Skip to Content

Elektronik ipotek uygulaması ve sağladığı avantajlar

Av. Cansu Kurtkara

1. İlgili mevzuat

2644 sayılı Tapu Kanunu'nun ("Kanun") 26. maddesi, 2009 yılında ipotek işlemlerinde resmi senet düzenleme zorunluluğuna ilişkin istisnalara yer verecek şekilde değiştirilmiştir. Buna göre;

"Kamu kurum ve kuruluşları (Ordu Yardımlaşma Kurumu dahil), bankalar, Esnaf ve Sanatkarlar Kredi ve Kefalet Kooperatiflerince açılacak tüm kredilere karşılık teminat gösterilen gayrimenkullerin ipotek işlemleri, tarafların istemi halinde resmi senet tanzim edilmeksizin alacaklı ile borçlu ve varsa kefilleri arasında yapılan kredi veya borç sözleşmelerine istinaden, tapu sicil müdürlüklerince tapuya tescil edilir."

Kanun maddesinden anlaşılacağı üzere, ilgili değişiklik uyarınca kamu kurum ve kuruluşları, bankalar, Ordu Yardımlaşma Kurumu ve Esnaf ve Sanatkârlar Kredi ve Kefalet Kooperatifleri tarafından açılacak kredilerin karşılığında teminat olarak gösterilen taşınmazların ipotek işlemlerinde tapuda resmi senet düzenlenmesi gerekliliği sona ermekte, tapu sicil müdürlüklerince kredi veya borç sözleşmelerinin tapuya tescil edilmesi yeterli sayılmaktadır.

İlgili değişikliğin ardından, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünün ("Müdürlük") 2009/6 sayılı Genelge'sinde, ipotek kurma aşamasında yerine getirilmesi gereken işlemler sayılmıştır. Bu kapsamda alacaklı ve borçlu, eğer varsa kefillerin de katılımıyla imzalanacak kredi veya borç sözleşmesinin, taşınmaz sahibinin veya yetkili vekilinin ipoteğin tesis ve tesciline dair talebiyle birlikte tapu sicil müdürlüğüne ibraz edilmesi ve söz konusu belgeleri tapu müdürünün onaması durumunda ipoteğin kurulması kolaylaştırılmıştır.

03.03.2009 tarihinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Tapu Dairesi Başkanlığı, Müdürlük tarafından yayınlanan genelgenin getirdiği yeni usulü de kolaylaştıracak bir değişiklik yapmıştır. Bu doğrultuda, Esnaf ve Sanatkârlar Kredi ve Kefalet Kooperatifleri, Ordu Yardımlaşma Kurumu, Tarım Kredi Kooperatifleri ile Ziraat Bankasının tarım kredilerine dair ipotek onama işlemlerinin ilgili kurumun talep etmesi durumunda elektronik ortamda gerçekleştirilebileceğini belirtmiştir. Bu durumda tapu müdürlüğüne gitme zorunluluğu da sona erdirilerek elektronik ipotek uygulamasına yönelik ilk adım atılmıştır.

İlgili duyuruyu takiben Müdürlük, Ziraat Bankası ile "Elektronik İpotek Terkin İşlemlerine İlişkin Protokol" imzalamış ve elektronik ipotek terkin uygulaması başlatılmıştır. Yine aynı şekilde, Müdürlük ve Türkiye Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliği arasında 25 Mart 2016'da imzalanan "Elektronik İpotek Tesisi Protokolü" ile tarım kredi ipoteklerinde tarafların aynı şekilde tapu müdürlüklerine gitme zorunluluklarının ortadan kalkmasıyla elektronik ipotek düzenlemesi bu kurum tarafından da kullanılmaya başlanmıştır. Buna ek olarak belirtmek gerekir ki; Müdürlük tarafından Ziraat Bankası dışındaki diğer bazı bankalara da ipotek terkin işlemlerini yürütme yetkisi verilmiştir.

2. Elektronik ipotek uygulamasının sağladığı avantajlar ve uygulamada gelinen son nokta

Elektronik ipotek uygulaması ile belirtilen kurumlar tarafından açılacak tüm krediler için ipotek tesis işlemlerinin büyük ölçüde kolaylaştırıldığı aşikârdır. Nitekim ilgili düzenlemeler uyarınca resmi senet düzenleme ve tapu müdürlüğüne gitme zorunluluğu ortadan kaldırılmakta ve böylece elektronik ortamda hızlı bir şekilde ipoteğin tesis ve terkini temin edilmektedir.

Mevzuat uyarınca, ipotek işlemlerine yönelik getirilen yeniliklerle birlikte kamu kurum ve kuruluşları (Ordu Yardımlaşma Kurumu dâhil), bankalar, Esnaf ve Sanatkarlar Kredi ve Kefalet Kooperatiflerince açılacak tüm krediler için tapu sicil müdürlüğünün onaması yoluyla ipotek kurulmasında herhangi bir sakınca bulunmamaktadır. Ancak, değiştirilen mevzuat hükümleri uyarınca geliştirilen elektronik ipotek sistemi hâlihazırda yalnızca yapılan protokoller ile sınırlı olarak uygulanmaktadır. Bunun sebebi, elektronik ipotek sisteminin Türkiye'de yeni bir kavram olması ve dolayısıyla elektronik ipotek işlemlerinin güvenli bir şekilde sürdürüleceğine ilişkin tereddütler sebebiyle henüz elektronik ipotek sistemine geçilmemiş olmasıdır.

Yeni sistemin geliştirilmesi, gerekli altyapı ve çalışmaların sağlanması ve bunun sonucunda hukuki açıdan güven verici bir izlenim oluşturulmasıyla birlikte; elektronik ipotek sisteminin yalnızca belirli kamu kuruluşları nezdinde değil diğer tüm kuruluşlar nezdinde de daha verimli ve yoğun şekilde kullanılan bir uygulama haline gelebileceği düşünülmektedir. Bu makalede yer alan açıklamalar, yazarının konu hakkındaki kişisel görüşünü yansıtmaktadır. Makaledeki bilgi ve açıklamalardan dolayı EY ve/veya Kuzey YMM ve Bağımsız Denetim A.Ş.'ye sorumluluk iddiasında bulunulamaz. Mevzuatın sık değiştirilen ve farklı anlayışlarla yorumlanabilen yapısı nedeniyle, herhangi bir konuda uygulama yapılmadan önce konunun uzmanlarından profesyonel yardım alınmasını tavsiye ederiz.



 

Bu makalede yer alan açıklamalar, yazarının konu hakkındaki kişisel görüşünü yansıtmaktadır. Makaledeki bilgi ve açıklamalardan dolayı EY ve/veya Kuzey YMM ve Bağımsız Denetim A.Ş.'ye sorumluluk iddiasında bulunulamaz. Mevzuatın sık değiştirilen ve farklı anlayışlarla yorumlanabilen yapısı nedeniyle, herhangi bir konuda uygulama yapılmadan önce konunun uzmanlarından profesyonel yardım alınmasını tavsiye ederiz.