Page 22 - MKGV2015
P. 22
G. Yabancı ülke tahvillerinden elde edilen gelirler H. Varantlardan sağlanan kazançlar
1. Faiz gelirleri Sermaye Piyasası Kurulunun Seri: VII No: 128.3 sayılı “Varantlar
ve Yatırım Kuruluşu Sertifikaları Tebliği”nde “varant”ın; yatırım
Yabancı ülke hazineleri ya da yabancı kurumlarca ihraç edilen kuruluşu varantı ile ortaklık varantını ifade ettiği belirtilmektedir.
tahvillerden elde edilen faiz gelirleri geçici 67. madde kapsamına
girmez. Dolayısıyla ihraç tarihi ne olursa olsun, bu menkul Söz konusu Tebliğ’de;
kıymetlerden döviz cinsinden elde edilen faiz gelirleri üzerinden
Türkiye’de stopaj ödenmeyecektir. • Yatırım kuruluşu varantı; sahibine, dayanak varlığı ya da
göstergeyi önceden belirlenen bir fiyattan belirli bir tarihte veya
Bireysel yatırımcılar tarafından bu tahvillerden 2015 yılında elde belirli bir tarihe kadar alma veya satma hakkı veren ve bu hakkın
edilen faiz gelirleri için 1.500 TL’lik beyan sınırı bulunmaktadır. Elde kaydi teslimat ya da nakdi uzlaşı ile kullanıldığı sermaye piyasası
edilen gelirin bu tutarın altında kalması durumunda söz konusu aracı,
gelir beyan edilmez. Beyan sınırını aşan bir gelir elde edilmesi
durumunda ise gelirin tamamının beyan edilmesi gerekmektedir. • Ortaklık varantı ise sahibine, vade tarihine kadar ya da vade
tarihinde payları borsada işlem gören veya görecek olan kayıtlı
Ancak söz konusu 1.500 TL’lik beyan sınırının hesabında bir takvim sermaye sistemine tabi ihraççı paylarına veyahut payları borsada
yılı içerisinde elde edilen ve tevkifata veya istisna uygulamasına işlem gören herhangi bir ortaklığın paylarına ilişkin olarak
konu olmayan menkul ve gayrimenkul sermaye iratlarının Tebliğ’in 17. maddesinde belirlenen uzlaşı yöntemlerinden birini
toplamının dikkate alınması gerektiği unutulmamalıdır. talep etme hakkı veren ve ihraççılarca ilgili sermaye piyasası
aracının halka arzı sırasında ihraç edilen sermaye piyasası aracı,
2. Alım satım kazançları
olarak tanımlanmıştır.
a. 2006 yılından önce satın alınanlar
Varantlardan sağlanan kazançlar, Gelir Vergisi Kanunu’nun geçici
Yabancı kurumlarca ya da yabancı ülke hazinelerince ihraç edilen 67. maddesi kapsamında stopaja tabidir. Dolayısıyla tam mükellef
ve yatırımcılar tarafından 1 Ocak 2006 tarihinden önce satın alınan bireysel yatırımcıların varantlardan elde ettikleri kazançlar
tahvillerden elde edilen alım satım kazançlarının, satış tutarının üzerinden, kazancın sağlanmasına aracılık eden banka ve aracı
Türk Lirası karşılığından, alış bedelinin Türk Lirası karşılığının kurumlar tarafından stopaj yapılması gerekmektedir.
düşülmesi suretiyle hesaplanması gerekir. Kazancın hesaplanması
sırasında endeksleme yöntemi de kullanılabilmektedir. Bu yöntem Bu stopajın oranı Borsa İstanbul’da (BİST) işlem gören ve dayanak
uygulandıktan sonra bulunan alım satım kazancının, 23.000 TL’yi varlığı hisse senedi veya hisse senedi endeksi olan varantlar için % 0
aşması durumunda aşan kısmın beyan edilmesi gerekir. (sıfır) olarak belirlenmiştir. Tam mükellef gerçek kişiler açısından bu
stopaj (oranı sıfır olsa da) nihai vergi olarak kabul edildiğinden, söz
Yukarıdaki menkul kıymetlerin yanında, 1 Ocak 2006 tarihinden konusu gelirler için gelir vergisi beyannamesi verilmesine de gerek
önce satın alınan diğer menkul kıymetlerden de alım satım kazancı yoktur. Başka gelirler dolayısıyla beyanname verilmesi durumunda
elde edilmesi durumunda, bu istisnanın, toplam alım satım da bu kazançlar beyannameye dahil edilmeyecektir.
kazancına uygulanması gerektiği unutulmamalıdır.
I. Repo gelirleri
Endekslemenin nasıl yapılacağına ilişkin açıklama ve örnekler “III.
Enflasyon indirimi ve endeksleme uygulamaları” bölümünde, Yİ-ÜFE Repo, menkul kıymetlerin bu kıymetleri elinde bulunduran kişi ya da
listesi ise Rehber’in sonunda yer almaktadır. kurumlar tarafından geri alma taahhüdü ile satılmasını ifade eder.
Bir başka ifade ile portföyünde menkul kıymet bulunan ve nakde
b. 01.01.2006 tarihinden itibaren satın alınanlar ihtiyacı olan kuruluşların nakit ihtiyacını karşılamak amacıyla sahip
bulundukları menkul kıymetleri, belli bir faiz üzerinden ve belli bir
Yabancı kurumlarca ya da yabancı ülke hazinelerince ihraç edilen vade sonunda geri almayı taahhüt ederek satmalarıdır.
tahvillerin 1 Ocak 2006 tarihinden sonra satın alınarak, 2015
yılında elden çıkarılmasından sağlanan kazançlar GVK geçici Repo, işlemin vadesine, faiz oranına, işlemin taraflarına ve
67. maddenin kapsamına girmediğinden, bu gelirler üzerinden anlaşmaya konu olan menkul kıymete ilişkin bilgilerin yer aldığı bir
Türkiye’de stopaj ödenmesi söz konusu değildir. çerçeve anlaşmasına göre yapılmaktadır.
Bu menkul kıymetlerden 2015 yılında elde edilen alım satım Ters repo, ellerinde nakit bulunan kişi ve kuruluşlar tarafından geri
kazançlarının Türk Lirası bazında hesaplanması gerekir. Bu kazancın satma taahhüdü ile menkul kıymetlerin alınmasıdır. Başka bir ifade
hesaplanması sırasında endeksleme yönteminin kullanılabilmesi için ile ellerinde nakit fazlası olan kişilerin, getiri sağlamak amacıyla,
ise Yİ-ÜFE farkının % 10’un üzerinde olması şartı bulunmaktadır. belirli bir fiyat üzerinden ve önceden belirlenen vade sonunda geri
satmak kaydıyla menkul kıymet almaları olarak tanımlanabilir.
Alış ve satış tarihleri arasındaki Yİ-ÜFE farkının % 10’un üzerinde
olması durumunda satış kazancı, satış bedelinden endekslenmiş GVK’nın geçici 67. maddesinin 4 numaralı fıkrası uyarınca, tam
maliyet bedelinin çıkarılması şeklinde hesaplanacaktır. Yİ-ÜFE mükellef gerçek kişilerin 2015 yılında elde ettikleri repo gelirleri
farkının % 10’un altında kalması durumunda ise endeksleme üzerinden % 15 oranında tevkifat yapılması gerekmektedir.
yapılması mümkün olmadığından kazancın; satış bedelinden maliyet
bedelinin çıkarılması şeklinde tespit edilmesi gerekmektedir. Bu şekilde tevkif suretiyle vergilendirilen gelirleri elde eden tam
mükellef gerçek kişilerin ayrıca yıllık beyanname vermeleri veya
Yukarıda belirtildiği şekilde hesaplanan kazanç için herhangi bir başka gelirleri dolayısıyla beyanname veriyorlarsa, bu kazançlarını
istisna söz konusu olmayıp, kazancın tamamının beyan edilmesi beyannameye dahil etmeleri söz konusu değildir.
gerekir.
Endekslemenin nasıl yapılacağına ilişkin açıklama ve örnekler “III.
Enflasyon indirimi ve endeksleme uygulamaları” bölümünde, Yİ-ÜFE
listesi ise Rehber’in sonunda yer almaktadır.
20 | Menkul Kıymet Gelirlerinin Vergilendirilmesi 2015
