Page 3 - EY-VG_Agustos_2021_v2

OECD’nin 8 Haziran 2020’de açıkladığı “kurumlar vergisi Ne kadar vergi geliri bekleniyor?
istatistikleri” (https://www.oecd.org/tax/new-corporate-
tax-statistics-provide-fresh-insights-into-the-activities-of- OECD açıklamasına göre, “dijital ekonomi vergileme kuralları”
multinational-enterprises.htm) çok uluslu işletmelerle (“ÇUİ”) ile her yıl 100 milyar ABD dolarından fazla kâr üzerindeki
ilgili “agresif vergi planlama” tablosunu ortaya koyuyor. vergileme hakkının bu kazancın elde edildiği pazar ülkelerine
aktarılması; “%15 küresel asgari kurumlar vergisi” ile her yıl ek
Yayınlanan bulgular, ana merkezi 26 farklı ülkede olan ve küresel vergi gelirlerinde yaklaşık 150 milyar ABD Doları artış
küresel çapta 100'ü aşkın ülkede faaliyet gösteren yaklaşık bekleniyor. Öngörülen düzenlemelerin, uluslararası vergileme
4.000 “ÇUİ”nin küresel faaliyetleriyle ilgili vergi ve ekonomik sistemini istikrara kavuşturması ve mükellefler ile vergi idareleri
bilgilerine (Ülke bazlı raporlar) dayanmaktadır. arasında vergilemede öngörülebilirliğe de ek katkı sağlaması
bekleniyor.
➢• Çalışan kişi sayısı ve maddi varlıkların bulunduğu yerlerden
ziyade, yatırımların toplandığı merkezlerde ÇUİ’ler daha Nasıl bir uluslararası vergi reformu?
yüksek kazançlar raporlarken; kârları raporlayan yerlerle
ekonomik faaliyetlerin gerçekleştirildiği yerler arasındaki I’inci ayak: I’inci ayak ile dijital şirketler için yeni vergileme
uyumsuzluk, kuralları belirlenerek; bugüne kadar uygulanan OECD ile
➢• Çalışan kişi başına hasılatın kanuni kurumlar vergisi BM Vergi Modelinin temelini oluşturan “fiziki işyerine bağlı
oranlarının “sıfır” olduğu ve yatırımların toplandığı vergileme” sona eriyor. Artık “fiziki işyeri” dışında “nexus” (bağ
merkezlerde daha yüksek olma eğiliminde olduğu, veya bağlantı) vergileme jargonuna girdi.
➢• Ortalama olarak yatırımların toplandığı merkezlerindeki Nexus nedir? Aslında Türkiye’de 7194 sayılı Kanun’la yürürlüğe
ÇUİ'lerin “ilişkili taraf” (grup iç işlem) hasılatlarının toplam giren “dijital hizmet vergisi” bunun tipik bir örneği. Yani, yıllık
hasılattaki payının daha yüksek olduğu, küresel hasılatı 20 milyar Euro (20 milyar Euro eşiği 7 yılda 10
➢• Ticari faaliyetin kompozisyonu ülke grupları itibariyle farklılık milyar Euro’ya indirilecek) ve kârlılığı %10'un üzerindeki “çok
göstermekle birlikte, yatırımların toplandığı merkezlerindeki uluslu şirketler”, bir ülke pazarından 1 milyon Euro ve üzeri kâr
başat ticari faaliyetin “iştirak hisseleri ve diğer sermaye elde ettiğinde «nexus» oluşacak ve bu kârın %20-30’u üzerinden
araçlarına sahiplikten” oluştuğu. kaynak ülke vergi alacak. Dijital hizmet vergilerindeki 750
milyon Euro hasılat eşiği ile kıyaslandığında 20 milyar Euro ve
Biden’ın vergi planı %10’ün üzerinde kârlılık oranı yüksek görünüyor.

Uluslararası vergileme kurallarında ciddi bir reforma ihtiyaç Tek taraflı olarak yürürlüğe konulmuş “dijital hizmet vergileri ve
2013’de BEPS (“matrah aşındırma ve kâr kaydırma”) aksiyonları benzerleri”, düzenlemenin yürürlüğe girmesi ile kaldırılacak.
ile başlamış ve bu süreçte önemli ilerlemeler sağlanmıştı.
Ancak Trump döneminde ABD Hazine Bakanlığı 18 Haziran II’nci ayak: II’nci ayak ise “küresel matrah aşındırmaya karşı”
2020’deki basın açıklaması ile “çokuluslu teknoloji şirketlerinin (“GloBE”) mücadelede kullanılacak. “GloBE” ile “dijitalleşme
vergilemesine yönelik çalışmaların ABD’li şirketlerin aleyhine ve küreselleşmenin uluslararası vergileme alanında yarattığı
olduğu” gerekçesiyle, OECD’de süren “dijital ekonominin zorlukların önüne geçmek, vergi adaleti sağlayarak şeffaflık ve
vergileme sorunları ve çokuluslu şirketlerin vergilendirilmesi eşit şartlara dayalı bir vergileme düzeni kurulması” hedefleniyor.
görüşmelerinden ABD’nin çekildiğini” açıkladı. Düzenlemeyle, yıllık konsolide hasılatı 750 milyon Euro’dan
fazla olan ÇUİ’leri, ilk devletin vergileme hakkını kullanmadığı
Biden’ın ABD Başkanı seçilmesi ile ABD tekrar müzakere veya gelirin ilgili ülkede düşük oranda efektif vergilemeye tabi
masasına döndü. Neden? Çünkü Başkan Biden yeni bir “Vergi olması hallerinde, ana şirketin mukim olduğu devlete “tekrar
Planı” açıkladı ve bu plandaki ilkelerin başında da “küresel çapta vergileme” hakkı sağlanıyor.
sağlıklı bir asgari verginin kabulünün teşvikiyle, ülkelerin çok
düşük kurumlar vergisi oranları uygulamaya yönelik teşviklerin Her iki düzenlemede gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin vergi
azaltılması” yer aldı. Akabinde Biden, “yüksek kâr elde eden, gelirlerini artırabilecek. Ancak bu düzenlemelerin doğrudan
fakat vergi matrahı oluşmayan veya çok az oluşan şirketlerin yabancı sermaye hareketlerinden gayri maddi varlıkların
kazançlarına %15 asgari vergi uygulanması” önerisini G7 tutulduğu ülke seçimlerini etkilemesi bekleniyor. 9 – 10 Temmuz
toplantısı öncesinde açıkladı. Bu plan ile ABD, gelecek 15 yılda 2021’de gerçekleştirilecek G20 Maliye Bakanları toplantısı
yaklaşık 2,5 trilyon ABD doları vergi toplayarak, kritik altyapı sonrasında daha detaylı açıklamaları merakla bekliyoruz.
yatırımlarının finansmanına bu kaynağı kullanmayı hedefliyor.
ABD’nin “küresel asgari kurumlar vergisi” çıkışı, bu çıkışa
G-7’nin desteğinin ardından OECD’nin iki ayaklı uluslararası Bu yazı Ekonomist dergisinin 25 Temmuz 2021 tarihli
vergi reform çalışmalarına (Pillar I ve II) 1 Temmuz 2021’de 2021/15. sayısında yayınlanmıştır
küresel GSYİH'nın %90’dan fazlasını temsil eden 130 ülkeden
(8.7.2021’de Peru’nun katılımı ile 131) de destek geldi. OECD,
uygulama planını da içeren reform çerçevesinin Ekim 2021’de
tamamlanacağını ve 2023’de uygulanmasına başlanacağını
açıkladı.

Bu makalede yer alan açıklamalar, yazarının konu hakkındaki kişisel görüşünü yansıtmaktadır. Makaledeki bilgi ve açıklamalardan dolayı EY ve/veya
Kuzey YMM ve Bağımsız Denetim A.Ş.’ye sorumluluk iddiasında bulunulamaz. Mevzuatın sık değiştirilen ve farklı anlayışlarla yorumlanabilen yapısı
nedeniyle, herhangi bir konuda uygulama yapılmadan önce konunun uzmanlarından profesyonel yardım alınmasını tavsiye ederiz.

Ağustos 2021 3