Vergiye uyumlu kurumlarda indirim uygulaması

M. Fatih Köprü | 20/05/2020 | (Tüm Yazılar)

 Koronavirüs (Covid-19) salgın günlerinde “yeni” normalleşmeye geçiyoruz. Sosyal mesafeye uyulması ve maske kullanımı başta olmak üzere belirlenen kurallar çerçevesinde yeni hayatımıza alışmaya çalışıyoruz.

Sağlıkla ilgili bu önlemlerin yanında ekonomik hayata ilişkin önlemler de alınıyor. Belli sektörlerde faaliyette bulunan mükelleflerin muhtasar ve KDV beyanları ve ödemeleri mücbir sebep hükümleri kapsamında ertelendi. Bazı vergi beyannamelerinde ise tüm mükellefler için geçerli olmak üzere birkaç aylık ertelemeler yapıldı. Bunlardan biri de kurumlar vergisi beyannamesi. Nisan sonuna kadar verilmesi gereken bu beyannameler salgın kapsamında tüm kurumlar vergisi mükelleflerince 1 Haziran’a kadar verilebilecek.

Biz de bu hafta, beyannamelerini zamanında veren ve vergi borcu olmayan yani vergiye uyumlu kurumlar vergisi mükellefleri için geçerli olan vergi indirimi uygulamasını, yeni düzenlemeleri de içerecek şekilde ele alacağız.

Kimler yararlanabiliyor?

Öncelikle kurumlar vergisi mükelleflerinin, indirim uygulamasının kapsamına girdiğini belirtelim. Ancak bunlardan finans ve bankacılık sektöründe faaliyet gösterenler, sigorta ve reasürans şirketleri ile emeklilik şirketleri ve emeklilik yatırım fonları indirim imkanından yararlanamıyorlar.

Zamanında beyan şart

Söz konusu indirimden yararlanabilmenin bazı şartları var ve bu şartların hepsinin birden sağlanması gerekiyor.

İlki, indirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile bu yıldan önceki son 2 yıla ait vergi dairesine verilmesi gereken vergi beyannamelerin kanuni süresinde verilmiş olması. Yani 1 Haziran’a kadar verilecek olan 2019 yılına ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinde bu indirim imkânından yararlanmak isteyen mükelleflerin, 2019, 2018 ve 2017 yıllarına ilişkin vergi beyannamelerini kanuni süresinde vermiş olmaları gerekiyor.

Vergi beyannameleri deyince ne anlaşılması gerektiği yasaya eklendi. Yıllık gelir ve kurumlar vergisi, geçici vergi, muhtasar, muhtasar ve prim hizmet beyannameleri ile vergi dairelerine verilmesi gereken katma değer vergisi (KDV) ve özel tüketim vergisi (ÖTV) beyannameleri, “vergi beyannamesi” olarak değerlendiriliyor.

Kanuni süresinde verilen bir beyannameye ilişkin olarak sonradan düzeltme amacıyla veya pişmanlıkla beyanname verilmiş olması durumunda bu şart ihlal edilmiş sayılmıyor.

Vadesinde ödeme şartı kalktı

İndirim uygulaması ilk çıktığında yukarıda belirtilen 3 yıla (2019, 2018 ve 2017) ilişkin vergi beyannameleri üzerinden tahakkuk eden vergilerin kanuni süresinde ödenmiş olması şartı da bulunuyordu. En çok tartışma ve mağduriyete neden olan koşul da buydu. Örneğin herhangi bir vergisini bir gün dahi geç ödemiş olan mükellef, şartları yerine getiremediği gerekçesiyle indirimden yararlanamıyordu.

7194 sayılı yasa ile verginin “kanuni süresinde” ödenme şartı kaldırıldı. Artık indirimin hesaplanacağı beyannamenin verildiği tarih itibarıyla, yukarıda sayılan vergi beyannameleri üzerine tahakkuk eden vergileri ödemiş olanlar ile vergi aslı (vergi cezaları ile fer'i alacaklar dâhil) bin liranın üzerinde vadesi geçmiş borcu olmayanlar bu indirimden yararlanabiliyorlar.

Örneğin bir kurumlar vergisi mükellefinin bütün vergi borçlarını ödediğini sadece 2019/Kasım dönemine ilişkin 5 bin liralık muhtasar borcunu ödememiş olduğunu varsayalım. Eski uygulamada bu mükellef diğer tüm şartları sağlasa da kurumlar vergisi beyannamesinde uyumlu mükellef indiriminden yararlanamıyordu. Oysa artık, kurumlar vergisi beyannamesini vermeden önce bu borcunu kapatırsa uyumlu mükellef indiriminden yararlanabilecek.

Tarhiyat olmamalı

Bir diğer şart da yine aynı yıllar (indirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile bu yıldan önceki son 2 yıl) için haklarında beyana tabi vergi türleri itibarıyla ikmalen, re’sen veya idarece yapılmış bir tarhiyat bulunmaması.

Ancak yapılan tarhiyatın, indirimin hesaplanacağı kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken süreden önce kesinleşmiş yargı kararlarıyla veya uzlaşma ya da düzeltme hükümlerine göre tamamen ortadan kaldırılmış olması durumunda bu şart ihlal edilmiş sayılmıyor.

İndirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile bu yıldan önceki son 2 yılla ilgili olarak sonradan da vergi incelemesi yapılabilir. Bu inceleme sonucunda söz konusu yıllardan biri için tarhiyat yapılıp bu tarhiyat kesinleşirse, indirim uygulaması dolayısıyla ödenmeyen vergilerin faiziyle geri ödenmesi gerekiyor. Ancak bu durumda vergi ziyaı cezası kesilmiyor. Yani bu indirimden yararlanmak isteyen mükelleflerin sadece bugünü ve geçmişi değil aynı zamanda geleceği de görebilmesi gerekiyor…

Kaçakçılık fiilleri

Vergi Usul Kanunu’nun 359. maddesinde kaçakçılık fiilleri ve cezaları yer alıyor. Naylon fatura düzenlemek, kullanmak, defter belgeleri tahrif etmek, muhasebe veya hesap hilesi yapmak gibi fiiller kaçakçılık suçu kabul ediliyor.

İndirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile önceki 4 takvim yılında 359. maddede sayılan bu ve buna benzer fiilleri işlediği tespit edilenler de vergi indirimi imkânından yararlanamıyorlar. Buna göre 2020 yılında verilen, 2019 yılına ilişkin kurumlar vergisi beyannamelerine ilişkin olarak bu indirim imkânından yararlanmak isteyen mükellefler için 2015 ilâ 2019 yıllarında kaçakçılık fiillerini işlediğine dair tespit bulunmaması gerekiyor.

Oran yüzde 5

İndirim oranı yüzde 5 olarak belirlenmiş durumda. Buna göre yıllık kurumlar vergisi beyannamesi üzerinden hesaplanan verginin yüze 5’i, ödenmesi gereken vergiden düşülüyor. Bu indirimden sonra kalan bir vergi varsa o ödeniyor. Ancak 2020 yılında verilecek olan beyannamelerde hesaplanan indirim tutarı, her hâlükârda 1 milyon 400 bin liradan fazla olamıyor.

Sadece mahsuben iade

İndirim tutarı bazı hallerde, hatta genellikle, ödenmesi gereken kurumlar vergisinden daha fazla olabiliyor. Bu durumda mahsup edilemeyen indirim tutarı için nakden iade talebinde bulunulamıyor. Sadece diğer vergilerinden (geçici vergi, KDV, muhtasar gibi) mahsubuna izin veriliyor. Ancak bunun da bir süresi var. En geç indirimin hesaplandığı kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihi izleyen bir tam yıl içinde bu mahsubun yapılması gerekiyor. Mahsup bu süre içinde yapılamazsa kalan tutarın iade hakkı kaybedilmiş oluyor.

Örneğin 2019 yılına ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinde 100 bin lira matrah beyan eden ve 22 bin lira ödenmiş geçici vergisi bulunan bir mükellefin indirim şartlarını sağladığını varsayalım. 1 Haziran’a kadar verilmesi gereken kurumlar vergisi beyannamesindeki indirim tutarı ile mahsuben iade alınabilecek indirim tutarı aşağıdaki gibi hesaplanıyor:

Kurumlar vergisi matrahı (2019)

100.000

Hesaplanan kurumlar vergisi (%22)

22.000

Ödenen geçici vergiler (-)

22.000

Ödenmesi gereken kurumlar vergisi (22.000-22.000)

0

Vergiye uyumlu mükellef indirimi (22.000 * %5)

1.100

Mahsuben iade alınabilecek indirim tutarı

1.100

 

 

Bu makalede yer alan açıklamalar, yazarının konu hakkındaki kişisel görüşünü yansıtmaktadır. Makaledeki bilgi ve açıklamalardan dolayı EY ve/veya Kuzey YMM ve Bağımsız Denetim A.Ş.’ye sorumluluk iddiasında bulunulamaz. Mevzuatın sık değiştirilen ve farklı anlayışlarla yorumlanabilen yapısı nedeniyle, herhangi bir konuda uygulama yapılmadan önce konunun uzmanlarından profesyonel yardım alınmasını tavsiye ederiz.