haklara saygı”
belirliliği ilkesini içermektedir. 7 ilkesi devlet faaliyetlerinin belirli olmasının yasama organını
bağlayan yönlerindendir. 11
Hukuki güvenlik ilkesi gereğince vergi yasalarının geriye doğru
yürümemesi gerekmektedir. 7061 Sayılı Kanun’la yapılan Vergilemede belirlilik (kesinlik) ilkesi, her mükellefin ödemek
düzenleme ile gayrimenkulünü kiraya vermiş ve ilk defa zorunda olduğu verginin tutar, tür, ödeme zamanı, şekli vb.
2016 yılında götürü gider yöntemini seçmiş bir mükellef, bu açılardan kesin, açık ve belirli olması olarak ifade edilmektedir.
yöntemden iki yıl dönülemediği için zarar görmektedir. Aslında Belirlilik ilkesi, vergi sisteminin basit olması, kullanılan dilin
bireyler, gelecek dönemlerle ilgili kararlarını yürüklükteki açık ve anlaşılır olması, verginin ödeneceği tarih ve yer ile
mevzuata göre belirlemektedirler. Yapılan bu yeni düzenlemenin borcun miktarının açık ve kesin olarak bilinmesi halinde
geçmiş dönemleri etkilemesi mükellefin vergi yükümlülüğünü gerçekleştirilebilmektedir. Bu ilkenin asıl amacı, keyfi ve sınırsız
artırmaktadır. Nitekim 7061 Sayılı Kanun ile götürü gider uygulamaların önüne geçilmesidir. 12 Ancak, özellikle hukuki
oranının düşürüldüğünü, bu uygulamanın da 1 Ocak 2017 belirlilik ilkesinin temel unsurlarından “kuralların açıklığı” unsuru
tarihine kadar geriye yürütüleceğini, mükellef ilk defa 2016 ile ilgili olarak mutlak bir ölçüt bulmak mümkün değildir. Önemli
yılında götürü gider yöntemini seçtikten sonra, 5 Aralık 2017 olan, hukuk düzeninin yapısı ve hukukun içsel etkenleriyle dış
tarihinde öğrenmiştir. Söz konusu düzenleme, bu yöntemi seçen faktörlerin hukuki belirsizliğe neden olan etkilerini tespit ederek
mükellefler yönünden hak kayıplarına yol açabilecek ve hukuki hukuki belirliliği en yüksek düzeye ulaştıran normatif işleyişin
güvenliklerini zedeleyecek bir nitelik taşıyarak, mükelleflerin sağlanmasıdır. 13
devlete olan güvenini de sarstığı için, bu durumun temel
haklarda korunan ortak bir değer olan hukuki güvenlik ilkesine Hukuki güvenlik ilkesiyle ilişkili olarak 2012/931 başvuru
aykırılık teşkil ettiğini değerlendiriyoruz. Hukuki güvenlik numaralı ve 26.06.2014 tarihli Anayasa Mahkemesi Kararı’nda
ilkesi, bireylerin devlet faaliyetlerine duyduğu güvenin yanı kazanılmış hakkı şöyle tanımlamıştır: “Kazanılmış haklara saygı
sıra, yürürlükteki mevzuatın süreceğine duyulan güveni de ilkesi, hukukun genel ilkelerinden birisi olup, hukuk güvenliği
8
içermektedir. ilkesinin bir sonucudur. Kazanılmış bir haktan söz edilebilmesi
için bu hakkın, yeni kanundan önce yürürlükte olan kurallara
Geriye yürümezlik ilkesi, hukuk kurallarının zaman bakımından göre bütün sonuçlarıyla fiilen elde edilmiş olması gerekir.
uygulanmasına ilişkin bir ilkedir. Günümüzde “geçmişe etki Kazanılmış hak, kişinin bulunduğu statüden doğan, kendisi
yasağı”, “geçmişi kapsamak” ve “geriye yürümezlik” olarak yönünden kesinleşmiş ve kişisel niteliğe dönüşmüş haktır.
ifade edilen geriye yürümezlik ilkesi; yürürlüğe giren yeni Bir statüye bağlı olarak ileriye dönük, beklenen haklar ise bu
kuralın yürürlük tarihinden önceki dönemde hukuki sonuçlar nitelikte değildir. Kanunlarda yapılan değişiklikler kazanılmış
doğurmasını yasaklayan ve kuralın ancak yürürlüğe girdiği hakları etkilemediği ve hukuk güvenliğini zedelemediği sürece
tarihten sonraki olaylara uygulanmasını emreden hukukun genel bu değişikliklerin hukuk devleti ilkesine aykırı oldukları ileri
bir ilkesidir. 9 sürülemez”.

6 Smith, Adam (2011). Milletlerin Zenginliği. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, s. 928.
7 Özgüven, Ali Volkan (2006). Türk Vergi Hukukunda Geriye Yürümezlik İlkesi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku
(Vergi Hukuku) Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, s. 4.
8 Özyolcu, Yasin (2012). Vergi Hukukunda Geriye Yürümezlik İlkesi Çerçevesinde Bir Yargı Kararının Değerlendirilmesi. Lebib Yalkın Yayınları
Mevzuat Dergisi Haziran Sayısı.
9 Altundiş, Mehmet (2008). Hukuki Güvenlik İlkesi. Yasama Dergisi, Sayı: 10, Eylül-Ekim-Kasım-Aralık, s. 63.
10 Altundiş, a.g.e. s.72.
11 2011/172 Karar Sayılı Anayasa Mahkemesi Kararı 14.02.2012 Tarihli Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
12 Altunbaş, Gökçe Öznur (2016). Vergileme İlkeleri. E-yaklaşım, Mayıs, Sayı: 281.
13 Çağlar, Selda (2013). Hukuk Devleti Açısından Hukuki Belirlilik-Hukuk Güvenliği İlişkisi. Kamu Hukukçuları Platformu, Hukuk Güvenliği, 8-9
Kasım, Ankara s.32.

Nisan 2018 Nisan 2018 7