Page 8 - EY-VG_Ocak_2022_v6

Vergide Gündem
Av. Yakup Güneş

Gümrük Kanunu’nun 242 ve 244’üncü
maddelerinin yeniden düzenlenmesinde zaruret
bulunmaktadır.

Gümrük Kanunu’nun 244’üncü maddesinde 2011 yılında yapılan düzenleme ile birlikte
“uzlaşma” müessesesi Türk gümrük mevzuatına girmiş olup bu tarihten sonra Gümrük
İdaresince düzenlenen ek tahakkuk ve ceza kararları muhteviyatı kamu alacakları için
muhatapları tarafından uzlaşma başvurusu yapılabilmektedir. Uzlaşmanın kapsamına
gerek Gümrük İdaresince tespit edilen gerekse de Gümrük İdaresi tarafından tespit
edilmeden önce beyan sahibi tarafından bildirilen vergi noksanlıklarına ilişkin tebliğ
edilen vergi alacakları ile Gümrük İdaresi tarafından düzenlenen idari para cezaları
girmektedir.
Söz konusu ek tahakkuk ve/veya ceza kararlarına karşı yükümlüsünce doğrudan idari
itiraz yoluna gidilebileceği gibi, bu yollara başvurulmadan evvel Gümrük İdaresi ile
uzlaşma yolu da tercih edilebilir. Uzlaşmanın sağlanamaması halinde ise kişilerin idari
itiraz yoluna başvurma hakları mevcuttur. İster doğrudan itiraz yoluna gidilmiş olsun,
isterse de uzlaşma ve akabinde idari itiraz yolu tercih edilmiş olsun, yükümlüsünce
yapılmış olan idari itirazın açıkça veya zımnen reddedilmesi halinde idari dava yoluna
başvurulması mümkündür.
Buna göre, uzlaşma müessesesi, gümrük mevzuatı kapsamında tanzim edilen ek
tahakkuk ve ceza kararlarına ilişkin ihtilafların çözümünde başvurulabilecek idari itiraz
ve idari yargı yollarına ilave olarak getirilen ve başvurulması ihtiyari olan bir başvuru
yoludur.

“Gümrük uzlaşma uygulamasının başladığı 2011 yılı Ağustos ayından 2020 yılı Aralık
ayı sonuna kadar geçen sürede toplam 46.586 uzlaşma başvurusu olmuştur. Uzlaşma
1
müessesesi sayesinde yaklaşık 495 milyon TL’lik alacak tahsilatı yapılmıştır.” 10 yıllık
uygulama dikkate alındığında, yükümlüler ile Gümrük İdaresi arasında ortaya çıkabilecek
ihtilafların önemli bir kısmının uzlaşma yoluyla çözüldüğü, uzlaşma müessesinin gümrük
mevzuatında her geçen gün kurumsallaştığı ve bu düzenlemenin amacına ulaşıldığı
söylenebilir.

Gümrük Kanunu’nun uzlaşmaya ilişkin 244’üncü maddesinin 1’inci fıkrasında “…
Uzlaşma talebi, henüz itiraz başvurusu yapılmamış veya itiraz edilmiş olmakla birlikte
itirazı henüz sonuçlandırılmamış gümrük vergileri ve idari para cezaları için, tebliğ
tarihinden itibaren on beş gün içinde yapılır. Uzlaşma talebinde bulunulması hâlinde,
itiraz veya dava açma süresi durur, uzlaşmanın vaki olmaması veya temin edilememesi
hâlinde süre kaldığı yerden işlemeye başlar, ancak sürenin bitimine beş günden az kalmış
olması hâlinde süre beş güne tamamlanır…” hükmü yer almaktadır.

Ancak bu fıkrada geçen ve uzlaşma talebinde bulunulması hâlinde, itiraz veya dava
açma süresinin duracağı yönündeki düzenleme, zaman zaman tereddütlere yol
açabilecek, hatta yanlış yönlendirme nedeniyle kişilerin mağduriyetine yol açabilecek
niteliktedir.

Bu çalışmada, bahse konu fıkrada geçen düzenlemenin gümrük mevzuatına uygunluğu
ve olası sakıncaları örnekleriyle birlikte izah edilecek ve çözüm önerisine yer verilecektir.

1 Ticaret Bakanlığı, 2020 Yılı Faaliyet Raporu, s. 110

8 Ocak 2022