Page 10 - EY-VG_Ocak_2022_v6

2
Hatta davaya konu edilecek olan idari işlem de ek tahakkuk ve kararına konu ihtilafta , davacı şirkete 27.08.2018 tarihinde
ceza kararı ile idari karar değil, bu kararlara yapılmış olan itirazın tebliğ edilen bir ceza kararına karşı muhatabınca 13.09.2018
reddine ilişkin idari işlemdir. tarihinde dava açılmış; davanın incelemesini gerçekleştiren ilk
derece mahkemesince davanın Gümrük Kanunu’nun 242’nci
Bu halde, usulüne uygun olarak yapılmış olan bir uzlaşma maddesinde düzenlenen idari itiraz yolu tüketilmediği ve
başvurusundan önce, bu başvuruya konu idari işleme davanın 15 günlük idari itiraz süresi geçtikten sonra açıldığı
ilişkin dava açma süresinin başlamış olması mevcut yasal göz önünde bulundurularak merciine tevdiinde hukuki
düzenlemelere göre mümkün değildir. O halde, Gümrük yarar bulunmayacağından, anılan kararın iptali isteminin
Kanunu’nun 244’üncü maddesinde yer alan ve uzlaşma incelenmeksizin reddine karar verilmiş; davacı şirketin istinaf
talebinde bulunulması hâlinde, dava açma süresinin duracağını yoluna başvurması üzerine istinaf incelemesini gerçekleştiren
düzenleyen norm kadük bir düzenleme olup herhangi bir hukuki Vergi Dava Dairesince kişilerin iddia ve savunmalarını bir
hüküm ifade etmemektedir. yargı mercii önünde ileri sürebilmelerine imkân sağlayan
ve adil yargılanma hakkının bir unsuru olarak kabul edilen
4. Gümrük Kanunu’nun 244’üncü maddesi "mahkemeye erişim hakkı"na ilişkin düzenlemeler aktarıldıktan
kişileri hatalı kararlar almaya sevk edebilir. sonra işbu çalışma açısından önem arz eden aşağıdaki hukuki
değerlendirmelere yer verilmiştir:
Geçersiz bir hüküm olmaktan öte, Kanunun 244’üncü
maddesindeki bu düzenleme, aynı Kanunun 242’nci maddesi “Her ne kadar; mahkemece, 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun
dikkate alınmaksızın, tek başına ele alındığında, yükümlüleri 242. maddesinde düzenlenen ‘idari itiraz’ yolu tüketilmesi
hatalı kararlar almaya sevk ederek hak kaybına yol açacak zorunlu bir yol olarak kabul edilmişse de, Kanun’un 6111
niteliktedir. Şöyle ki; sayılı Kanun’un 137. maddesi ile yeniden düzenlenen 244.
maddesi ile gümrük uyuşmazlıkları bakımından da ‘uzlaşma’
Öncelikle, uzlaşma başvurusu yapılmasının dava açma kurumu kabul edilmiş olup, maddedeki; ‘uzlaşma talebinin,
süresini durdurduğu kabul edilir ise, dava açma süresinin bu tebliğ tarihinden itibaren onbeş gün içinde, henüz itiraz
başvurudan önce veya en geç bu başvuru tarihi itibariyle başvurusu yapılmamış veya itiraz edilmiş olmakla birlikte
başlamış olduğunun da kabulü gerekir. Bu kabul, uzlaşma yoluna itirazı henüz sonuçlandırılmamış gümrük vergileri ve cezalar
başvurulsun ya da başvurulmasın, gümrük vergilerine ilişkin için yapılacağı; uzlaşma talebinde bulunulması halinde,
ek tahakkuk kararları ile ceza kararlarına karşı, itiraz yoluna itiraz veya dava açma süresinin duracağı, uzlaşmanın vaki
gidilmeksizin doğrudan dava yoluna gidilebileceği sonucunu olmaması veya temin edilememesi halinde sürenin kaldığı
doğurmaktadır. yerden işlemeye başlayacağı’ yolundaki düzenleme; gümrük
vergilerinin tebliği üzerine hem idari itiraz süresinin, hem de
İkinci olarak, uzlaşma talebinde bulunulması hâlinde itiraz veya dava açma süresinin başladığının Kanun koyucu tarafından
dava açma süresinin duracağına ilişkin düzenleme, adeta itiraz kabul edildiğini gösterdiği gibi, 242. maddede de, bu yolun
veya davanın alternatif yollar olduğu ve ihtilaf konusu kararın tüketilmesinin dava koşulu olduğunu gösterir, tartışmaya
muhatabının tercihine göre itiraz veya dava yoluna gidilebileceği ve yoruma yer vermeyecek açıklıkta bir düzenlemeye yer
gibi bir sonuç da ortaya koymaktadır. verilmemiş olması karşısında, ‘idari itiraz’ yolunun, bir
dava koşulu olarak tüketilmesi zorunlu bir yol olarak kabul
Halbuki, uzlaşmanın yapıldığı tarih itibariyle dava açma süresi edilmesinin mahkemeye erişim hakkını ihlal edeceği sonucuna
henüz başlamadığı gibi, idari itiraz yolu tüketilmeden dava varılmakla, aksi yoldaki mahkeme kararında hukuka uygunluk
yoluna başvurulması da hukuken mümkün değildir. görülmemiştir.”

Bu durumda, uzlaşma yoluna gidilmiş olsun veya olmasın, idari Ardından, istinaf mahkemesi ihtilafın esasına girerek
itiraz yoluna başvurmadan dava yoluna başvurulması halinde, uyuşmazlığı esastan incelemiş ve bu inceleme sonucunda dava
eğer bu dava 15 günlük idari itiraz süresi içerisinde açılmamış konusu ceza kararına ilişkin hüküm fıkrasının kaldırılmasına ve
ise, davanın incelenmeksizin reddedilmesi ve bu meyanda esastan incelenen davada, dava konusu para cezası kararının
kişilerin bu davadan bekledikleri sonucu elde edememesi söz iptaline hükmedilmiştir. Bahse konu istinaf kararına karşı temyiz
konusu olacaktır. yolu kapalı olduğundan, karar kesinleşmiştir.

5. Gümrük Kanunu’nun 244’üncü maddesindeki Bu kararın incelenmesinde; Gümrük Kanunu’nun 244’üncü
maddesinde yer alan ve bu çalışmanın konusunu teşkil eden
düzenleme yerleşik Danıştay kararlarıyla düzenleme gerekçe gösterilerek, Gümrük İdaresince tesis edilen
bağdaşmayan yargı kararına neden olmuştur. ceza kararının iptali talebiyle doğrudan dava açılabileceğinin
istinaf merciince kabul edildiği ve bu kabul doğrultusunda ilk
Gümrük Kanunu’nun 244’üncü maddesinde yer alan ve uzlaşma derece mahkemesince verilmiş olan “incelenmeksizin ret”
başvurusunda bulunulması hâlinde itiraz veya dava açma kararının kaldırılarak ihtilafın esasının incelendiği görülmektedir.
süresinin duracağı yönündeki düzenlemenin bir diğer menfi
sonucu da yerleşik yargı kararları ile bağdaşmayan mahkeme Oysa bu istinaf kararının Gümrük Kanunu’nun “yükümlülerin
kararlarına gerekçe teşkil etmiş olmasıdır. Şöyle ki; kendilerine tebliğ edilen gümrük vergileri, cezalar ve idari
kararlara itiraz edebilecekleri; itirazın reddi kararlarına karşı
Ankara Bölge İdare Mahkemesi 4. Vergi Dava Dairesi’nin idari yargı mercilerine başvurulabileceği” yönündeki 242’nci
E. 2019/1270 K. 2020/157 sayılı ve 12.02.2020 tarihli maddesine ve “ceza kararlarının değil, ancak bu kararlara vaki
2 Karara konu ihtilafın davalı İdarece tesis edilen ek vergi tahakkukundan kaynaklanan bir boyutu da mevcut olup ihtilafın çalışmamız ile ilgisi
bulunmayan bu yönü aktarılmamıştır.
10 Ocak 2022