Page 3 - VGNisan_2023

Önsöz

Sayın Okuyucularımız,

“Vergide Gündem”in bu ayki sayısını, özel bir sayı olarak “Gümrükte Gündem” adı ile hazırladık.
Her yıl düzenli olarak Global Ticaret ekibimiz tarafından yapılan “Gümrükte Gündem” seminerimiz,
bu yıl ocak ayında “Dünya Gümrük Günü”nde düzenlenmiş idi. Buna ilave olarak da şimdi bu özel
sayıyı çıkarıyoruz.

Dış ticaret ile ilgili oldukça kritik bir dönem yaşıyoruz. Son 10 yılda dünya çapındaki ticarete yönelik
gelişmeler ve yeni dış ticaret yaklaşımları, iktisat kitaplarında yerini alacaktır. Özellikle ticaret
savaşları ile başlayan tedarik zincirlerindeki kırılma, küresel salgın ile bambaşka bir boyuta evrildi.
Bu dönem, tedarik ve üretimi çok ciddi şekilde etkileyerek ülkelerin ciddi bir kriz yaşamasına
neden oldu. Tüm dünya buradan bir çıkış noktası arıyor. Bu konular tartışılırken en önemli ihracat
pazarımız olan Avrupa Birliği’nde (AB) ciddi gelişmeler yaşanıyor. Süreç, Paris Anlaşması ve
buna bağlı olarak Avrupa Yeşil Mutabakatı (Europe Green Deal) ile başlıyor. AB tarafında, 2050
yılına kadar karbon salınımının nötr olması hedefini bağlayıcı bir şekilde AB müktesebatına katma
hedefine dahil olunması bekleniyor. Bu kapsamda, ileri seviyeye çıkarılacak emisyon azalımı
önlemleri nedeniyle yoğun enerji üretiminin AB sınırları dışına çıkmasının (karbon kaçağı/carbon
leakage) ve bunun sonucunda AB ekonomisinin negatif etkilenmesinin önlenmesi için “Sınırda
Karbon Vergisi Uygulaması” (Carbon Border Adjustment Mechanism - CBAM) hayata geçiriliyor.

Dünyada bu gelişmeler yaşanırken gümrükleme süreçleri daha da önemli oluyor. Geleneksel
gümrükleme modelleri ile bu süreçte daha fazla devam etmek mümkün gözükmüyor. Bu bağlamda
da yeni nesil bir ticareti kolaylaştırma yöntemi olan “Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsü” (YYS)
konusu öne çıkıyor. An itibari ile YYS sahibi şirket sayısı 672 olmuştur. Bu sayı dış ticaretin yaklaşık
%40’ına tekabül ediyor.

YYS, geleneksel gümrükleme modelini azaltan yeni bir gümrükleme modeli ortaya koyuyor. Bu
statüye sahip olan şirketler, ithalatta yeşil hat elde ederek gümrük işlemlerini çok hızlı bir şekilde
sonuçlandırmaktadırlar. Aynı zamanda gerekli güvenilirlik ve emniyet-güvenlik koşullarının
sağlandığı, yani yerinde gümrükleme izinleri ile neredeyse her bir fabrikada Gümrük İdaresi gibi
ithalat ve ihracat işlemleri yerine getiriliyor. Buna dijital uygulamalar da eklenince küresel salgının
atlatılması daha da kolay oluyor. Çünkü tüm işlemler nerede ise kağıtsız ortamda yürütülebiliyor.

Bu değişime, yeni dijital uygulamalar, değişiklikler ve yeni bir gümrük kanunu ile başlamak
gerekiyor. Çünkü, 4458 Sayılı Gümrük Kanunu 2000’de yürürlüğe girdiğinde dış ticaret
işlemlerimiz yaklaşık 82,2 milyar USD şeklindeydi ve geleneksel bir şekilde gümrükleme süreçleri
yerine getiriliyor idi. 2022 yılında ise bu rakam 500 milyar USD’yi aşmış durumda. Bu nedenle,
daha fazla dış ticaret hacmine ulaşmak için yeni bir yaklaşım ile yeni bir kanunun hayata geçirilmesi
gerekiyor. Dış ticaret rakamlarımız hızla arttıkça, gümrükleme süreçlerimizin de bu artışa çok hızlı
yanıt vermesi gerekiyor. Bunu sadece altyapı eksikliklerini gidererek çözmek mümkün değil.

“Gümrükte Gündem” özel sayısında; gümrükteki bu gelişmelere ilişkin açıklamaların yanında
güncel hayatımızda karşılaştığımız sorunlara ve dünyadaki bazı gelişmelere de rastlayacaksınız.
Özel sayımızı gümrük ile ilgilenen kamu ve özeldeki yöneticilere faydalı olması dileğiyle sizlerle
paylaşıyoruz.

Saygılarımızla,

Saygılarımızla,

Erkan Baykuş Sercan Bahadır
EY Türkiye EY Türkiye
Vergi Bölümü Başkanı Global Ticaret Hizmetleri Lideri