Page 8 - EY-VG_Ekim_2019_v3

• OECD’nin yayınladığı BEPS 8. eylem planı ile “kendine özgü İndirgenmiş nakit akımları yöntemi, gayri maddi hakkın serbest
ve değerli” gayri maddi haklara atıf yapılmaktadır. “Kendine nakit akımı üretme yeteneği üzerinden yapılan bir değerleme
2
özgü ve değerli” gayri maddi haklar; yöntemi olup bu serbest nakit akımlarının bugünkü değerine
indirgenmesi ile oluşan değeri, gayri maddi hakkın değeri olarak
• Potansiyel karşılaştırılabilir işlemlerin taraflarınca kabul etmektedir.
ulaşılamayan veya bu taraflarca kullanılan gayri maddi
haklarla karşılaştırılabilir olmayan, İndirgenmiş nakit akımları yöntemi aşamaları;
• Ticari operasyonlarda kullanımı (imalat, hizmet,
pazarlama, satış ve yönetim gibi) sonucunda, bunların • Değerlemeye konu olan gayri maddi hakkın ÇUİ’ye
yokluğu durumunda beklenen gelecekteki ekonomik sağlayacağı faydalı ömür süresinin tespiti,
menfaatten daha fazlasının elde edilmesinin beklendiği • Gayri maddi hakkın gelecekte yaratacağı gelir ya da nakit
varlıklardır. akımlarına ilişkin projeksiyonların yapılması,
• Tahmin edilen gelirlerin gayri maddi hakkın faydalı ömrü
• OECD BEPS 8. eylem planı; gayri maddi hakların süresince bugünkü değerine indirgenmesi için iskonto
geliştirilmesi, değerinin artırılması, devamlılığının oranının belirlenmesi,
sağlanması, korunması ve kullan(dır)ılmasıyla bağlantılı • Gelecekteki nakit akımlarının iskonto oranı ile bugünkü
olarak işlevleri yerine getiren, varlıkları kullanan ve riskleri değerine indirgenmesi sonucu gayri maddi hakkın değerinin
yüklenen tüm grup üyelerinin uygun bir ödeme almalarını tespit edilmesi.
gerektirmektedir. Bu nedenle, işlev analizi yoluyla, gayri
maddi haklarla ilgili olarak hangi üyelerin geliştirme, değeri İndirgenmiş nakit akımları uygulanırken aşağıdaki hususlara
artırma, devamlılığı sağlama, koruma ve kullan(dır)ma dikkat edilmesi gerekmektedir:
işlevlerini ve bunlar üzerinde kontrolü gerçekleştirdiğinin,
hangi üyelerin gerekli finansmanı ve diğer varlıkları • Finansal tahminlerin kesinliği,
sağladığının ve hangi üyelerin değişik riskleri yüklendiğinin • Büyüme oranıyla bağlantılı varsayımlar,
belirlenmesi zorunludur. • İndirgeme oranı,
• Gayri maddi hakların faydalı ömrü ve nihai değeri,
• OECD BEPS 8. eylem planı kapsamında karşılaştırılabilir • Vergilerle ilgili varsayımlar.
verilere ulaşılamadığı takdirde ilişkili işletmeler arasında
transfer edilen gayri maddi hakların emsallere uygun 8 Seri No.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği kapsamında gayri
bedellerine ulaşmak için değerleme yöntemleri maddi hakların değerlemesi
kullanılabilecektir. Bu kapsamda özellikle değerlenen
gayri maddi hakkın kullan(dır)ımından gelecekteki tahmini Ülkemizde gayri maddi hakların değerlemesi; Kurumlar Vergisi
gelirlerin veya nakit akımlarının indirgenmiş değerinin Kanunu’nun 5-B maddesi ve 8 Seri No.lu Kurumlar Vergisi Genel
hesaplanmasını dayanak noktası yapan değerleme Tebliği’nde düzenlenmiştir.
yöntemleri olacaktır.
Kurumlar vergisi mükellefleri tarafından Türkiye'de
• Tüm bunlara ek olarak OECD BEPS 8. eylem planında gerçekleştirilen araştırma, geliştirme ve yenilik faaliyetleri ile
değerlemesi zor gayri maddi haklara yer verilmiştir. İlişkili yazılım faaliyetleri neticesinde ortaya çıkan buluşların;
işletmeler arasındaki transferleri sırasında;
• Kiralanması neticesinde elde edilen kazanç ve iratların,
• Güvenilir emsallerin bulunmadığı, • Devri veya satışı neticesinde elde edilen kazançların,
• İşleme girişildiği esnada; transfer edilen gayri maddi • Türkiye'de seri üretime tabi tutularak pazarlanmaları halinde
haktan sağlanması beklenen nakit akımlarının veya elde edilen kazançların,
gelirin ya da gayri maddi hakkı değerlemek için • Türkiye'de gerçekleştirilen üretim sürecinde kullanılması
kullanılan tahminlerin büyük ölçüde belirsiz olduğu, sonucu üretilen ürünlerin satışından elde edilen kazançların
bunların da gayri maddi hakkın transferi sırasında nihai patentli veya faydalı model belgeli buluşa atfedilen kısmının,
başarı seviyesinin tahmin edilmesini zorlaştırdığı gayri
maddi hakları veya gayri maddi hakların içerdiği hakları %50'si maddede belirtilen şartların yerine getirilmesi halinde,
kapsamaktadır. 1 Ocak 2015 tarihinden itibaren kurumlar vergisinden
müstesnadır. Söz konusu istisnadan yararlanma şartları ise
BEPS 8. eylem planı kapsamında değerleme yöntemleri aşağıda yer almaktadır:

BEPS 8. eylem planı kapsamında karşılaştırılabilir verilere • Buluşlara ilişkin araştırma, geliştirme ve yenilik faaliyetleri
ulaşılamadığı takdirde ilişkili işletmeler arasında transfer edilen ile yazılım faaliyetlerinin Türkiye'de gerçekleştirilmesi,
gayri maddi hakların emsallere uygun bedellerine ulaşmak için • TPE’den incelemeli sistemle patent veya olumlu araştırma
değerleme yöntemleri kullanılabilecektir. raporu sonucunda faydalı model belgesi alınması,
• İstisna uygulamasından yararlanacak kişilerden olunması;
Gelir bazlı değerleme yöntemleri, özellikle de değerlenen gayri
maddi hakkın kullan(dır)ımından gelecekteki tahmini gelirlerin • Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde ikametgâhı olan ya
veya nakit akımlarının indirgenmiş değerinin hesaplanmasını da sınai veya ticari faaliyette bulunan gerçek veya tüzel
dayanak noktası yapan değerleme yöntemleri olacaktır. kişiler,

2 OECD, Action 8-10: 2015 Final Reports, 6.17, sf. 70

8 Ekim 2019