Page 2 - EY_VG_Mart_2023_v3

Vergide Gündem
Abdulkadir Kahraman

Şirket birleşmelerine süper vergi teşviki

Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne 27 Ocak 2023’te “Bazı Alacakların Yeniden
Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi” sunuldu.
Gerekçesi ne? “… vatandaşların kamuya olan yükümlülüklerini hafifleterek ödeme
kolaylığı getirmek suretiyle yatırım, üretim ve ihracat faaliyetlerine odaklanmalarını
sağlamak amacıyla bazı alacakların yeniden yapılandırılmasına imkân sağlamak.” Teklif
özünde “vergi affı” ve kapsamı önceki yıllarda çıkarılan vergi aflarına paralel.

Farklılık ne? Kanun teklifinde ilginç vergi düzenlemeleri de var. Bunlarda biri de
Kurumlar Vergisi Kanunu’ndaki (“KVK”) “devir işlemlerinde, iştirak hissesi ve pay
alımıyla ilgili finansman giderlerinin devir sonrasına isabet eden kısmının devralan
şirkette indirim konusu” yapılabilmesi.

Bunun için KVK’nın 5’inci maddesinin 3’üncü fıkrası, “kurumların kurumlar vergisinden
istisna edilen kazançlarına ilişkin giderlerinin veya istisna kapsamındaki faaliyetlerinden
doğan zararlarının, istisna dışı kurum kazancından indirilmesi kabul edilmez. Şu
kadar ki iştirak hisseleri alımıyla ilgili finansman giderleri, Kanun’un 19’uncu maddesi
kapsamında yapılan devir işlemleri sonrasına isabet edenler de dâhil olmak üzere,
kurum kazancından indirilebilir” şeklinde değiştiriliyor. Böylece, “bir şirkete iştirak eden
kurumun iştirak ettiği şirketi veya iştirak edilen şirketin iştirak eden şirketle birleşmesi
(devir) durumlarında, iştirak hissesi alımı dolayısıyla yapılan ve devir sonrasına tekabül
eden finansman giderleri devralan şirkette indirim konusu yapılabilecek. Düzenleme
1 Ocak 2023 sonrasında elde edilen gelir ve kazançlara uygulanmak üzere yayım
tarihinde uygulanabilecek.

Ayrıca TBMM’ye sunulan Kanun teklifindeki geçici 1’inci maddesinin 1’inci fıkrası ile
“geçmiş dönemlerde gerçekleşen bu tür birleşmeler ile finansman giderlerini indirim
konusu yapan mükelleflere yönelik bir inceleme ve tarhiyat yapılmaması, yaşanan
ihtilaflar sonlandırılması” planlanmıştı. Ancak söz konusu düzenleme TBMM Plan ve
Bütçe Komisyonu tarafından teklif metninden çıkarıldı.

Mevcut düzenleme nasıl?

KVK’nın mevcut hali, bir şirketin başka şirketi devralması işlemini kazancın realize
olmaması nedeniyle vergilendirmemekte, devrolan kurum devralan kurum bünyesinde
varlığını sürdürdüğünden devir vergisiz gerçekleştirilmektedir. KVK’daki teşvike paralel
olarak diğer vergi kanunlarında da işlem teşvik edilmektedir. Bu teşviklere rağmen,
uygulamada ortaya çıkan özel durumlar nedeniyle birleşmelerde vergileme sorunları
oluşmaktadır. Bunlardan biri de iştirak edilen şirketin devralınmasından sonra yatırımcı
şirketin iştirak hissesi alımıyla ilgili finansman giderlerinin, devir sonrası safi kurum
kazancının belirlenmesinde gider kabul edilmemesidir.
Vergi idaresi ve vergi denetim kurulu özellikle iştirak edilen şirket nezdinde birleşmede
iştirak eden şirketin birleşmesi nedeniyle, iştirak eden şirketin bu satın alma nedeniyle
yüklendiği finansman giderlerinin “iştirak edilen şirkete kredi indirme” (“debt push
down”) işlemini, Vergi Usul Kanunu’nun 3’üncü maddesindeki vergilendirmede vergiyi
doğuran olay ve bu olaylara ilişkin işlemlerin gerçek mahiyeti esastır” usul hükmü
sayesinde reddetmektedir. Gelir İdaresi, verdiği özelgelerin bazılarında bu gerekçeyi
açıklamamıştır. Gerekçe açıklanan bir özelgede, KVK’nın 19’uncu maddesinde devir
sonrasında devrolan kurumla devralan kuruma aktarılan finansman giderlerini,
2 Mart 2023