Page 6 - EY-VG_Aralik_2022_v3
P. 6
İdare tarafından verilen muktezalarda; gerek özel hesap dönemine geçişte gerekse de özel hesap döneminden takvim yılı
esasına dönüşte ortaya çıkan bir yıldan kısa hesap dönemlerinde kıst amortisman ayrılması ve amortisman ayrılan bu kıst hesap
dönemlerinin itfa süresi hesabında ayrı bir yıl olarak dikkate alınması, kıst amortisman ayrılan hesap dönemlerinde amortisman
ayrılmayan süreye isabet eden bakiye değerin ise itfa süresinin son yılında yok edilmesi gerektiği açıklanmıştır.
3. Örnek uygulama
Hesap dönemi takvim yılı olan bir mükellef kurum 2022 yılında 1 Nisan 2022 tarihi itibarıyla 1 Nisan - 31 Mart dönemi olmak üzere
özel hesap dönemine geçmiştir.
Mükellef kurumun 2021 yılı Aralık ayında iktisap ettiği, maliyet bedelleri 60.000 TL olan A, B, ve C olmak üzere üç iktisadi
kıymetin ekonomik ömürlerinin sırasıyla 2, 3, ve 4 yıl olduğu ve A ve B için normal, C için de hızlandırılmış amortisman uygulandığı
varsayımında bir önceki bölümde yer verilen mevzuat düzenlemeleri ışığında A, B ve C kıymetleri için hesap dönemleri itibariyle
ayrılacak amortisman tutarları aşağıdaki gibi olacaktır.
İktisadi Kıymet (A) İktisadi Kıymet (B) İktisadi Kıymet (C)
Hesap Dönemi Amortisman Amortisman Amortisman Amortisman Amortisman Amortisman
Hesaplanan Ay Sayısı Tutarı Hesaplanan Ay Sayısı Tutarı Hesaplanan Ay Sayısı Tutarı
01.01.2021-31.12.2021 12 30.000,00 12 20.000,00 12 30.000,00
01.01.2022-31.03.2022 12 (3+9) 30.000,00 3 5.000,00 3 3.750,00
01.04.2022-31.03.2023 - - 21 (12+9) 35.000,00 12 7.500,00
01.04.2023-31.03.2024 - - - - 21 (12+9) 18.750,00
• İktisadi kıymet (A)
Özel hesap dönemine geçişte amortisman uygulamaları yönünden dikkat edilmesi gereken en önemli husus; kıst hesap dönemi
iktisadi kıymetin ekonomik ömrünün hesabında ayrı bir yıl olarak dikkate alındığından kıst hesap döneminin ait olduğu yılda itfa
olacak iktisadi kıymetler için tam yıl amortisman ayrılması gerekliliğidir. Söz konusu dönemde itfa olacak iktisadi kıymetler için kıst
amortisman ayrılması halinde itfa edilmeyen bakiye değerin ilk özel hesap dönemi ve müteakip dönemlerde itfa edilmesi mümkün
bulunmamaktadır. Bu sebeple örneğimizde; 3 aylık kıst hesap döneminde A iktisadi kıymeti itfa olacağından 12 aylık amortisman
hesaplaması yapılmıştır.
• İktisadi kıymet (B)
Özel hesap dönemine geçişte amortisman uygulaması yönünden dikkat edilmesi gereken diğer bir husus ise özel hesap dönemine
geçişte bir yıldan kısa olan hesap dönemlerinde kıst amortisman uygulaması ve amortisman ayrılmayan süreye isabet eden bakiye
değerin ise iktisadi kıymetin ekonomik ömrünün son yılında itfa edilmesi gerekliliğidir. Bu sebeple örneğimizde B iktisadi kıymeti için
01.01.2022-31.03.2022 tarihleri arasında 3 aylık amortisman hesaplanmış ve amortisman ayrılmayan süreye isabet eden 9 aylık
amortisman tutarı itfa sürelerinin son yılına eklenmiş ve böylece B kıymeti için 2023 yılında 21 ay üzerinden amortisman ayrılarak
iktisadi kıymet itfa edilmiştir.
• İktisadi kıymet (C)
Azalan bakiyeler usulüne göre ayrılacak amortisman tutarı hesaplanırken yaygın kabul gören görüşe göre 2022 hesap döneminde
kıst amortisman ayrılması nedeniyle ilgili yılda ayrılmayan amortisman tutarının ayrılmış gibi dikkate alınması sonucunda
C iktisadi kıymeti için 2021 hesap döneminde 30.000,00 TL (60.000*0,50), 2022 hesap döneminde 3.750,00 ((60.000-
30.000)*0,50*3/12), 2023 hesap döneminde 7.500 TL ((60.000-45.000)*0,50), 2024 hesap döneminde ise 18.750,00 TL
(60.000-30.000-3.750-7.500) tutarlarında amortisman ayrılacaktır.
4. Sonuç
Mükellefler çeşitli saiklerle kendi belirledikleri hesap dönemlerine göre vergilendirilmeyi idareden talep edebilmektedir. Takvim
yılı esasından özel hesap dönemine geçişlerde amortisman uygulaması bakımından dikkat edilmesi gereken özel düzenlemeler
bulunmaktadır. Mükelleflerin ayırdıkları amortisman tutarları açısından herhangi bir eleştiri ile karşılaşmamaları için idare tarafından
verilen mukteza bazındaki görüşleri dikkate almalarında fayda olacaktır.
Kaynakça:
1-213 Sayılı Vergi Usul Kanunu
2- 245 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği
3- 02.05.2016 tarih ve B.07.1.GİB.4.34.19.02-105[315-2015/VUK1-19545]-48958 sayılı İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı
Özelgesi
4- 05.09.2019 tarih ve 11395140-105[VUK-1-20276]-722018 sayılı İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı Özelgesi
6 Aralık 2022
